Jaremcze
Jaremcze (ukr. Яремче) – miasto na Ukrainie, na prawach rejonu, w obwodzie iwanofrankiwskim, nad rzeką Prut, 66 km od Iwano-Frankiwska, 525 m n.p.m., 8044 mieszkańców (2020)[1], dla porównania spis powszechny w 2001 zanotował ich 7543[2].
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Populacja (2020) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
3434 | ||||
| Kod pocztowy |
78500 | ||||
Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego  | |||||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||||
 48°26′30″N 24°33′00″E/48,441667 24,550000
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Miasto jest obecnie głównym ukraińskim ośrodkiem wypoczynkowo-sportowym Karpat Wschodnich. W Jaremczu swoją siedzibę mają władze Karpackiego Parku Narodowego[3]. Miasto partnerskie Namysłowa.
Radzie miasta Jaremcze podlegają także następujące miejscowości:
- osiedle typu miejskiego Worochta
- wsie: Jabłonica, Mikuliczyn, Polanica, Tatarów i Woronienka
W granicach Jaremcza znajdują się dawniej samodzielne wsie Dora i Jamna.
Historia
edytujZałożone w 1787[4] roku, prawa miejskie nadane zostały w 1963 roku. W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Jaremcze w powiecie nadwórniańskim województwa stanisławowskiego.
W okresie przedwojennym (w granicach Polski) Jaremcze było jednym z najpopularniejszych i najlepiej zagospodarowanych kurortów zimowych (dwa hotele, pensjonaty, wille), nie ustępując popularnym w tym okresie Zakopanemu i Krynicy. Przylgnęła wówczas do miasta nazwa Perły Karpat.
Nad przepływającą rzeką Prut wznosi się most kolejowy o wysokości 28 m. Pierwotny most kamienny z lat 1894–1896, zniszczony podczas I wojny światowej, został zaprojektowany przez polskiego inżyniera budownictwa Stanisława Kosińskiego i posiadał największą w ówczesnej Europie rozpiętość głównego łuku – 65 metrów[5] (spotyka się też liczbę 67,62 m[6]). Z tego też względu okrzyknięto go mianem najszczytniejszego dzieła architektoniki drogowej na ziemiach polskich[7]. Most zaprojektowany przez Kosińskiego był wzorem dla budowniczych alpejskich tras kolejowych.
W 1928 r. Jaremcze zostało uznane za uzdrowisko posiadające charakter użyteczności publicznej[8].
W czasie okupacji niemieckiej pracująca w Jaremczu Polka Aniela Prusakowa udzielała pomocy tutejszym Żydom, za co w 1994 roku Instytut Jad Waszem uhonorował ją tytułem Sprawiedliwej wśród Narodów Świata[9].
14 grudnia 2006 roku Parlament Ukrainy oficjalnie zmienił nazwę miasta z Jaremcza na Jaremcze. Decyzja została podjęta po przeprowadzonym wcześniej referendum wśród mieszkańców miasta, jak również rekomendacji władz miasta i władz obwodu iwanofrankowskiego.
Religia
edytujW mieście znajdują się:
- XVIII-wieczna cerkiew św. Jana Miłościwego.
- dawny kościół rzymskokatolicki[10] (architekt Tadeusz Obmiński), przebudowany, obecnie filia Oszczadbanku przy ul. Swobody 260[11]
- nowy kościół rzymskokatolicki pw. św. Józefa Bilczewskiego[12]
Osoby związane z miastem
edytuj-
Wodospad na rzece Prut -
Główna ulica miasta -
Cerkiew
Przypisy
edytuj- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2020 року. (ukr.).
- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu iwanofrankiwskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 5 grudnia 2001 roku. (ukr.).
- ↑ Положення про Карпатський національний природний парк (нова редакція) (Statut KPN) [online], 13 marca 2017, s. 2–3 (ukr.).
- ↑ Dylewski w swoim przewodniku po Ukrainie podaje rok 1788 i człowieka o nazwisku Jarema jako założyciela.
- ↑ Stanisław Rawicz Kosiński – budowniczy galicyjskich kolei. [dostęp 2013-01-09].
- ↑ Np. w „Historii kolei w Polsce” A. Dylewskiego, Carta Blanca 2012, podano obydwie wielkości.
- ↑ A. Dylewski, Ukraina, Pascal Bielsko-Biała.
- ↑ (Art. 2) Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. zmieniające ustawę o uzdrowiskach (Dz.U. z 1928 r. nr 36, poz. 331).
- ↑ Patkowska Aniela (Górna). collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-06-24]. (ang.).
- ↑ Z Jaremcza. „Kurjer Stanisławowski”. 1144, s. 1–2, 11 sierpnia 1907.
- ↑ Kостел якого вже немає. Яремче. (ukr.).
- ↑ Jaremcze, św. Józefa Bilczewskiego na str. Archidiecezji Lwowskiej.
Bibliografia
edytuj- Mieczysław Orłowicz: Ilustrowany przewodnik po Galicyi Wydany przez Karola Kwiecińskiego. Lwów, 1919.