Jan Frycz

Jan Frycz (ur. 15 maja 1954 w Krakowie) – polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny.

Jan Frycz

Jan Frycz (2013)
Data i miejsce urodzenia	15 maja 1954 Kraków
Zawód	aktor
Współmałżonek	Grażyna Laszczyk-Frycz Agata Frycz Małgorzata Frycz
Lata aktywności	od 1978
Zespół artystyczny
Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie (1978−1982, 1984−1989) Teatr Narodowy w Warszawie (1982−1983, od 2006) Teatr Polski w Warszawie (1983−1984) Narodowy Stary Teatr w Krakowie (1989−2006)
Odznaczenia

Odcisk dłoni i podpis J. Frycza w Alei Gwiazd w Międzyzdrojach

Kariera teatralna

W 1978 ukończył Państwową Wyższą Szkołę Teatralną im. Ludwika Solskiego w Krakowie w 1978. W teatrze zadebiutował w tym samym roku rolą Edmunda w Damach i huzarach Aleksandra Fredry w reżyserii Mikołaja Grabowskiego na deskach krakowskiego Teatru im. Juliusza Słowackiego.

Po studiach należał do zespołu scen warszawskich: Teatru Narodowego (1982–1983) oraz Teatru Polskiego (1983–1984). Od 1984 do 1989 roku był aktorem Teatru im. Słowackiego w Krakowie, a w 1989 roku związał się z Teatrem Starym. W 2006 roku przeszedł do Teatru Narodowego w Warszawie. W 2007 roku zagrał tragikomiczną postać Iwana Nikołajewicza Zachedryńskiego w Miłości na Krymie Sławomira Mrożka w reżyserii Jerzego Jarockiego. Reżyser, za zgodą autora sztuki, nieco zmodyfikował dramat konkretnie pod tę inscenizację. Od 2018 gra rolę Antonia w Burzy Williama Szekspira, w reżyserii Pawła Miśkiewicza.

W swoim bogatym dorobku ma wiele ról z rosyjskiej klasyki, m.in. Pieriedonowa w Małym biesie Sołoguba (1985), Astrowa w Wujaszce Wani (1993) i Wierszynina w Trzech siostrach (2001) Antona Czechowa, Pozdnyszewa w Sonacie kreutzerowskiej Lwa Tołstoja (1998). U Krystiana Lupy zagrał Iwana w Braciach Karamazow Fiodora Dostojewskiego (1990 i 1999), Poncjusza Piłata w Mistrzu i Małgorzacie Michaiła Bułhakowa (2002) oraz aktora Teatru Narodowego w Wycince Bernharda (2014).

Z Lupą współpracował wielokrotnie. Zagrał w jego Nadobnisiach i koczkodanach Witkacego (1977), Malte albo tryptyku marnotrawnego syna według prozy Rilkego (1991) i – przede wszystkim – w Lunatykach. Eschu, czyli Anarchi Brocha (1995), gdzie zdaniem wielu recenzentów stworzył jedną z najlepszych ról w całej swojej karierze.

Wystąpił również w klasyce literatury polskiej (m.in. Sawa w Śnie srebrnym Salomei Juliusza Słowackiego, 1992; ksiądz Piotr w Dziadach Adama Mickiewicza 1995) oraz światowej (m.in. Lear w Królu Learze Williama Szekspira 2000; Mozart w Amadeuszu Petera Shaffera; Adrian Leverkuhn w Doktorze Faustusie Thomasa Manna).

Aktor pojawia się również w Teatrze Telewizji. Grał w przedstawieniach m.in. Kazimierza Kutza (Astrow w Wujaszku Wani, 1994), Andrzeja Domalika (Mikołaj w Płatonowie Czechowa, 1992), Laco Adamíka (Edyp w Królu Edypie Sofoklesa, 1992), Jana Englerta (Hamlet w „Hamlecie” 1985, Iwanow w Iwanowie, 1995; Marek Antoniusz w Juliuszu Cezarze, 2005) czy Krystyny Jandy (Gilles w Małych zbrodniach małżeńskich, 2005).

W 1984 wystąpił jako Zenon Ziembiewicz w trzyczęściowej adaptacji Granicy Zofii Nałkowskiej (reż. Jan Błeszyński).

Kariera filmowa

Na ekranie zadebiutował w Dagny (1976) Haakona Sandøy. W drugiej połowie lat 70. i w latach 80. skupił się głównie na pracy w teatrze, w filmie grywał niewiele, najczęściej role epizodyczne. Pamiętane role z tego okresu to: infantylny, egoistyczny uwodziciel w Zielonej miłości (1978) Stanisława Jędryki, brutalny ubek w Wiernych bliznach (1981) i dorobkiewicz w Wielkim Szu (1982) Sylwestra Chęcińskiego.

Był aktywny także w latach 90. i później. Grywał bohaterów bardzo różnego typu. Najbardziej wyraziste kreacje Frycza to postaci osób skupionych, tłumiących emocje. Uznanie przyniosła mu rola wypalonego homoseksualisty w Egoistach (2000) Mariusza Trelińskiego, a także zagubionego na granicy snu i rzeczywistości przedwojennego inteligenta w Pożegnaniu jesieni (1990) tego samego reżysera. Jako zdesperowany partyzant wystąpił w Tam i z powrotem (2001) Wojciecha Wójcika. W Pornografii (2003) Jana Jakuba Kolskiego zagrał pułkownika, który w czasie II wojny światowej popada w depresję i nie może dalej walczyć, a w Pręgach (2004) Magdaleny Piekorz stworzył kreację despotycznego ojca. Jako amant wystąpił w Damie kameliowej (1994) w reżyserii Jerzego Antczaka.

Bardzo często pojawia się na drugim planie i w epizodach, w produkcjach zarówno ambitnych (Jerzy w Spisie cudzołożnic Jerzego Stuhra, Jefimow w Łagodnej Trelińskiego, malarz Jeremi w Dwu księżycach Andrzeja Barańskiego, komendant w Czarnych słońcach Zalewskiego), jak i tych przeznaczonych dla masowego widza (mąż Judyty w Nigdy w życiu!, Bobicki w Zakochanych, bandyta w To ja, złodziej, producent disco polo w Kochaj i rób co chcesz). Nie unika seriali, chociaż konsekwentnie rezygnuje z gry w długich tasiemcach i operach mydlanych. Jego rola w serialu HBO Ślepnąc od świateł, gdzie wcielił się w Daria − gangstera starej daty, spotkała się z bardzo dobrym odbiorem widzów.

Życie prywatne

Jan Frycz jest w trzecim związku małżeńskim, ma córkę z pierwszego małżeństwa i pięcioro dzieci z drugiego małżeństwa. Jego córki Gabriela i Olga są aktorkami. Ma też trzech synów, Antoniego, Michała i Wojciecha i córkę Marię.

Filmografia

• 1976: Na srebrnym globie jako Tomasz II
• 1976: Zielone, minione... jako Ludwik Konarzewski
• 1976: Dagny jako drukarz „Życia”
• 1978: Zielona miłość jako Paweł Budny
• 1980: Rycerz jako panicz
• 1981: Wierne blizny jako porucznik Stefan Madejski
• 1982–1986: Blisko, coraz bliżej jako Henryk Pasternik, syn Róży i Stanika
• 1982: Wielki Szu jako Jarek
• 1983: Nadzór jako więzień
• 1983: Mgła jako Alek
• 1986: Nieproszony gość jako bandyta Jarema
• 1987: Trzy kroki od miłości jako Andrzej Głowacki
• 1988: Crimen jako Stanisław Rosiński
• 1989: Dzień dobry i do widzenia jako on
• 1990: Pożegnanie jesieni jako „Bazakbal Atanazy”
• 1991: Obywatel świata jako Janek Borowski
• 1992: Czy ktoś mnie kocha w tym domu? jako dziennikarz Jan Burski
• 1992: Zwolnieni z życia jako Marek Wysocki
• 1992: Kawalerskie życie na obczyźnie jako Herman
• 1992: Czarne Słońca jako komendant
• 1993: Pożegnanie z Marią jako kierownik
• 1993: Dwa księżyce jako malarz Jeremi
• 1994: Spis cudzołożnic jako doktor Jerzy Zgółka, mąż Marii Magdaleny
• 1994: Dama kameliowa jako Armand Duval, kochanek Małgorzaty
• 1995: Pestka jako Józef, mąż Sabiny
• 1995: Łagodna jako porucznik Jefimow
• 1995: Horror w Wesołych Bagniskach jako Jerzy Wawicki
• 1996: Nocne graffiti jako Alex, przyjaciel Kossota
• 1996: Dzieci i ryby jako Piotr, partner Anny
• 1996: Dzień wielkiej ryby jako prezes
• 1997: Sława i chwała jako Janusz Myszyński (odc. 5, 6 i 7)
• 1997: Kochaj i rób co chcesz jako Werczek, producent disco polo
• 1999: Egzekutor jako Wiktor, brat Aleksa
• 2000: Zakochani jako Alfred Bobicki
• 2000: To ja, złodziej jako Cygan, członek bandy Maksa
• 2000: Egoiści jako Filip
• 2001: Tam i z powrotem jako Piotr Klimek
• 2001: Marszałek Piłsudski jako Stanisław Wojciechowski
• 2003: Zerwany jako Krótki, wychowawca w zakładzie poprawczym
• 2003: Powiedz to, Gabi jako biznesmen
• 2003: Zaginiona jako Marek Tokarski, ojciec zaginionej Uli
• 2003: Defekt jako prezes Obrysiak
• 2003: Pornografia jako pułkownik Siemian
• 2004: Niepochowany jako śledczy
• 2004: Pręgi jako Andrzej Winkler, ojciec Wojtka
• 2004: Oficer jako wicepremier Marek Ratyński
• 2004: Nigdy w życiu! jako Tomasz Kozłowski, były mąż Judyty
• 2004: Piekło niebo jako Ryszard Marchwiński
• 2005–2007: Magda M. jako Czerski (odc. 5, 6, 17 i 20)
• 2005–2007: Egzamin z życia jako Piotr Rudnicki
• 2005: Komornik jako prezes Chudy
• 2006: Nadzieja jako paser Gustaw
• 2006: Bezmiar sprawiedliwości jako mecenas Michał Wilczek
• 2006: Bezmiar sprawiedliwości jako mecenas Michał Wilczek
• 2006: Wszyscy jesteśmy Chrystusami jako kolega Adasia
• 2006: Francuski numer jako Stefan Kowalczyk
• 2006: Tylko mnie kochaj jako prezes
• 2007: Korowód jako Zdzisław Dąbrowski
• 2007: Tajemnica twierdzy szyfrów jako Hans Jacob Globcke
• 2007: Odwróceni jako generał Adam Potocki
• 2008: To nie tak, jak myślisz, kotku jako doktor Filip Hoffman
• 2008: Nieruchomy poruszyciel jako „Generał” Andrzej Gordon
• 2008: Izolator jako Ernest
• 2008: Jeszcze raz jako Michał Woroczyński
• 2010: Hotel 52 jako profesor Dębski (odc. 10, 18 i 20)
• 2010: Weekend jako komisarz
• 2010: Nie ten człowiek jako starszy aspirant
• 2010: Panoptikon
• 2010: Milczenie jest złotem jako Ben
• 2010: Różyczka jako pułkownik Wasiak
• 2011: 80 milionów jako major Bagiński
• 2011: Pokaż, kotku, co masz w środku jako doktor Filip Hoffman
• 2011: Wyjazd integracyjny jako prezes Gwidon Nochalski
• 2011: Och, Karol 2 jako psychoanalityk
• 2011: Warsaw dark jako Ernest
• 2012: Bejbi blues jako ojciec Kuby
• 2012: Ixjana jako Heller
• 2012: Sanctuary jako Jan Kuczyński
• 2012: Czas honoru jako Kazimierz Korytowski komunista
• 2013: Prawo Agaty jako Feliks Bitner
• 2014: Służby specjalne jako dyrektor stacji telewizyjnej
• 2014: Wilcze słońce jako pułkownik Franciszek Sigunda, oficer polskiego kontrwywiadu
• 2015: Hiszpanka jako Ignacy Jan Paderewski
• 2018: Ślepnąc od świateł jako gangster Dario
• 2018: Pech to nie grzech jako prezes
• 2019: Kurier jako generał Kazimierz Sosnkowski
• 2019: Odwróceni. Ojcowie i córki jako generał w stanie spoczynku Adam Potocki (odc. 2)
• 2019: Legiony jako Józef Piłsudski
• 2020: Jak zostałem gangsterem. Historia prawdziwa jako Daniel
• 2020: Psy 3. W imię zasad jako Panicz
• 2020: Zenek jako teść Zenka
• 2020: 25 lat niewinności. Sprawa Tomka Komendy jako więzień "Stary"
• 2020: Banksterzy jako Jan
• 2020: Asymetria jako nadkomisarz Strzelczyk
• 2020: Alicja i żabka jako lekarz
• 2020: Osiecka jako Wiktor Osiecki, ojciec Agnieszki
• 2021: Dom pod dwoma orłami jako ojciec Zosi
• 2021: Prawdziwe życie aniołów
• 2021: Gierek jako prymas Stefan Wyszyński
• 2021: Krime Story. Love Story jako ojciec Kamili
• 2021: Bartkowiak jako polityk
• 2021: Lokatorka jako pułkownik Jan

Dubbing

• 2003: Gdzie jest Nemo? jako Żarło
• 2006: Karol. Papież, który pozostał człowiekiem jako Renato Buzzonetti, papieski lekarz
• 2016: Wiedźmin 3: Dziki Gon Krew i wino jako Regis
• 2016: Księga dżungli jako Shere Khan
• 2017: Piraci z Karaibów: Zemsta Salazara jako kapitan Salazar
• 2018: Avengers: Wojna bez granic jako Thanos
• 2019: Avengers: Koniec gry jako Thanos
• 2021: A gdyby…? jako Thanos

Odznaczenia i nagrody

• 2015 – Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
• 2005 – Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
• 2005 – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w pracy artystycznej
• 1990 – Nagroda im. Aleksandra Zelwerowicza – przyznawana przez redakcję „miesięcznika „Teatr” – za sezon 1989/1990, za rolę w przedstawieniu „Opis obyczajów...” ks. Jędrzeja Kitowicza w Teatrze STU i rolę Iwana w „Braciach Karamazow” Fiodora Dostojewskiego w Starym Teatrze im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie.

• 2003 – 28. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni:
  • Nagroda za drugoplanową rolę męską za Pornografię

• Polskie Nagrody Filmowe – Orły:
  • 2007 – nominacja Najlepszy aktor drugoplanowy za Korowód
  • 2004 – Najlepszy aktor drugoplanowy za Pręgi
  • 2003 – Najlepszy aktor drugoplanowy za Pornografię
  • 2002 – nominacja Najlepszy aktor drugoplanowy za Tam i z powrotem
  • 2001 – nominacja Najlepszy aktor drugoplanowy za Egoistów
  • 2000 – nominacja Najlepszy aktor drugoplanowy za Zakochanych

• Feliks Warszawski:
  • 2007 – nominacja Najlepszy aktor pierwszoplanowy za Miłość na Krymie

• Węże:
  • 2012 – Występ poniżej godności za rolę w Wyjeździe integracyjnym

Linki zewnętrzne

• Jan Frycz w bazie filmpolski.pl
• Jan Frycz, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09] .
• Jan Frycz w bazie IMDb (ang.)
• Jan Frycz w bazie Filmweb
• Jan Frycz na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”