Jan Hempel (generał)
Jan Marian Hempel (ur. 9 kwietnia 1879 we Lwowie, zm. 22 września 1932 w Potoku) – generał brygady Wojska Polskiego.
 generał brygady
| |
| Data i miejsce urodzenia |
9 kwietnia 1879 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
22 września 1932 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
do 1928 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca piechoty dywizyjnej |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujJan Marian Hempel urodził się 9 kwietnia 1879 roku we Lwowie[1][2], w rodzinie Kazimierza i Kazimiery z Dwernickich[3]. W 1896 ukończył gimnazjum w Kalksburgu (obecnie część Liesingu, XXIII dzielnicy Wiednia), a cztery lata później Wojskową Wyższą Szkołę Realną w Hranicach[1]. W 1906 ukończył Akademię Sztabu Generalnego w Wiedniu i jako oficer sztabowy pełnił służbę w sztabach kolejnych szczebli dowództw wielkich jednostek zajmując się wywiadem i kontrwywiadem wojskowym. W latach 1912–1914 szef wywiadu w dowództwie XI Korpusu we Lwowie, nawiązał kontakty z kierownictwem Związku Walki Czynnej. Podczas I wojny światowej szef sztabu związku operacyjnego na froncie, m.in. armii operującej przeciwko Rumunii. W lutym 1917 został mianowany na stopień majora w korpusie sztabu generalnego[4]. W 1918 szef sztabu generał-gubernatora w Odessie.
2 grudnia 1918 roku został przyjęty do Wojska Polskiego z zatwierdzeniem posiadanego stopnia majora i przydzielony do Oddziału I Sztabu Generalnego w Warszawie[5]. Zajmował w nim stanowisko zastępcy szefa oddziału. Następnie został wyznaczony na stanowisko szefa Sekcji Traktatów Ministerstwa Spraw Wojskowych. Od stycznia 1919 roku był zastępcą szefa sztabu i szefem kwatermistrzostwa Dowództwa „Wschód”[1]. Od czerwca 1919 roku do listopada 1920 roku był zastępcą i szefem sztabu Armii gen. J. Hallera, a potem Grupy Operacyjnej gen. F. Latinika w walkach o Śląsk Cieszyński. Na froncie bolszewickim był szefem sztabu 1 Armii, a później 6 Armii, czasowo w służbie u marszałka Ferdinanda Focha. 30 września 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu pułkownika, w kawalerii, w grupie oficerów byłej armii austro-węgierskiej. Pełnił wówczas służbę na stanowisku szefa sztabu Grupy Południowej[6]. W listopadzie 1920 roku powierzono mu przewodniczenie Komisji Rozjemczej w Mińsku. W kwietniu 1921 roku został zastępcą szefa Komisji granicznej na Wschodzie oraz przewodniczącym polsko-sowieckiej Komisji mieszanej nadzorującej rozejm[1].
3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu pułkownika Sztabu Generalnego ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 7. lokatą w korpusie oficerów jazdy (od 1924 roku – kawalerii), a jego oddziałem macierzystym był 8 pułk ułanów w Krakowie[7]. 28 lipca 1923 roku został mianowany dowódcą piechoty dywizyjnej 24 Dywizji Piechoty w Jarosławiu[8]. Z dniem 1 października 1924 roku został mianowany dowódcą 24 Dywizji Piechoty w Jarosławiu[9]. 1 grudnia 1924 roku został mianowany generałem brygady ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 roku i 15. lokatą w korpusie generałów[10]. 28 maja 1926 roku został zwolniony ze stanowiska i pozostawiony w dyspozycji Ministra Spraw Wojskowych[11]. Z dniem 31 sierpnia 1928 roku został przeniesiony w stan spoczynku[12]. Na emeryturze mieszkał we Lwowie.
Zmarł 22 września 1932 roku w Potoku[13]. Według Piotra Staweckiego popełnił samobójstwo[2]. Henryk Kosk podał, że generał został zabity w czasie polowania, a motywem zbrodni miała być jego wiedza o związkach Józefa Piłsudskiego z Hauptkundschaftstelle[14][15]. Został pochowany w Jedliczu.
Jan Hempel był żonaty z Marią z Łozińskich, z którą miał trzy córki: Marię Felicję (ur. 1908), Doli (ur. 1909) i Ilonę (ur. 1911)[15].
Odznaczenia
edytuj- Krzyż Walecznych – trzykrotnie[16] (po raz 1 i 2 w 1922[17])
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Encyklopedia Wojskowa 1933 ↓, s. 315.
- ↑ a b Stawecki 1994 ↓, s. 136.
- ↑ Wojtaszak 2012 ↓, s. 456 wg autora urodził się w miejscowości Jedlicze.
- ↑ Kronika. Mianowania w c. i k. armii. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 44 z 24 lutego 1917.
- ↑ Dz. Rozp. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 11 grudnia 1918 roku, s. 126, 134.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 39 z 13 października 1920 roku, s. 992.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 153.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 52 z 29 lipca 1923 roku, s. 493.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 100 z 29 września 1924 roku, s. 553.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924 roku, s. 730.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 22 z 5 czerwca 1926 roku, s. 172.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 302.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 8 lutego 1933 roku, s. 36.
- ↑ Kosk 1998 ↓, s. 178.
- ↑ a b Wojtaszak 2012 ↓, s. 457.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 879.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 14 kwietnia 1922 roku, s. 314.
Bibliografia
edytuj- Dziennik Rozporządzeń Ministerstwa Spraw Wojskowych. Śląska Biblioteka Cyfrowa. [dostęp 2017-05-06].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Encyklopedia Wojskowa. Otton Laskowski (red.). T. III: Garigliano - Karabeni. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Oświatowy, 1933.
- Henryk Piotr Kosk: Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny. T. 1 A-Ł. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-87103-55-1.
- Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
- Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.
- Andrzej Wojtaszak: Generalicja Wojska Polskiego 1918-1926. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2012. ISBN 978-83-7399-519-2.