Jawełna

Jawełna
	; Jawełna całolistna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Cichorioideae
Rodzaj	jawełna
	Nazwa systematyczna
	Andryala Linnaeus; Sp. Pl.: 808 (1753)
	Typ nomenklatoryczny
	A. integrifolia Linnaeus
Synonimy
	Forneum Adans.; Paua Caball.; Pietrosia Nyár.; Rothia Schreb.;
	Forneum Adans.; Paua Caball.; Pietrosia Nyár.; Rothia Schreb.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jawełna^[5], andryla^[6] (Andryala L.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych (Asteraceae). Obejmuje 20^[4]–25^[7] gatunków. Występują one w basenie Morza Śródziemnego i na Wyspach Kanaryjskich^[4]^[7]. W południowej Europie rośnie 5 gatunków^[7]. W Polsce uprawiana jest jawełna całolistna A. integrifolia oraz jawełna Agardha A. agardhii^[6]. Pierwszy z tych gatunków bywa rejestrowany jako przejściowo dziczejący^[5].

W środkowej Hiszpanii sok mleczny z korzenia Andryala ragusina wykorzystywany jest jako guma do żucia^[7].

Systematyka

Rodzaj z podplemienia Hieraciinae, plemienia Cichorieae podrodziny Cichorioideae w obrębie rodziny astrowatych (Asteraceae)^[8].

Wykaz gatunków^[4]

Andryala agardhii Haens. ex DC. – jawełna Agardha, andryla Agardha
Andryala arenaria (DC.) Boiss. & Reut.
Andryala atlanticola H.Lindb.
Andryala × brievaensis García Adá
Andryala × caballeroi Font Quer
Andryala chevallieri Barratti ex L.Chevall.
Andryala christii G.Kunkel
Andryala cossyrensis Guss.
Andryala crithmifolia Aiton
Andryala dentata Sm.
Andryala × estremadurensis Talavera & M.Talavera
Andryala × faurei Maire & Maire
Andryala glandulosa Lam.
Andryala integrifolia L. – jawełna całolistna, andryla całolistna
Andryala laevitomentosa (Nyár. ex Sennikov) Greuter
Andryala maroccana (Caball.) Maire
Andryala nigricans Poir.
Andryala perezii M.Z.Ferreira, R.Jardim, Alv.Fern. & M.Seq.
Andryala pinnatifida Aiton
Andryala ragusina L.
Andryala rothia Pers.
Andryala spartioides Pomel ex Batt. & Trab.
Andryala tenuifolia (Tineo) DC.
Andryala × toletana Talavera & M.Talavera
Andryala webbii Sch.Bip. ex Webb & Berthel.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-04-18] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-04-18] (ang.).
↑ Andryala. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-04-18].
↑ ^a ^b ^c ^d Andryala L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-04-18].
↑ ^a ^b ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 32, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b Gawryś Wiesław: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina Botanica, 2008, s. 24. ISBN 978-83-925110-5-2.
↑ ^a ^b ^c ^d David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 49, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ Genus Andryala L.. [w:] U.S. National Plant Germplasm System [on-line]. USDA. [dostęp 2022-04-18].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-04-18] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-04-18] (ang.).

[ing-3] Andryala. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-04-18].

[powo-4] Andryala L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-04-18].

[checklist-5] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 32, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[gawrys-6] Gawryś Wiesław: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina Botanica, 2008, s. 24. ISBN 978-83-925110-5-2.

[mabb-7] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 49, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[grin-8] Genus Andryala L.. [w:] U.S. National Plant Germplasm System [on-line]. USDA. [dostęp 2022-04-18].

[5]

[6]

[4]

[7]

[1]

[2]

[3]

[8]