Kazimierz Piechowski
Kazimierz Piechowski (ur. 3 października 1919 w Rajkowach, zm. 15 grudnia 2017 w Gdańsku) – polski żołnierz, więzień i uciekinier z niemieckiego obozu Auschwitz-Birkenau, żołnierz AK, absolwent Politechniki Gdańskiej, w okresie stalinowskim prześladowany oraz torturowany przez Urząd Bezpieczeństwa Publicznego i skazany sądownie.
 Zdjęcie wykonane w KL Auschwitz (Häftling 918) | |
| Data i miejsce urodzenia |
3 października 1919 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
15 grudnia 2017 |
| Miejsce spoczynku |
cmentarz w Tczewie |
| Narodowość | |
| Alma Mater | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujPochodził z rodu szlacheckiego Piechowskich herbu Leliwa z Piechowic pod Kościerzyną, szeroko rozgałęzionego na całym Pomorzu, w Polsce, Niemczech, USA i innych krajach. Był synem Franciszka i Marty z domu Czaplewskiej[1]. Od najmłodszych lat był związany z Tczewem, gdzie przed wojną był działaczem Związku Harcerstwa Polskiego. Z zawodu był ślusarzem[1].
II wojna światowa
edytujPo wybuchu II wojny światowej w listopadzie 1939 wraz z kolegą z drużyny harcerskiej Alfonsem „Alkiem” Kiprowskim (ur. 1921[1]) próbował zbiec na Węgry, aby stamtąd przedostać się do Francji, gdzie tworzone było wojsko polskie. Obaj zostali schwytani przez patrol niemiecki w pobliżu granicy, aresztowani i torturowani. Byli osadzeni w areszcie w Baligrodzie, następnie w więzieniu w Sanoku (od 18 listopada 1939 do 12 marca 1940[1]), w więzieniu przy Montelupich w Krakowie oraz w Nowym Wiśniczu[2]. Stamtąd 20 czerwca zostali przeniesieni do niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau wraz z drugim transportem więźniów od czasu jego utworzenia. Piechowski otrzymał numer obozowy 918. Uczestniczył w apelu, podczas którego o. Maksymilian Kolbe ofiarował swoje życie za życie Franciszka Gajowniczka[3].
Ucieczka z Auschwitz-Birkenau
edytuj
Obawiając się śmierci, po dwóch latach zdecydował się na ucieczkę z obozu. Ucieczka rozpoczęła się 20 czerwca 1942. Kazimierz Piechowski wraz z trzema innymi więźniami: por. AK Stanisławem Jasterem, mechanikiem Eugeniuszem Benderą i księdzem Józefem Lempartem z Wadowic włamali się do magazynu mundurów i broni, wykradli samochód esesmański Steyr 220 i uzbrojeni wyjechali nim przez punkt kontrolny tzw. dużego łańcucha straży wokół terenu obozowego. Piechowski, przebrany w mundur oficera nie posiadał żadnych dokumentów, a ucieczkę umożliwiła mu biegła znajomość języka niemieckiego, wyniesiona z domu rodzinnego. Była to jedna z najbardziej brawurowych i spektakularnych ucieczek z KL Auschwitz w dziejach tego obozu. Została przedstawiona w fabularyzowanym dokumencie, nakręconym przez BBC, w którym wystąpił także sam Piechowski.
Po ucieczce wstąpił do Armii Krajowej, w której szeregach walczył do końca wojny.
Po wojnie
edytujPo powrocie w 1945 na Pomorze podjął pracę. Po donosie dotyczącym akowskiej przeszłości został skazany na 10 lat więzienia, z czego odsiedział siedem[w jakich latach?]. Ukończył studia na Politechnice Gdańskiej, uzyskując tytuł inżyniera[4]. Pracował w Stoczni Gdańskiej[5].
Swoje przeżycia i spostrzeżenia opisał w książkach Byłem numerem… historie z Auschwitz (2004, ISBN 83-7257-140-6) oraz My i Niemcy (2008, ISBN 978-837257-308-7), wydanych nakładem Wydawnictwa Sióstr Loretanek w Warszawie. Z inspiracji dr. Adama Cyry, starszego kustosza z Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, reżyser Marek Tomasz Pawłowski zrealizował o Piechowskim film dokumentalny, zatytułowany „Uciekinier”[6].
Wypowiedzi Kazimierza Piechowskiego z 2012 zostały wykorzystane w filmie dokumentalnym pt. Jaster. Tajemnica Hela z 2014, opowiadającym o Stanisławie Jasterze[7]. W styczniu 2015 r. w audycji Polskiego Radia „Godzina Prawdy” jeszcze raz opowiedział swoją historię Michałowi Olszańskiemu[8].
Postanowieniem prezydenta RP Bronisława Komorowskiego z 16 lipca 2015 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej[9]. 22 maja 2015 odebrał nagrodę Kustosza Pamięci Narodowej, przyznaną przez Instytut Pamięci Narodowej[10].
Na stałe mieszkał w Gdańsku, gdzie zmarł 15 grudnia 2017 w wieku 98 lat[11][12]. 22 grudnia po mszy świętej w kościele św. Józefa został pochowany na cmentarzu w Tczewie[13].
Upamiętnienie
edytuj- W styczniu 2006 na wniosek Senatora RP Macieja Płażyńskiego Rada Miasta Tczewa nadała Kazimierzowi Piechowskiemu tytuł Honorowego Obywatela.
- Piechowskiemu poświęcono polski film dokumentalny reżyserii Marka Pawłowskiego, zatytułowany Uciekinier (2006)[14].
- Katy Carr, brytyjska piosenkarka z polskimi korzeniami, poświęciła ucieczce Kazimierza Piechowskiego z Auschwitz swoją piosenkę „Kazik Kommander’s Car” z albumu Coquette[15][16].
- Audytorium w budynku Collegium sub Horologio w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Oświęcimiu otrzymało imię Kazimierza Piechowskiego[17].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Gefängnis in Sanok. Księga więźniów śledczych 1939-1940 (zespół 134, sygn. 97). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 8, 9 (poz. 49, 55).
- ↑ fs, ak, Zmarł Kazimierz Piechowski, były więzień Auschwitz i żołnierz AK [online], TVP Info, 15 grudnia 2017 [dostęp 2017-12-25] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-15].
- ↑ Byłem numerem... świadectwa z Auschwitz, oprac. Kazimierz Piechowski, Wydawnictwo Sióstr Loretanek, Warszawa 2003, ISBN 83-7257-122-8. (Zawiera: Byłem numerem 918 / Kazimierz Piechowski. Byłam numerem 45887 / Eugenia Bożena Kaczyńska. Byłem numerem 1055 / Michał Ziółkowski).
- ↑ Andrzej Urbański, Zuchwały świadek [online], Onet.pl, 15 lutego 2007.
- ↑ Kazimierz Piechowski (1919–2017) [online], IPN.
- ↑ Uciekinier, reż. Marek Tomasz Pawłowski, Polska 2006, 53 min, dostępny na: tvp.pl [dostęp: 15 czerwca 2015].
- ↑ Jaster. Tajemnica Hela [online], filmpolski.pl [dostęp 2014-11-28].
- ↑ ei/mp, Uciekinier z Auschwitz: „Swój plan oparłem na głupocie” [online], Polskie Radio Program III, 2 stycznia 2015 [dostęp 2015-06-15].
- ↑ M.P. z 2015 r. poz. 875.
- ↑ Wręczenie Nagród IPN Kustosz Pamięci Narodowej [online], IPN, 22 maja 2015 [dostęp 2018-03-01].
- ↑ Zmarł Kazimierz Piechowski – Kustosz Pamięci Narodowej, bohaterski uciekinier z Auschwitz [online], IPN [dostęp 2017-12-15] (pol.).
- ↑ Harrison Smith, Kazimierz Piechowski, early Auschwitz prisoner who led a risky escape by car, dies at 98 [online], The Washington Post, 27 grudnia 2017 [dostęp 2017-12-18] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-18] (ang.).
- ↑ Ostatnie pożegnanie Kazimierza Piechowskiego [online], TVP 3 Gdańsk, 22 grudnia 2017 [dostęp 2017-12-23] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-24].
- ↑ Uciekinier [online], filmpolski.pl [dostęp 2014-11-28].
- ↑ Janusz Młynarski, Katy Carr i „Kazik Kommander’s Car” [online], The Polish Observer, 2 lutego 2011 [zarchiwizowane z adresu 2014-12-09] (pol.).
- ↑ „Kommander’s Car” Katy Carr (official music video) [online], YouTube, 22 marca 2012.
- ↑ PWSZ w Oświęcimiu uhonorował słynnego uciekiniera z Auschwitz Kazimierza Piechowskiego [online], naszemiasto.pl, 31 maja 2014 [dostęp 2014-11-28].
Bibliografia
edytuj- „Byłem Numerem: historie z Auschwitz” Kazimierz Piechowski, Eugenia Bożena Kodecka-Kaczynska, Michał Ziokowski, Wyd. Sióstr Loretanek, ISBN 83-7257-122-8.
- „My i Niemcy” Kazimierz Piechowski, Wyd. Sióstr Loretanek, Warszawa 2008.
- Auschwitz-Birkenau to fabryka śmierci. Kazimierz Piechowski uciekł z obozu koncentracyjnego
- Wojciech Zawadzki, Bendera Eugeniusz [online], Przedborski Słownik Biograficzny [zarchiwizowane z adresu 2013-04-06].
Linki zewnętrzne
edytuj- Więcej o Kazimierzu Piechowskim
- Kazimierz Piechowski na spotkaniu ze skautami w Baden-Powell House w Wielkiej Brytanii
- Bogusław Kwiecień, 75 lat temu. Uciekli z Auschwitz esesmańskim samochodem i w niemieckich mundurach [online], Gazeta Krakowska, 25 czerwca 2017 [dostęp 2020-04-16].