Janusz Gorczykowski
Janusz Gorczykowski ps. „Janusz”, „Mostowicz”, „Wróżdża”, „1224” (ur. 12 stycznia 1920 w Łodzi, zm. 2 sierpnia 1944 w Warszawie[1]) – redaktor, publicysta, harcerz, narodowiec, uczestnik powstania warszawskiego.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Rodzice |
Piotr i Leokadia Tylman |
| Małżeństwo |
Maria Andziak |
| Dzieci |
Elżbieta |
Życiorys
edytujRodzina i edukacja
edytujBył synem Piotra (profesora gimnazjalnego w Łodzi[2]) i Leokadii z domu Tylman. W 1943 poślubił Marię Andziak, z którą miał córkę Elżbietę (ur. 1944). Uczęszczał do Gimnazjum Zgromadzenia Kupców w Warszawie od 1935 do 1937. Po uzyskaniu matury uczęszczał do Szkoły Podchorążych (do 1938). Następnie rozpoczął studia w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie (do 1939). Studia kontynuował na tej samej uczelni (pod nazwą Miejskiej Szkoły Handlowej) w latach 1941–1943. Już przed wojną związał się z ruchem narodowym, działając w organizacji Młodzież Wielkiej Polski, a na studiach w Młodzieży Wszechpolskiej[3].
Działalność konspiracyjna
edytujW podziemną działalność antyniemiecką zaangażował się już jesienią 1939. Po krótkim pobycie w Łodzi i wysiedleniu rodziny do Warszawy związał się z konspiracyjnymi strukturami Stronnictwa Narodowego. Współredagował czołowy tytuł konspiracyjnej endecji – tygodnik „Walka”[4]. To dzięki niemu pismo ukazywało się regularnie i bez opóźnień[5]. Od 1942 był redaktorem naczelnym młodzieży narodowej „Młoda Polska”[4]. Na początku 1942 był w gronie osób, które zaczęły wydawać „Warszawski Dziennik Narodowy”[6].
Działał również w konspiracyjnych strukturach harcerstwa – Hufcach Polskich. W 1943 wszedł w skład Porozumienia Polskich Organizacji Młodzieżowych. W Porozumieniu byli czynni młodzieżowi przedstawiciele następujących organizacji: Grupa Szańca, Konfederacja Narodu, Hufce Polskie, Młodzież SN „Kwadrat”, Front Odrodzenia Polski i „Unia”. W tym samym roku rozpoczął starania o odtworzenie jednolitej struktury Młodzieży Wszechpolskiej (wspólnie z Janem Kornasem, Władysławem Furką, Zygmuntem Zagórowskim i Tadeuszem Łabędzkim). Kiedy się to udało, stanął na czele Wydziału Wychowania MW w Warszawie. W tym samym czasie kierował Działem Technicznym Centralnego Wydziału Propagandy SN (1942–1944)[3].
Powstanie warszawskie
edytujKiedy wybuchło powstanie, walczył jako harcerz Hufców Polskich w batalionie „Oaza”. Zginął już drugiego dnia powstania. Na początku 1945 jego zwłoki ekshumowano i złożono na cmentarzu w Wilanowie[7][8].
Poglądy
edytujW konspiracyjnej publicystyce dał się poznać jako krytyk liberalizmu[9]. Uważał, że nacjonalizm nie jest doktryną, a etapem w rozwoju społecznym[10]. Twierdził, że „ma [on] przed sobą długą przyszłość”[11].
Publikacje
edytuj- Teoria i praktyka propagandy. Materiały do szkolenia prelegentów (1943)
- Idea narodowa (1944) z Tadeuszem Wróblem
Przypisy
edytuj- ↑ Powstańcze Biogramy - Janusz Gorczykowski [online], www.1944.pl [dostęp 2021-08-18] (pol.).
- ↑ K. Kosiński, „Ekonomia krwi”. Konspiracja narodowa w walczącej Warszawie: 1939-1944-1990, Warszawa 2020, s. 118.
- ↑ a b J. Mysiakowska-Muszyńska, Janusz Gorczykowski [w:] Lista strat działaczy obozu narodowego w latach 1939-1955, red. W.J. Muszyński, J. Mysiakowska-Muszyńska, t. 1, Warszawa 2010, s. 122-123.
- ↑ a b J. Mysiakowska-Muszyńska, Janusz Gorczykowski [w:] Lista strat działaczy obozu narodowego w latach 1939-1955, red. W.J. Muszyński, J. Mysiakowska-Muszyńska, t. 1, Warszawa 2010, s. 122.
- ↑ K. Kosiński, „Ekonomia krwi”. Konspiracja narodowa w walczącej Warszawie: 1939-1944-1990, Warszawa 2020, s. 253.
- ↑ K. Kosiński, „Ekonomia krwi”. Konspiracja narodowa w walczącej Warszawie: 1939-1944-1990, Warszawa 2020, s. 258, 261.
- ↑ K. Kosiński, „Ekonomia krwi”. Konspiracja narodowa w walczącej Warszawie: 1939-1944-1990, Warszawa 2020, s. 889.
- ↑ J. Mysiakowska-Muszyńska, Janusz Gorczykowski [w:] Lista strat działaczy obozu narodowego w latach 1939-1955, red. W.J. Muszyński, J. Mysiakowska-Muszyńska, t. 1, Warszawa 2010, s. 123.
- ↑ K. Kosiński, „Ekonomia krwi”. Konspiracja narodowa w walczącej Warszawie: 1939-1944-1990, Warszawa 2020, s. 295.
- ↑ K. Kosiński, „Ekonomia krwi”. Konspiracja narodowa w walczącej Warszawie: 1939-1944-1990, Warszawa 2020, s. 277.
- ↑ K. Kosiński, „Ekonomia krwi”. Konspiracja narodowa w walczącej Warszawie: 1939-1944-1990, Warszawa 2020, s. 221-222.