Kościół św. Barbary w Częstochowie
Kościół św. Barbary i św. Andrzeja Apostoła w Częstochowie, znany bardziej jako Kościół św. Barbary – zabytkowy, rzymskokatolicki kościół parafialny, znajdujący się u zbiegu ulic św. Barbary i św. Augustyna, ok. 600 m na południe od Jasnej Góry.
 nr rej. 269/60 • 1177/70 • 5/78[1]
| |||||||||
 Kościół pw. Św. Barbary | |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||
| Miejscowość | |||||||||
| Adres |
Świętej Barbary 51, 42-226 Częstochowa | ||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| Parafia | |||||||||
| Wezwanie |
Świętych Barbary i Andrzeja Apostoła | ||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie Częstochowy  | |||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |||||||||
 50°48′16,15″N 19°05′39,88″E/50,804486 19,094411
| |||||||||
Historia
edytujW XV i XVI wieku w Częstochowie znajdowały się dwie kaplice św. Barbary. W 1643 jedna z nich opisywana była jako "stojąca pod Jasną Górą"[2].
Zespół budynków został wzniesiony w latach 1637-1643 z inicjatywy o. Andrzeja Gołdonowskiego OSPPE. Były to: jednonawowy, późnorenesansowy kościół i klasztor przeznaczony na nowicjat pauliński[3][4]. 14 maja 1643 r. kościół został konsekrowany przez bpa Jana Madalińskiego. W 1660 wzniesiono nad zakrystią oratorium zakonne (kaplica św. Anny) połączone na piętrze z klasztorem krytym gankiem. Po rozbudowie, w XVIII w. kościół stał się trójnawowy, bazylikowy. Od strony północnej znajduje się wieża, w górnej części cylindryczna, zakończona hełmem z pokryciem z blachy miedzianej. Od frontu w niszach znajdują się rzeźby z XIX i XX wieku (autorzy: F. Staniszewski i J. Proszowski)[4].
Plebania, która dawniej pełniła funkcję klasztoru, połączona jest za pomocą arkadowego przejścia z kaplicą św. Anny. Została zbudowana na planie kwadratu, z wewnętrznym wirydarzem, środkowy korytarz prowadzi do dawnych cel zakonników.
Architektura
edytujNeobarokowy ołtarz główny z 1882 r. posiada obraz św. Barbary ze srebrną cyzelowaną i trybowaną sukienką. Przy tęczy i w nawach bocznych kościoła znajdują się późnobarokowe ołtarze z 1747 r. wyposażone w obrazy z przełomu XIX i XX wieku (sygnatura J. Grott). Poza tym w zachodniej nawie znajduje się chrzcielnica z dębnickiego marmuru, a także szafka drewniana na oleje, zdobiona płaskorzeźbą Chrzest Chrystusa (1747 r.). W prezbiterium zlokalizowana jest XVII-wieczna ambona z wizerunkami czterech ewangelistów. Nad nią znajduje się kopuła z figurą Maryi z dzieciątkiem Jezus. Po prawej stronie prezbiterium jest późnobarokowa (z elementami rokokowymi) kaplica św. Michała Archanioła.
Miejsce jest związane z obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej. W 1430 został po sprofanowaniu przez rabusiów porzucony przy źródle, w którym później go obmyto. Początkowo przy cudownym źródełku stał krzyż, obecnie znajduje nad nim się barokowa kaplica św. Barbary z I połowy XVIII w. Ze względu na tę tradycję kościół został ustanowiony sanktuarium Zranionej Jasnogórskiej Ikony Matki Bożej[5].
Organy
edytujOrgany zostały zbudowane przez firmę W. Biernackiego z Warszawy w 1929 roku[6]. Dyspozycja:
| Manuał I | Manuał II | Pedał |
|---|---|---|
|
Bourdon 16' |
Prind.pryncypał 8' |
Violonbass 16' |
Galeria
edytuj-
Wnętrze świątyni -
Plebania -
Kaplica nad źródełkiem -
Sklepienie w kaplicy -
Organy -
Dzwony -
Widok przed 1899
Przypisy
edytuj- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2011-01-17].
- ↑ Jerzy Rajman: Rozwój miasta do połowy XVII wieku. W: Feliks Kiryk (red.): Częstochowa. Dzieje miasta i klasztoru jasnogórskiego. T. 1: Okres staropolski. Częstochowa: Urząd miasta Częstochowy, 2002, s. 173. ISBN 83-914695-1-4.
- ↑ Historia kościoła, oraz klasztoru Św. Barbary. Parafia św. Barbary. [dostęp 2010-06-22]. (pol.). (kopia z Internet Archive)
- ↑ a b Mirosław Zwoliński: Przewodnik po Częstochowie. Częstochowa: Oddział PTTK Huty "Częstochowa", 1997, s. 56. ISBN 83-902642-2-6.
- ↑ Sanktuarium Zranionej Ikony [online], niedziela.pl [dostęp 2021-02-27] (pol.).
- ↑ Organy - Polskie Wirtualne Centrum Organowe [online], organy.pro [dostęp 2021-07-22] [zarchiwizowane z adresu 2021-07-22].