Jaskinia Jasna w Strzegowej
Jaskinia Jasna w Strzegowej – jaskinia w skale Ścianki w miejscowości Strzegowa w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim, w gminie Wolbrom[1]. Zgodnie z regionalizacją geograficzną Polski według Jerzego Kondrackiego jest to obszar Bramy Wolbromskiej na Wyżynie Częstochowskiej[2]. W opracowaniach wspinaczy skalnych skała opisywana jest jako Jamy i umieszczana w Paśmie Niegowonicko-Smoleńskim na Wyżynie Krakowsko-Wieluńskiej[3].
| Plan jaskini | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Długość |
85 m |
| Wysokość otworów |
ok. 430 m n.p.m. |
| Data odkrycia |
znana od dawna |
| Ochrona i dostępność |
dostępna |
Położenie na mapie gminy Wolbrom  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu olkuskiego  | |
 50°24′54″N 19°41′32″E/50,415000 19,692139
| |
Skała i jaskinia znajdują się wśród pól uprawnych po zachodniej stronie zabudowań Strzegowej, w odległości około 630 m od drogi wojewódzkiej nr 794[1].
Historia poznania i eksploatacji
edytujMiejscowej ludności jaskinia znana była od dawna. W piśmiennictwie po raz pierwszy wzmiankował ją P. Przesmycki w 1912 r. W 1947 i 1949 r. prowadzono w jej namulisku badania archeologiczne. Odkryto w nim 8 poziomów kulturowych. W najstarszym z nich (najgłębszym) znaleziono szczątki zwierząt (m.in. niedźwiedzia jaskiniowego), na poziomie szóstym artefakty świadczące o zamieszkiwaniu w jaskini ludzi w późnym paleolicie, a w najmłodszym, siódmym poziomie – w neolicie. W latach 1992–1994 powtórnie archeolodzy badali jaskinię, by zweryfikować wcześniejsze odkrycia. Na szczycie skały znaleźli dowody świadczące o tym, że na dużą skalę wytwarzano tutaj krzemienne siekierki[4].
Jaskinia została zinwentaryzowana w 1949 r. przez K. Kowalskiego[4].
Od 2000 r. jaskinią zaczął się interesować Tarnogórski Klub Taternictwa Jaskiniowego. Poprowadzono w niej wówczas pierwsze projekty dróg wspinaczkowych. W 2005 r. wspinacze przeszli wiele dróg, później ich liczba stopniowo zwiększała się. Klub wygrał konkurs „Projekty ekiperskie – Małopolska 2010” i dzięki dofinansowaniu na wszystkich drogach wykonał atestowaną asekurację. Do 2012 r. w jaskini i na ścianie Ścianek powstało łącznie 52 dróg wspinaczkowych i 4 bulderowe. Wśród dróg wspinaczkowych jest 28 dróg sportowych, 17 dróg drytoolingowych i 7 dróg do wspinaczki tradycyjnej[3].
Opis jaskini
edytujWejście znajduje się po północnej stronie skały Jamy. W ścianie skały widoczne są dwa duże otwory. Zaraz za dolnym z nich znajduje się duża sala o silnie wygładzonych ścianach. W jej zachodniej części są pnące się stromo w górę korytarzyki podzielone progami. Są silnie zerodowane i bez osadów. Występują w nich natomiast zwietrzałe nacieki. Jest też częściowo zawalony tunel prowadzący do drugiej części jaskini zwanej Lisimi Jamami. Ma ona postać niewielkiego tunelu z ciasnymi bocznymi korytarzykami[4].
Niemal cała jaskinia jest jasna. Na skale nad jaskinią znajduje się pionowa studnia prowadząca do dużej sali jaskini (niebezpieczeństwo wpadnięcia do niej)[3].
Wspinaczka w jaskini
edytujPrzy zachowaniu określonych zasad w jaskini dopuszczalna jest wspinaczka[3]. Wspinacze skalni poprowadzili w jaskini łącznie 19 dróg wspinaczkowych i podzielili je na 4 sekcje[5]:
- Jaskinia Jasna I – 6 dróg o długości 10–12 m i trudności VI+ – VI.2 w skali Kurtyki,
- Jaskinia Jasna II – 3 drogi o długości 12 m (jedna VI.4, dwie pozostałe bez wyceny),
- Jaskinia Jasna III – 4 drogi o długości 10–12 m (jedna VI.3+, trzy pozostałe bez wyceny),
- Jaskinia Jasna IV – 6 dróg o długości 12 m i trudności VI.1 – VI.3[5].
Skały jaskini są pionowe lub przewieszone i występują w nich takie formacje skalne jak: filar, komin, zacięcie. Są zdewastowane przez drytooling[5].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Mapa. Jura Krakowsko-Częstochowska. Część północna 1:52 000, Warszawa: ExpressMap, 2015, ISBN 978-83-88112-71-3.
- ↑ Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, ISBN 83-01-12479-2.
- ↑ a b c d Jaskinia Jasna w Strzegowej – Przewodnik Wspinaczkowy [online] [dostęp 2018-09-11] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-28].
- ↑ a b c M. Szelerewicz, A. Górny, Jaskinie Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej, Warszawa-Kraków: PTTK Kraj, 1986.
- ↑ a b c Jaskinia Jasna w Strzegowej – topo wspinaczkowe portalu górskiego [online] [dostęp 2018-09-11].