Jan Kostka
Jan Kostka[1] herbu Dąbrowa (ur. 1529 w Sztembarku, zm. 31 maja 1581 w Jarosławiu) – sekretarz królewski od 1554, podskarbi ziem pruskich i ekonom malborski (1554), kasztelan gdański (1556), wojewoda sandomierski (1574), starosta malborski, płocki, golubski i lipieński.
 Dąbrowa | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
1529 |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Żona |
1. Jadwiga Przerębska |
| Dzieci |
z Jadwigą Przerębską: |
Był synem Stanisława Kostki[2] i Elżbiety Eulenburg. Studiował w Niemczech, Flandrii i Hiszpanii.
W 1568 roku Zygmunt II August postawił Jana Kostkę na czele świeżo powołanej Komisji Morskiej[3]. Uczestniczył w organizacji polskiej floty wojennej. Był zwolennikiem unii Prus Królewskich z Koroną. Był sygnatariuszem aktu unii lubelskiej 1569 roku[4]. Podpisał konfederację warszawską 1573 roku[5]. Dwukrotnie (1573, 1575) kandydat na króla Polski (za pierwszym razem ostatecznie poparł Henryka Walezego, którego elekcję potwierdził[6], za drugim Annę Jagiellonkę). Na zjeździe w Jędrzejowie w 1576 roku potwierdził wybór Stefana Batorego na króla Polski[7].
Pochowany w kościele Podwyższenia Krzyża Świętego w Lisewie obok swego ojca, Stanisława, wojewody chełmińskiego. Lisewo znajdowało się w starostwie lipieńskim (wówczas znanym także jako lipnowskie), trzymanym przez Kostków od 1530. Stanisław i Jan Kostkowie, kolejni starostowie lipieńscy, odbudowali jako swoją rezydencję dawny krzyżacki zamek w Lipienku i byli fundatorami szesnastobocznej, gotycko-renesansowej wieży lisewskiego kościoła. W 1591 rodzina Kostków ufundowała tam także zachowane do dziś renesansowe epitafium dla Jana[8][9].
Życie prywatne
edytujOd 1555 był mężem Jadwigi Przerębskiej, z którą miał czworo dzieci:
- Stanisław Kostka,
- Jan I Kostka, starosta świecki i lipieński,
- Elżbieta Kostka Żalińska,
- Zofia Kostka.
Od 1575 był mężem Zofii Odrowąż, z którą miał czworo dzieci:
- Jan II Kostka, starosta lipieński,
- Anna Kostka Ostrogska,
- Katarzyna Sieniawska,
- Magdalena Kostka.
Przypisy
edytuj- ↑ Jerzy Antoni Kostka, Kostkowie herbu Dąbrowa, Koszalin 2010, s. 79, 89–97. ISBN 978-83-89976-40-6.
- ↑ Stanisław Bodniak, Stanisław Kostka wojewoda chełmiński (1478-1555). Rocznik Gdański, XI 1937, s. 289
- ↑ Leszek Podhorodecki, Rapier i koncerz, Warszawa: „Książka i Wiedza”, 1985, s. 19-20, ISBN 83-05-11452-X, OCLC 176976102.
- ↑ Volumina Legum, t. II, Petersburg 1859, s. 88.
- ↑ Włodzimierz Budka, Kto podpisał konfederację warszawską 1573 R.?, w: Reformacja w Polsce. R.1 1921 nr 4, s. 318.
- ↑ Świętosława Orzelskiego bezkrólewia ksiąg ośmioro 1572-1576, Kraków 1917, s. 150.
- ↑ Constitvcie Statvta Y Przywileie, Na Walnych Seymiech Koronnych Od Roku Pańskiego 1550. aż do Roku 1625. vchwalone, Kraków 1625, s. 246.
- ↑ Paweł Czaplewski, Senatorowie świeccy, podskarbiowie i starostowie Prus Królewskich : 1454-1772, Toruń: TNT, 1921, s. 123.
- ↑ kościół p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego w Lisewie [online], odznaka.kuj-pom.bydgoszcz.pttk.pl [dostęp 2021-05-27].
Bibliografia
edytuj- Adam Boniecki A: Kostkowie. [W:] Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Cz. I. T. 11. Warszawa : Warszawskie Towarzystwo Akcyjne Artystyczno-Wydawnicze, 1907, s. 353.
Linki zewnętrzne
edytuj- Halina Kowalska, Jan Kostka ze Sztemberku herbu Dąbrowa, t. XIV, Polski Słownik Biograficzny, 1968–1969.