Jacek Woszczerowicz

Jacek Woszczerowicz
	; Jacek Woszczerowicz
Imię i nazwisko	Marian Jacek Woszczerowicz
Data i miejsce urodzenia	11 września 1904 ; Siedlce
Data i miejsce śmierci	19 października 1970 ; Warszawa
Zawód	aktor
Współmałżonek	1. Luba Fischer,; 2. Halina Kossobudzka
Lata aktywności	1925–1969
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Marian Jacek Woszczerowicz (ur. 11 września 1904 w Siedlcach, zm. 19 października 1970 w Warszawie) – polski aktor charakterystyczny, teatralny, filmowy i radiowy, reżyser, wykładowca Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie. Jeden z wybitnych polskich aktorów teatralnych i filmowych^[1].

Życiorys

Urodził się 11 września 1904 w Siedlcach, w rodzinie Wojciecha, nauczyciela łaciny, i Czesławy z Jasińskich. Od 1915 uczęszczał do Gimnazjum im. hetmana St. Żółkiewskiego w Siedlcach. Był ochotnikiem w wojnie polsko-bolszewickiej. W 1922 zdał egzamin maturalny. Studiował na Wydział Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu Warszawskiego. Ukończył studia sceniczne w zespole „Reduty” w 1925. Występował w Poznaniu, Łodzi i innych miastach w Polsce. W czerwcu 1927 zdał egzamin aktorski ZASP-u.

W czasie wojny pracował i prowadził studio aktorskie przy Państwowym Polskim Teatrze w Grodnie (następnie w Białymstoku) w Białoruskiej SRR. Od 1941 pracował w Wilnie jako robotnik, ukrywając się pod fałszywym nazwiskiem, aby nie zostać zmuszonym do pracy w niemieckich oficjalnych teatrach.

Od 10 września 1944 był w zespole Teatru I Armii Wojska Polskiego, dołączył do niego w Lublinie na zaproszenie Tadeusza Wołowskiego, ówczesnego szefa Wydziału Teatralnego Resortu Kultury i Sztuki PKWN. Reżyserował Wesele Wyspiańskiego, była to jego pierwsza samodzielna praca reżyserska. Autorem muzyki do przedstawienia, które miało miejsce 29 listopada 1944 był Aleksander Barchacz^[2]^[3].

Następnie przez Kraków i Katowice trafił do Łodzi. W latach 1946–1952 był wykładowcą warszawskiej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej (do 1949 z siedzibą w Łodzi). Po wojnie pracował krótko w Teatrze Śląskim i krakowskim Teatrze Starym. Od 1948 związany był z teatrami warszawskimi: Rozmaitościami (1948/1949), Polskim (1949–1952), Narodowym (1952–1958), Ateneum (od 1958 do śmierci).

Występował m.in. w takich sztukach jak Jarmark Jeana Anouilha, Martwa królowa Henry’ego de Montherlant, Za rzekę, w cień drzew Ernesta Hemingwaya, Ryszard III Szekspira (główna rola monarchy), Proces Kafki (jako Józef K.), Don Juan Moliera, Muchy Sartre’a, Kordian Słowackiego, czy Zemsta Fredry (jako Józef Papkin). Jego ostatnią rolą teatralną był Davies w sztuce Dozorca Harolda Pintera^[4].

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera C 2-10-8)^[5].

Życie prywatne

Pierwszą żoną aktora była Luba Fischer, aktorka (znana pod imieniem Eliza Fischer lub pseudonimem Luba Ditris), pochodząca ze słynnej przed II wojną światową aktorskiej rodziny Fischerów. Zginęła w wieku 36 lat podczas Holokaustu.

Po raz drugi ożenił się z aktorką Haliną Kossobudzką. Mieli syna Dyzmę, który zginął w 1964 w Tatrach^[6].

Był spokrewniony z Lechem Woszczerowiczem, posłem na Sejm z ramienia Samoobrony (2005–2007).

Filmografia

1936 – Jego wielka miłość jako autor
1937 – Znachor jako Jemioł
1938 – Profesor Wilczur jako Jemioł
1938 – Rena jako Ryszard Garda
1938 – Strachy jako magik Sroboszcz
1939 – Kłamstwo Krystyny jako Krążek, agent „Autokoncernu”
1939/1942 – Testament profesora Wilczura jako Jemioł
1946 – Dwie godziny jako szewc Leon
1947 – Nawrócony
1953 – Żołnierz zwycięstwa jako Włodzimierz Lenin
1956 – Zemsta jako Rejent Milczek
1967 – Ślepy tor (z cyklu Opowieści niezwykłe) jako dróżnik Wawrzyniec Wiór
1967 – Wenus z Ille jako właściciel zajazdu „Siedem Krzyży”
1969 – Jak zdobyć pieniądze, kobietę i sławę jako konstruktor Zygmunt Wasiak, kierownik składnicy złomu; w części III: „Jak zdobyć sławę”

Ordery i odznaczenia

Order Sztandaru Pracy I klasy (1959)
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (19 lipca 1954)^[7]
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (22 lipca 1952)^[8]
Złoty Krzyż Zasługi (8 maja 1946)^[9]
Srebrny Krzyż Zasługi
Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)^[10]
Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1967)
Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1965)

Nagrody

nagroda na Festiwalu Sztuk Rosyjskich i Radzieckich za rolę Tarełkina w przedstawieniu „Śmierć Tarełkina” Aleksandra Suchowo-Kobylina w Teatrze Rozmaitości w Warszawie (1949)
Nagroda Państwowa II stopnia za działalność aktorską w minionym 10-leciu (1955)^[11]
Nagroda Radia i TV za rolę Józefa K. w słuchowisku „Proces” wg Franza Kafki (1958)
Nagroda im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego za inscenizację i rolę tytułową w „Ryszardzie III” Szekspira na deskach warszawskiego Teatru Ateneum (1959)
Nagroda Państwowa I stopnia za całokształt twórczości aktorskiej w teatrze i w telewizji (1966)

Przypisy

↑ Jacek Woszczerowicz, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-21] .
↑ Henryk Grzybowski: Aleksander Barchacz – starosta kłodzki, polityk i kompozytor. W: XIII Almanach Ziemi Kłodzkiej. Krystyna Oniszczuk-Awiżeń (red.). Kłodzko: Oficyna Wydawnicza Brama, 2022, s. 78. ISBN 978-83-60549-57-5.
↑ Jarosław Cymerman. Róg huka po lesie. Lubelskie spektakle Teatru Wojska Polskiego. „Artes Humanae”. 2017 (2). s. 144. DOI: 10.17951/artes.2017.2.143. ISSN 2449-6340. (pol.).
↑ Dozorca (The Caretaker) [online], HaroldPinter.org (ang.).
↑ Juliusz Jerzy Malczewski: Cmentarz komunalny (dawny Wojskowy) na Powązkach. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1975, s. 29.
↑ Iwona Flisikowska: Jacek Woszczerowicz. Nie zszedł ze sceny, nawet gdy zginął jego syn. aleteia.pl, 2021-06-14. [dostęp 2022-04-23].
↑ M.P. z 1954 r. nr 108, poz. 1458 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
↑ M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1078 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
↑ M.P. z 1946 r. nr 93, poz. 175 „w uznaniu zasług położonych dla dobra Demokratycznej Polski w dziele zabezpieczenia porzuconego przez okupanta mienia, odbudowy i uruchomienia Miejskich Zakładów Użyteczności Publicznej, uczelni i licznych warsztatów pracy, jak również stworzenia życia gospodarczego i społecznego na terenie m. Łodzi”.
↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki - wskazany jako Woszczerowicz Jacek Maria.
↑ Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-05-31].

Bibliografia

Jacek Woszczerowicz w bazie filmpolski.pl
Jacek Woszczerowicz w bazie Filmweb
Jacek Woszczerowicz, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-10] .
Siedlce 1448–1995 pod red. Edwarda Kospath-Pawłowskiego i Teresy Włodarczyk, Siedlce 1996.

Linki zewnętrzne

Jacek Woszczerowicz w bazie Filmweb
Jacek Woszczerowicz w bazie filmpolski.pl
Jacek Woszczerowicz, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09] .
Jacek Woszczerowicz w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
Jacek Woszczerowicz na zdjęciach w bibliotece Polona

[1] Jacek Woszczerowicz, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-21] .

[alman22Barchacz-2] Henryk Grzybowski: Aleksander Barchacz – starosta kłodzki, polityk i kompozytor. W: XIII Almanach Ziemi Kłodzkiej. Krystyna Oniszczuk-Awiżeń (red.). Kłodzko: Oficyna Wydawnicza Brama, 2022, s. 78. ISBN 978-83-60549-57-5.

[cymerman-3] Jarosław Cymerman. Róg huka po lesie. Lubelskie spektakle Teatru Wojska Polskiego. „Artes Humanae”. 2017 (2). s. 144. DOI: 10.17951/artes.2017.2.143. ISSN 2449-6340. (pol.).

[4] Dozorca (The Caretaker) [online], HaroldPinter.org (ang.).

[5] Juliusz Jerzy Malczewski: Cmentarz komunalny (dawny Wojskowy) na Powązkach. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1975, s. 29.

[6] Iwona Flisikowska: Jacek Woszczerowicz. Nie zszedł ze sceny, nawet gdy zginął jego syn. aleteia.pl, 2021-06-14. [dostęp 2022-04-23].

[7] M.P. z 1954 r. nr 108, poz. 1458 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.

[8] M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1078 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.

[9] M.P. z 1946 r. nr 93, poz. 175 „w uznaniu zasług położonych dla dobra Demokratycznej Polski w dziele zabezpieczenia porzuconego przez okupanta mienia, odbudowy i uruchomienia Miejskich Zakładów Użyteczności Publicznej, uczelni i licznych warsztatów pracy, jak również stworzenia życia gospodarczego i społecznego na terenie m. Łodzi”.

[10] M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki - wskazany jako Woszczerowicz Jacek Maria.

[11] Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-05-31].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]