Kazimierz Turno
Kazimierz Turno herbu Trzy Kotwice (ur. 25 listopada 1778 w Głubczynie, zm. 8 listopada 1817 w Dobrzycy[1]) – generał brygady armii Księstwa Warszawskiego, odznaczony w Księstwie Warszawskim Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari[2].
| |
 Trzy Kotwice | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec |
Jan Turno |
| Matka |
Kordula Gorzeńska |
| Żona |
Wiktoria Rogalińska |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys
edytujSyn stolnika kaliskiego Jana Turno (zm. 1792) i Korduli z Gorzeńskich Turnowej (1737–1816), miał siostry Ludwikę (1759–1826) i Katarzynę (1769–1800) oraz brata Adama (1775–1851), oficera w Armii Księstwa Warszawskiego, który pozostawił po sobie prowadzony przez wiele lat, znakomicie dokumentujący ówczesną epokę i często wykorzystywany przez badaczy "Dziennik", przechowywany obecnie w Ossolineum.
W 1801 r. poślubił Helenę z Rogalińskich herbu Łodzia, kasztelankę międzyrzecką, z którą miał syna Jana Napoleona (1806-1821) i pięć córek: Augustynę (1802–1881), Józefatę (ur. 1803), Kordulę (1807–1876), Donatę (1808–1876) i Amelię (ur. 1811)[3].
Służbę wojskową rozpoczął w 1803 w armii pruskiej, adiutant księcia Fryderyka Augusta. Od 1806 w Wojsku Polskim. Własnym kosztem wystawił 5 pułk strzelców konnych[4], którym dowodził jako pułkownik do 1810. W kampanii 1807 odznaczył się w bitwie pod Toruniem, a następnie szarżował na czele pułku przeciw armii rosyjskiej w bitwie pod Frydlandem[5], gdzie został ranny i otrzymał Krzyż Kawalerski Orderu Legii Honorowej.
W kampanii 1809 walczył pod Górą, odznaczył się przy zdobywaniu Sandomierza i pod Wrzawami. W 1810 otrzymał awans na generała brygady i został mianowany adiutantem króla saskiego i księcia warszawskiego Fryderyka Augusta oraz dowódcą wojskowym departamentu kaliskiego.
W wyprawie moskiewskiej (1812) dowódca 29 Brygady Jazdy Dywizji gen. Aleksandra Rożnieckiego w IV Korpusie Rezerwowym Kawalerii gen. Marie Victora Nicolasa de Fay de La Tour Maubourga. Odznaczył się w bitwie pod Mirem, w czasie walk odwrotowych spod Moskwy został ciężko ranny w bitwie nad Berezyną. W kampanii 1813 dowódca brygady w VIII Korpusie Wielkiej Armii. W Dreźnie został uroczyście odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Legii Honorowej. Wraz z królem saskim dostał się do niewoli pod Lipskiem.
W 1815 otrzymał od niego Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu św. Henryka[6].
W 1816 odziedziczył po wuju, gen. Augustynie Gorzeńskim (bracie Korduli z Gorzeńskich Turnowej) dobra dobrzyckie[7]. Już w roku następnym zmarł w Dobrzycy wskutek ran odniesionych nad Berezyną.
Był członkiem loży wolnomularskiej Bracia Zjednoczeni w 1808 roku, członek loży Français et Polonais Réunis[8].
Przypisy
edytuj- ↑ Stanisław Borowiak: GENERAŁ KAZIMIERZ TURNO (1778-1817). Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy, 2016-08-08. [dostęp 2018-12-11]. (pol.).
- ↑ Xięga Pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830; zawierająca spis imienny dowódzców i sztabs-oficerów tudzież oficerów, podoficerów i żołnierzy Armii Polskiej w tymż roku krzyżem wojskowym "Virtuti Militarii" ozdobionych, Lwów 1881, s. 48.
- ↑ T. Żychliński: Złota Księga Szlachty Polskiej. T. III. Poznań: 1881, s. 298-299.
- ↑ W pierwotnej numeracji 1 pułk jazdy.
- ↑ Dzisiejszy Prawdinsk w obwodzie kaliningradzkim.
- ↑ Tadeusz Jeziorowski: The Napoleonic Orders. Ordery Napoleońskie. Warszawa 2018, s. 99
- ↑ R. Kąsinowska: Dobrzyca. Fortalicja. Pałac. Muzeum. Dobrzyca: 2007, s. 174-176. ISBN 978-83-924000-1-1.
- ↑ S. Małachowski-Łempicki. Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738-1821. W: Archiwum Komisji Historycznej. T. XIV. Kraków: 1930, s. 323.