Kolonia Emma
Kolonia Emma w Radlinie (niem. Colonie Emma) – wczesnomodernistyczne osiedle przykopalniane zaprojektowane i wybudowane w Radlinie w województwie śląskim po 1897 roku i w latach 1910-1913. Obecnie obszar ten należy do części Radlina o nazwie Marcel.
Pierwsze budynki powstały w 1897 roku i były przeznaczone dla urzędników pracujących w Kopalni "Emma" (wzdłuż dzisiejszej ul. Korfantego, wówczas Kaiser-Wilhelmstraße). Projektantem tej części osiedla zwanej starą kolonią, był prawdopodobnie A. Becher[1]. Zgrupowane są w rejonie ulicy Bronisława Czecha i Pocztowej, a kilka znajduje się przy ulicy Korfantego. Drugi etap budowy to lata 1910-1913. Powstał wówczas przy ulicy Korfantego i Mielęckiego zespół budynków 12-rodzinnych z mieszkaniami o powierzchni 43 m² (w układzie grzebieniowym) i 55 m² (przyuliczne) z toaletami w pomieszczeniach gospodarczych, a także zespół budowli szkolnych oraz willa dyrektora kopalni Emma. Zabudowa drugiego etapu nawiązywała do idei osiedla-ogrodu, zaś architektonicznie przypominały domy typu „cottage”[2]. Projektantem tej części byli William Müller[1][3]. Rozbudowę kolonii projektował Hans Poelzig, jednak jego projektu nie zrealizowano.
Przy ulicy Korfantego powstały także domy mieszkalne przeznaczone dla urzędników w formie podmiejskich willi i budynki użyteczności publicznej, w tym domy kwaterunkowe dla górników (ul. Mariacka)[4]. Jeden z nich pełnił rolę siedziby magistratu i policji. Przed wybuchem II wojny światowej był używany przez sztab Obrony Narodowej[1].
W 1913 osiedle składało się z 14 budynków mieszkalnych dla urzędników, 49 domów rodzin robotniczych, 20 pokoi dla kawalerów, budynku naczelnika, domu towarowego, gospody, biblioteki, łaźni, pralni, pieców piekarniczych, zakładu fryzjerskiego oraz trzech domów noclegowych[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Marek Gajda, Anna Syska, Zabytki przemysłu i techniki, Magdalena Lachowska (red.), Katowice: Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach, 2013 (Wiadomości konserwatorskie województwa śląskiego), ISBN 978-83-85871-68-2.
- ↑ Paweł Porwoł: Osiedla robotnicze w Radlinie i Pszowie. Wodzisław Śląski: Starostwo Powiatowe w Wodzisławiu Śląskim, 2005.
- ↑ Anna Syska, Osiedle robotnicze Emma w Radlinie, „Wiadomości Konserwatorskie Województwa Śląskiego” [dostęp 2018-09-20] (ang.).
- ↑ Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 2: Zagłębie Dąbrowskie, Ziemia Rybnicka, Ziemia Wodzisławska, Łódź 2023, s. 157.
Linki zewnętrzne
edytuj- Strona poświęcona Kolonii Emma w Radlinie
- Warsztaty "Design w terenie!" na Kolonii Emma. design-silesia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-30)].
- Projekty budynków Kolonii Emma autorstwa Hansa Poelziga