Jan Gawiński
Jan z Wielomowic Gawiński (ur. ok. 1622, zm. 1684?) – polski poeta barokowy.
Zalicza się go do klasycznego pokolenia Sarmatów – pokolenia Sobieskiego, choć jego szlachectwo nie jest pewne. Pochodził prawdopodobnie z miasteczka Wilamowice koło Krakowa. Uczył się w Akademii Bialskiej, filii Akademii Krakowskiej. Później był dworzaninem biskupa Karola Ferdynanda Wazy. Walczył zapewne z Kozakami. W końcu zamieszkał w Krakowie. Ożenił się z Małgorzatą Lajtnerówną. Pełnił w mieście różne urzędy, był między innymi superintendentem warzelni wielickiej i bocheńskiej. Był najlepszym przyjacielem Wespazjana Kochowskiego (znaleźli dla siebie nawzajem drugie żony)[potrzebny przypis].
Pisał wiele i na wysokim poziomie. Największą sławę zyskały jego sielanki, wzorowane na Anakreoncie, Szymonie Szymonowicu i poetach rzymskich, wielokrotnie wznawiane, oraz Dworzanki albo Epigrammata polskie – zbiór celnych fraszek na każdy temat. Ku czci zwycięskiego Sobieskiego wydał również poemat Clipaeus Christianitatis, to jest Tarcz chrześcijaństwa. Jest ponadto autorem cyklu fraszek Nagrobki oraz łacińskiego wiersza na śmierć Krzysztofa Wilskiego Planctus. Tłumaczył też Macieja Kazimierza Sarbiewskiego[potrzebny przypis].
Bibliografia
edytuj- Szymon Simonides, Bartłomiej Zimorowic, Jan Gawiński, Sielanka polska XVII wieku, Aleksander Brückner (oprac.), Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1922 [dostęp 2022-01-14].
- Jan Gawiński, Clipaeus Christianitatis, to jest, Tarcz chrześcijaństwa, Dariusz Chemperek, Wacław Walecki (red.), Kraków: Collegium Columbinum, 2003, ISBN 83-87553-59-X, OCLC 58843303.
- Jan Gawiński, Dworzanki albo Epigrammata polskie, Jacek Głażewski (wyd.), Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2005, ISBN 83-89348-55-1, OCLC 76252846.
- Dariusz Chemperek, Poezja Jana Gawińskiego i kultura literacka drugiej połowy XVII wieku, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2005, ISBN 83-227-2479-9, OCLC 63207771.
Linki zewnętrzne
edytuj- Dzieła Jana Gawińskiego w bibliotece Polona
- Jan Gawiński, Sielanki z gajem zielonym, Biblioteka Pisarzy Staropolskich, t. 35; wprowadzenie: Ewa Rot, Warszawa: Instytut Badań Literackich, 2007, ISBN 978-83-89348-04-3 [zarchiwizowane z adresu 2013-11-17].