Jerzy Aleksandrowicz (botanik)
Jerzy Aleksandrowicz lub Alexandrowicz (ur. 3 stycznia 1819 we wsi Kumieciszki, w guberni augustowskiej, zm. 13 stycznia 1894 w Warszawie) – polski botanik, wykładowca i organizator instytucji związanych z przyrodą. Pionier jedwabnictwa w Polsce.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
3 stycznia 1819 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
13 stycznia 1894 |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
botanik, |
| Tytuł naukowy |
profesor botaniki |
| Alma Mater |
Uniwersytet Petersburski |
| Uczelnia | |
| Stanowisko |
dyrektor |
| Krewni i powinowaci |
Jerzy Alexandrowicz – wnuk |
Życiorys
edytujNazwisko rodziny brzmiało Aleksa, dopiero później zmienione zostało na Aleksandrowicz. Był synem zamożnego gospodarza wiejskiego pochodzenia litewskiego. Jego matką była Magdalena z Kluczyńskich. Po uzyskaniu matury w 1839 w Sejnach, korzystając ze stypendium rządowego, podjął studia na Uniwersytecie Petersburskim. W 1843 uzyskał tytuł kandydata nauk przyrodniczych. Po ukończeniu studiów rozpoczął pracę jako wykładowca w różnych uczelniach w Warszawie (m.in. wykładał anatomię w Szkole Sztuk Pięknych). W 1852 był w Tatrach wraz z Karolem Jurkiewiczem i Tytusem Chałubińskim[1].
Zmarł w Warszawie i został pochowany został na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 62, rząd 5, grób 22)[2].
Działalność naukowa i organizatorska
edytujNa uniwersytecie studiował botanikę, a za rozprawę konkursową Rodzina wrzosowatych Eriaceae okolic Petersburga otrzymał złoty medal[3].
Członek honorowy Towarzystwa Rolniczego w Królestwie Polskim w 1858 roku[4].
Od 1862 profesor botaniki w Szkole Głównej. W 1864 został dyrektorem Ogrodu Botanicznego w Warszawie, gdzie podjął badania fenologiczne i florystyczne. Z jego inicjatywy założono Ogród Pomologiczny na Marymoncie, przeniesiony później na teren folwarku Świętokrzyskiego[5].
W latach 1869–1878 wykładał botanikę na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim. Stopień doktora uzyskał za pracę na temat rozwoju grzybów śluzowców (O budowie i rozwoju sporangiów u śluzowców).
Ciekawie prowadzone przez Aleksandrowicza zajęcia ze studentami inspirowały ich do podejmowania badań naukowych. Jego uczeń Jan Rostafiński zajął się badaniem śluzowców i dwa nowo odkryte gatunki nazwał jego imieniem. Inny uczeń, Leon Nowakowski był autorem pracy o grzybach niższych.
Jerzy Aleksandrowicz publikował prace popularnonaukowe na temat m.in. chorób zbóż i partenogenezy. W 1879 założył pierwszą w Polsce Szkołę Ogrodniczą. Był encyklopedystą, jednym z autorów haseł do dwóch polskich encyklopedii: Encyklopedii rolniczej[6] oraz 28 tomowej Encyklopedii Powszechnej Orgelbranda z lat 1859-1868. Jego nazwisko wymienione jest w I tomie z 1859 roku na liście twórców zawartości tej encyklopedii.[7]
Przyczynił się do utworzenia w 1884 Towarzystwa Ogrodniczego Warszawskiego i został jego pierwszym prezesem[8]. Interesował się pszczelarstwem i jedwabnictwem. Założył pasieki w Ogrodzie Botanicznym i Pomologicznym. Zainicjował utworzenie w Warszawie Towarzystwa i Muzeum Pszczelniczego. Od 1887 był dyrektorem Muzeum Przemysłu i Rolnictwa.
Przypisy
edytuj- ↑ B. Chwaścinski, Z dziejów taternictwa: o górach i ludziach, Warszawa 1979, s. 61.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: ALEXANDROWICZOWIE, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-10-29].
- ↑ Stanisław Feliksiak (red.), Słownik biologów polskich, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 46-47.
- ↑ Roczniki Gospodarstwa Krajowego. R. 16, 1858, T. 32, nr 2, Warszawa 1858, s. 4.
- ↑ Marian Gajewski: Urządzenia komunalne Warszawy. Zarys historyczny. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979, s. 334. ISBN 83-06-00089-7.
- ↑ Aleksandrowicz 1890 ↓.
- ↑ „Encyklopedia Powszechna”, tom I, wyd. Samuel Orgelbrand, Warszawa, 1859.
- ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 894. ISBN 83-01-08836-2.
Bibliografia
edytuj- Bolesław Hryniewiecki, w: Polski Słownik Biograficzny. T. 1. Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1935, s. 68–69.
- Jerzy Aleksandrowicz: Encyklopedya rolnicza wydawana staraniem i nakładem Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie, t.I (A – Chirurgja). Warszawa: Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie, wyd. Gebethner i Wolff, Druk K. Kowalewskiego, 1890.