Josyf Slipyj

Josyf Iwanowycz Slipyj, ukr. Йосиф Іванович Сліпий (ur. 17 lutego 1892 w Zazdrości, zm. 7 września 1984 w Rzymie) – biskup greckokatolicki, arcybiskup metropolita Lwowa, kardynał prezbiter od 1965.

Josyf Slipyj

Йосиф Сліпий

Kardynał prezbiter
Per aspera ad astra Przez ciernie do gwiazd
Kraj działania	Ukraina
Data i miejsce urodzenia	17 lutego 1892 Zazdrość, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	7 września 1984 Rzym, Włochy
Miejsce pochówku	Archikatedralny sobór św. Jura we Lwowie
Arcybiskup większy Lwowa
Okres sprawowania	1944–1984
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	obrządku bizantyjsko-ukraińskiego
Inkardynacja	22 lutego 1965
Prezbiterat	30 września 1917
Nominacja biskupia	25 listopada 1939
Chirotonia biskupia	22 grudnia 1939
Kreacja kardynalska	22 lutego 1965 Paweł VI
Kościół tytularny	S. Atanasio

Sukcesja apostolska

Data konsekracji	22 grudnia 1939
Konsekrator	Andrzej Szeptycki
Współkonsekratorzy	Nykyta Budka Mikołaj Czarnecki
Konsekrowani biskupi Wasyl Wełyczkowski 4 lutego 1963 Joakim Segedi 28 lipca 1963 Iwan Choma 2 kwietnia 1977 Stefan Czmil 2 kwietnia 1977 Lubomyr Huzar 2 kwietnia 1977 Innocenty Łotockyj 1 marca 1981 Stephen Sulyk 1 marca 1981 Michel Hrynchyshyn 30 stycznia 1983
Współkonsekrowani biskupi Myrosław Lubacziwśkyj 12 listopada 1979

Życiorys

Urodził się w wielodzietnej rodzinie chłopskiej, jego ojcem był Iwan Kobernycki-Slipyj, matką Anastazja z Dyczkowskich. Po ukończeniu w 1911 gimnazjum w Tarnopolu, a następnie studiach w greckokatolickim seminarium duchownym we Lwowie został wysłany przez metropolitę Andrzeja Szeptyckiego na studia teologiczne do Innsbrucku, które ukończył w 1918. Święcenia kapłańskie przyjął 30 września 1917 z rąk Andrzeja Szeptyckiego. Po ukończeniu studiów w Innsbrucku wyjechał do Rzymu, gdzie studiował na papieskich uniwersytetach Angelicum i Gregorianum oraz w Instytucie Wschodnim.

Duszpasterstwo

Do Lwowa powrócił w 1922, gdzie pracował jako duszpasterz w archidiecezji lwowskiej. W tym czasie założył kwartalnik teologiczny „Bohoslavia”, którego to był redaktorem. Był wykładowcą teologii oraz rektorem (1925–1939) seminarium we Lwowie. W 1928 został mianowany przewodniczącym Lwowskiego Towarzystwa Naukowo-Teologicznego.

25 listopada 1939 został mianowany koadiutorem metropolii lwowskiej z prawem następstwa i z arcybiskupią stolicą tytularną Serne. Sakry biskupiej udzielił mu 22 grudnia 1939 metropolita Lwowa Andrzej Szeptycki. 1 listopada 1944 został następcą Szeptyckiego na stolicy metropolitalnej we Lwowie oraz biskupem Halicza i Kamieńca, jak również administratorem apostolskim metropolii kijowskiej.

Okupacja nazistowska i sowiecka

28 kwietnia 1943 biskup Josyf Slipyj odprawił nabożeństwo w archikatedrze św. Jura z okazji powołania 14 Dywizji Grenadierów SS. Podczas uroczystości obecne były również niemieckie władze okupacyjne, w tym Otto von Wächter – gubernator dystryktu galicyjskiego Generalnego Gubernatorstwa. 11 kwietnia 1945 Slipyj został aresztowany przez Sowietów i zesłany na Syberię. Spędził w łagrach 18 lat. Dzięki interwencji papieża Jana XXIII oraz prezydenta Johna Kennedy'ego 6 lutego 1963 został zwolniony, a 9 lutego zmuszony do wyjazdu do Rzymu, gdzie rezydował do końca życia.

Okres wygnania w Rzymie

Biskup Slipyj wziął udział w trzech sesjach soboru watykańskiego II. 23 grudnia 1963 papież Paweł VI nadał mu tytuł arcybiskupa większego i mianował go członkiem Kongregacji ds. Kościołów Wschodnich. 22 lutego 1965 Paweł VI mianował go kardynałem, nadając mu tytuł prezbitera S. Atanasio. W kolejnych latach uczestniczył Slipyj w watykańskich sesjach Światowego Synodu Biskupów (w latach: 1967, 1969, 1971, 1974, 1977, 1980).

W 1969 dokonał konsekracji bazyliki św. Zofii w Rzymie. Przy tej katedrze zostały zorganizowane wydziały teologii, filozofii i studiów humanistycznych. W 1975 otrzymał godności arcybiskupa większego Kijowa-Halicza (obrządku greckokatolickiego). W 1980 uczestniczył w pracach Synodu Biskupów Ukraińskich w Rzymie, zwołanego przez Jana Pawła II.

W 1972 (po ukończeniu 80 lat) utracił prawo udziału w konklawe i nie uczestniczył w dwukrotnych wyborach papieża w 1978.

W 1977 udziela święceń biskupich w Castel Gandolfo o. Lubomyrowi Huzarowi, Ivanowi Chomie i Stepanowi Czmilowi w tajemnicy i bez zgody papieża.

Zmarł 7 września 1984 w Rzymie. 13 września został pochowany, zgodnie z jego wolą, w krypcie bazyliki św. Zofii w Rzymie. Uroczystościom pogrzebowym przewodniczył arcybiskup Myrosław Lubacziwski, jego następca. 27 sierpnia 1992 zwłoki metropolity przewieziono do Lwowa i w ósmą rocznicę śmierci 8 września 1992 złożono w krypcie archikatedralnego soboru św. Jura we Lwowie.

Odznaczenia

• Honorowy członek Towarzystwa Naukowego im. Szewczenki (1964)
• Członek rzymskiej Accademia Tiberina (1965)
• Doktorat honoris causa Wolnego Uniwersytetu Ukraińskiego (1969)

Upamiętnienie

• Na setną rocznicę urodzin kardynała wystawiono mu pomnik w Zazdrości. Dwa lata później odsłonięto tam jego popiersie. W 1998 r. otwarto w Zazdrości poświęcone mu muzeum.
• W 2004 r. odsłonięto pomnik Josyfa Slipego przed katedrą w Tarnopolu. Pomnik został poświęcony przez kardynała Lubomyra Huzara
• Tablice pamiątkowe odsłonięto przy Poczcie Głównej we Lwowie oraz w Charkowie.
• W lwowskiej akademii teologicznej mieści się wystawa ku czci Josyfa Slipego.
• Na Ukrainie w kilku miastach są ulice jego nazwiska, m.in. we Lwowie, Tarnopolu, w Iwano-Frankiwsku i Kołomyi
• W Tarnopolu jest seminarium oraz szkoła zawodowa im. Josyfa Slipego.
• W Bytowie w województwie pomorskim jedna z ulic (przy której mieści się lokalna cerkiew) nosi nazwisko kardynała.

Rok 2017 – na 125. rocznicę urodzin arcybiskupa Kościoła katolickiego obrządku bizantyjsko-ukraińskiego – był uroczyście ogłoszonym jako Rok Josyfa Slipego.

Zobacz też

• zwierzchnicy Kościoła greckokatolickiego (Ukraińskiej Cerkwi greckokatolickiej)

Bibliografia

• Nota biograficzna Josyfa Slipego w słowniku biograficznym kardynałów Salvadora Mirandy [dostęp 2014-12-26]
• Mirosław Czech, Kuszenie kardynała, Wyborcza.pl Magazyn, 07.02.2015 [dostęp 2015-02-10]
• Josyf Slipyj [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2014-12-26]  (ang.).
• SLIPIY Iosif (Kobernitskiy-Dichkovskiy)