Katarzyna Ostrogska
Katarzyna z Ostrogskich Zamoyska (ur. 1602, zm. 6 października 1642[1]) – polska szlachcianka, posiadająca starostwo knyszyńskie w 1642 roku[1] i starostwo sokalskie[2].
| |
 Ostrogski | |
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Mąż | |
| Dzieci |
Gryzelda Konstancja Zamoyska |
Córka ks. Aleksandra Ostrogskiego i Anny z Kostków.
Katarzyna z Ostrogskich Zamoyska pochodziła z ruskiego kniaziowskiego rodu Ostrogskich zaliczającego się do najstarszych i najznaczniejszych rodów w Rzeczypospolitej. W 1603 roku umarł Aleksander, ojciec Katarzyny, pozostawiając po sobie olbrzymia fortunę, którą miały odziedziczyć trzy jego córki (dwaj synowie zmarli wcześniej): Zofia, Katarzyna i Anna Alojza. Katarzyną zainteresował się syn Jana Zamoyskiego, Tomasz. 1 marca 1620 roku odbył się ich ślub w kościele jezuitów w Jarosławiu. Małżeństwo z Katarzyną trwało do 8 stycznia 1638 r., kiedy to w wieku 44 lat zmarł drugi ordynat, a jej mąż Tomasz Zamoyski (Katarzyna nie wyszła ponownie za mąż). Po jego śmierci przejęła ona zarząd nad dobrami Ordynacji Zamojskiej.
W lipcu 1640 roku król Władysław IV „czyniąc zadość jej prośbie” wydał przywilej lokacyjny zezwalający na założenie miasta Biała. Zatem dopiero o Katarzynie Zamoyskiej, fundatorce miasta możemy mówić jako o pierwszej właścicielce Janowa.
Katarzyna Zamoyska była również autorką zbioru podstawowych praw dla miasta. Przywileje dla miasta Biała z 21 lipca 1640 r. nadane przez jego fundatorkę na mocy przywileju lokacyjnego regulowały m.in. organizację i tryb wyboru władz miejskich, czy organizacje targów i jarmarków, a więc sprawy niezwykle ważne dla nowego miasta. Również później, po lokacji Katarzyna poświęciła swemu miastu wiele uwagi. Świadczą o tym choćby „Artykuły” opracowane 25 sierpnia 1642 r. przez komisarzy zesłanych do miasta przez jego właścicielkę w celu ustalenia „jak sobie mają postępować Rządcy Miasta w skromnieniu buntów y zabójstw między miastem Janowem (ob. Janów Lubelski) a wsią Biała”. Wydanie tych „Artykułów” świadczy o trosce Katarzyny Zamoyskiej mającej na względzie bezpieczeństwo mieszczan i pokojowy rozwój miasta.
Katarzyna Zamoyska umarła jesienią 1642 roku. Pozostawiła po sobie troje potomstwa - dwie córki Gryzeldę Konstancję, Joannę Barbarę oraz syna Jana. To właśnie jej syn Jan zwany „Sobiepanem” Zamoyski, wojewoda Sandomierski objął Ordynację po jej śmierci.
W 1920 podczas wojny bolszewicy zaczęli dewastować trumny w poszukiwaniu kosztowności. Jeden z nich, prawdopodobnie, ich dowódca wszedł do otwartych podziemi kolegiaty i znalazł pod jedną z trumien zalakowany kociołek oraz pomyślał sobie, że pewnie to jakieś dobre stare wino mszalne, wyjął szablę i palnął w korek. Zawartość chlusnęła mu w twarz – on padł martwy, a pozostali tak się wystraszyli, że uciekli. Okazało się, że był to kociołek z wnętrznościami Katarzyny z Ostrogskich (do XIX wieku ciała Zamoyskich były mumifikowane i wnętrzności były przechowywane oddzielnie).[3]
Przypisy
edytuj- ↑ a b Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 307.
- ↑ Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 263.
- ↑ Panie Zamoyskie – niezwykłe kobiety i ich historie cz. 1