Kodeks rodzinny i opiekuńczy
Kodeks rodzinny i opiekuńczy – akt normatywny będący podstawowym źródłem polskiego prawa rodzinnego, w sposób kompleksowy regulujący stosunki rodzinne, uchwalony przez Sejm PRL w dniu 25 lutego 1964 r., wszedł w życie w dniu 1 stycznia 1965 r.
| Nazwa potoczna |
kodeks rodzinny i opiekuńczy, kodeks rodzinny |
|---|---|
| Skrót nazwy |
k. r. i o., k.r.o. |
| Państwo | |
| Data wydania |
25 lutego 1964 |
| Miejsce publikacji | |
| Tekst jednolity | |
| Data wejścia w życie |
1 stycznia 1965 |
| Rodzaj aktu | |
| Przedmiot regulacji | |
| Status |
obowiązujący |
| Ostatnio zmieniony przez | |
| Wejście w życie ostatniej zmiany |
15 listopada 2023 |
| Zastrzeżenia dotyczące pojęć prawnych | |
Geneza
edytujKodeks rodzinny i opiekuńczy został uchwalony w celu rozbudowania i uzupełnienia regulacji prawa rodzinnego w porównaniu z kodeksem rodzinnym z 1950 r. wobec wielu luk i rozrastającego się orzecznictwa sądowego. Jego uchwalenie stanowiło też ostatni etap unifikacji polskiego prawa rodzinnego w okresie powojennym.
Równocześnie uchwalono ustawę – przepisy wprowadzające kodeks rodzinny i opiekuńczy, która określiła datę wejścia w życie kodeksu, uchylała przepisy obowiązujące poprzednio w tej materii oraz zawierała szereg przepisów intertemporalnych.
Systematyka kodeksu
edytujKodeks rodzinny i opiekuńczy składa się z 3 tytułów.
- TYTUŁ I: MAŁŻEŃSTWO (art. 1 – 616)
- Dział I: Zawarcie małżeństwa (art. 1 – 22)
- Dział II: Prawa i obowiązki małżonków (art. 23 – 30)
- Dział III: Małżeńskie ustroje majątkowe (art. 31 – 54)
- Rozdział I: Ustawowy ustrój majątkowy (art. 31 – 46)
- Rozdział II: Umowne ustroje majątkowe (art. 47 – 515)
- Oddział 1: Przepisy ogólne (art. 47 – 471)
- Oddział 2: Wspólność majątkowa (art. 48 – 501)
- Oddział 3: Rozdzielność majątkowa (art. 51 – 511)
- Oddział 4: Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków (art. 512 – 515)[1]
- Rozdział III: Przymusowy ustrój majątkowy (art. 52 – 54)
- Dział IV: Ustanie małżeństwa (art. 55 – 61)
- Dział V: Separacja (art. 611 – 616)
- TYTUŁ II: POKREWIEŃSTWO I POWINOWACTWO (art. 617 – 1441) (do 13 czerwca 2009 POKREWIEŃSTWO)[2]
- Dział I: Przepisy ogólne (art. 617 – 618)[3]
- Dział Ia: Rodzice i dzieci (art. 619 – 113)[4]
- Rozdział I: Pochodzenie dziecka (art. 619 – 86)
- Rozdział II: Stosunki między rodzicami a dziećmi (art. 87 – 1136)
- Dział II: Przysposobienie (art. 114 – 127)
- Dział III: Obowiązek alimentacyjny (art. 128 – 1441)
- TYTUŁ III: OPIEKA I KURATELA (art. 145 – 184)
- Dział I: Opieka nad małoletnim (art. 145 – 174)
- Rozdział I: Ustanowienie opieki (art. 145 – 153)
- Rozdział II: Sprawowanie opieki (art. 154 – 164)
- Rozdział III: Nadzór nad sprawowaniem opieki (art. 165 – 168)
- Rozdział IV: Zwolnienie opiekuna i ustanie opieki (art. 169 – 174)
- Dział II: Opieka nad ubezwłasnowolnionym całkowicie (art. 175 – 177)
- Dział III: Kuratela (art. 178 – 184)
- Dział I: Opieka nad małoletnim (art. 145 – 174)
Tytuły dzielą się na działy, działy podzielono na rozdziały, a w niektórych rozdziałach wydzielono oddziały.
Nowelizacje
edytujOd czasu uchwalenia kodeks rodzinny i opiekuńczy znowelizowano wielokrotnie, głównie w okresie III Rzeczypospolitej. Najważniejsze zmiany dotyczyły:
- przepisów o przysposobieniu,
- wyboru nazwisk noszonych przez małżonków,
- unormowania w kodeksie wyznaniowej formy zawarcia małżeństwa,
- unormowania w kodeksie instytucji separacji,
- reformy małżeńskich ustrojów majątkowych,
- wprowadzenia zakazu stosowania kar cielesnych przez rodziców i opiekunów prawnych wobec małoletniego[8].
Ostatnia zmiana weszła w życie w 2023 roku[9].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Dodano z dniem 20 stycznia 2005 r. – art. 1 pkt 15 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2004 r. nr 162, poz. 1691).
- ↑ Zmieniono z dniem 13 czerwca 2009 r. – art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2008 r. nr 220, poz. 1431).
- ↑ Dodano z dniem 13 czerwca 2009 r. – art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2008 r. nr 220, poz. 1431).
- ↑ Zmiana numeracji z I na Ia z dniem 13 czerwca 2009 r. – art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2008 r. nr 220, poz. 1431).
- ↑ a b Zmiana systematyki z dniem 13 czerwca 2009 r. – art. 1 pkt 6 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2008 r. nr 220, poz. 1431).
- ↑ Dodano z dniem 1 stycznia 2012 r. – art. 201 pkt 3–5 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U. z 2011 r. nr 149, poz. 887).
- ↑ Dodano z dniem 13 czerwca 2009 r. – art. 1 pkt 21–23 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2008 r. nr 220, poz. 1431).
- ↑ Dodano z dniem 1 sierpnia 2010 r. – art. 2 ustawy z dnia 10 czerwca 2010 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2010 r. nr 125, poz. 842).
- ↑ Ustawa z dnia 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 2140).
Linki zewnętrzne
edytuj- Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 1964 r. nr 9, poz. 59)
- Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 7 grudnia 2023 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2023 r. poz. 2809)
