Korona Europy
Korona Europy – spis najwyższych szczytów poszczególnych państw w granicach Europy wraz z ideą zdobycia wszystkich tych wzniesień. Powstała przez analogię do Korony Ziemi czy Korony Himalajów[1][2][3].
Definicja
edytujObecnie funkcjonuje równolegle kilka Koron Europy (w języku angielskim najczęściej funkcjonują jako Europe’s Highpoints lub Europe Highest Peaks), różniących się między sobą w niewielkim stopniu – przede wszystkim z uwagi na rozbieżne definiowanie przez autorów południowo-wschodnich granic Europy[4][5].
Dany spis uwzględnia tylko te szczyty, które zdaniem jego autorów leżą w obrębie Europy, nawet jeśli nie są najwyższym punktem danego kraju. Przykładowo, najwyższy szczyt Hiszpanii – Teide (3718 m n.p.m.) leży na Teneryfie w archipelagu Wysp Kanaryjskich, na Oceanie Atlantyckim, zaś w kontynentalnej części Hiszpanii najwyższym szczytem jest Mulhacén. Inny przykład: najwyższy szczyt Kazachstanu – Chan Tengri (7010 m n.p.m.) leży w Azji w górach Tienszan, zaś najwyższe wzniesienie w europejskiej części tego kraju to w zależności od przyjętego wariantu granicy Europy – Iczka (259 m) lub bezimienny[2] szczyt o współrzędnych geograficznych 50°44′09,35″N 58°11′27,31″E/50,735930 58,190920.
Kwestią sporną pozostaje przebieg granicy francusko-włoskiej w rejonie szczytu Mont Blanc. Francuzi twierdzą, iż główny wierzchołek leży w całości po stronie francuskiej, Włosi natomiast, iż granica przebiega granią przez wierzchołek główny.
Wątpliwości budzi także kwestia Kosowa, które nie zostało uznane przez wszystkie państwa członkowskie ONZ, a więc może być traktowane jako autonomiczny okręg Serbii. Dodatkowo według niektórych źródeł najwyższa w Kosowie jest Wielka Rudoka, której wysokość określana jest na 2658 m n.p.m. W przypadku potwierdzenia wysokości oraz dokładnego wyznaczenia granicy Kosowa z Macedonią Północną Wielka Rudoka może być najwyższym szczytem Kosowa. Należy jednak pamiętać iż przed ogłoszeniem niepodległości przez Kosowo, granica Serbii z Macedonią biegła stokiem poniżej wierzchołka Wielkiej Rudoki.
Czym innym jest Korona Gór Europy, która nie bierze pod uwagę granic państwowych, lecz granice łańcuchów górskich lub pasm górskich. W pierwszym przypadku zawierałaby kilkanaście szczytów, a w drugim kilkaset. W Europie nie istnieje jednak jeden uniwersalny podział łańcuchów górskich na pasma, co powoduje znaczny problem z określeniem konkretnych szczytów.
Lista szczytów
edytujWśród polskich zdobywców Korony Europy najczęściej uznaje się, że lista jej szczytów obejmuje następujące pozycje[6][7]:
Zdobywcy
edytujPrzyjmując za najwyższy szczyt Rosji Elbrusa pierwszą osobą, która zdobyła wszystkie szczyty był Brytyjczyk Ginge Fullen. Zrobił to w roku 1999 (zajęło mu to 7 lat)[10][11][12][13]. Pierwszą kobietą, która skompletowała szczyty z takiej listy, była Brytyjka, Rachel Crolla – osiągnęła to w 2007 roku[14]. W 2000 roku podobnie, szeroko zdefiniowaną listę (obejmującą m.in. Szcharę i Ararat), skompletował w rekordowo szybkim czasie Rod Baber – zajęło mu to 835 dni[15][16]. Szwedce Emmie Svensson zajęło to pomiędzy 2017 i 2018 mniej niż rok, przy czym lista ta obejmowała nieco inne szczyty[17][18].
Rachel Crolla wraz z Carlem McKeatingiem napisali przewodnik po najwyższych szczytach Europy Europe’s High Points. Reaching the summit of every country in Europe[5].
Polscy zdobywcy
edytujPierwszym Polakiem, który skompletował wszystkie szczyty, jest Krzysztof Kapes-Kowalski, zajęło mu to 14 lat i 7 dni. Ostatnią górę zdobył 16 sierpnia 2016[19]. Pierwszą Polką, która zdobyła Koronę Europy, jest Paulina Klonowska-Woźniak – trwało to od 1 marca 2003 do 26 czerwca 2019 roku. Za najwyższy szczyt europejskiej Rosji uznała ona jednak nie Narodną, lecz Elbrus[20].
W sierpniu 2019 roku Koronę Europy zdobyła Anita Polakowska. Skompletowanie pełnej listy zajęło jej zaledwie 30 miesięcy[21].
3 stycznia 2020 roku swój ostatni, 46 szczyt do korony zdobył Paweł Kośmiński, zostając tym samym czwartym Polakiem który stanął na najwyższych szczytach każdego z Europejskich Krajów[22]. Osiągnięcie tego celu wymagało nieco ponad 33 miesięcy.
Zobacz też
edytujLinki zewnętrzne
edytuj- Korona Europy - ciekawostki i kontrowersje youtube.com.
- przewodnik praktyczny (ang.) Europe’s High Points
- przewodnik praktyczny Korona Europy
Przypisy
edytuj- ↑ Leszek Konarski: Rekordowe szczytowanie. tygodnikprzeglad.pl, 2007-06-24. [dostęp 2019-08-09].
- ↑ a b » Korona Europy – Portal Górski – Góry, Skały, Wspinanie, Ścianki Wspinaczkowe – PortalGorski.pl [online], www.portalgorski.pl [dostęp 2019-08-09].
- ↑ Korona Europy – najwyższe szczyty Europy, Anna Śliwa skalnik.pl [dostęp 2024-07-08].
- ↑ Europe’s Highpoints summitpost.org (ang.) [dostęp 2019-01-31].
- ↑ a b ’„Europe’s High Points. Reaching the summit of every country in Europe”, Rachel Crolla, Carl McKeating, Cicerone 2009, ISBN 978-1-85284-577-3 (ang.).
- ↑ Lista szczytów KE według koronaeuropy.suder.cc [dostęp 2019-07-19].
- ↑ Lista szczytów KE według koronaeuropy.pl [dostęp 2019-07-19].
- ↑ Oficjalne stanowisko władz Kosowa co do najwyższego szczytu państwa zawarte jest w Roczniku Statystycznym Republiki Kosowa: Vjetari Statistikor i Republikës së Kosovës 2022, s.26 Kosovo Agency of Statistics (sq.) [dostęp 2023-03-12].
- ↑ Zobacz Mont Agel.
- ↑ zarchiwizowana strona gingefullen.com. gingefullen.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-24)]. (ang.) [dostęp 2019-01-31].
- ↑ An Interview with Adventurer Ginge Fullen 7summitsproject.com (ang.) [dostęp 2019-01-31].
- ↑ Lista zdobytych szczytów. gingefullen.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-25)]. (ang.) [dostęp 2019-01-31].
- ↑ „The view from the top”. Jon Bugge. phnompenhpost.com (ang.) [dostęp 2019-01-31].
- ↑ Według listy szczytów wskazanych w napisanej przez nią poradniku: „Europe’s High Points. Reaching the summit of every country in Europe”, Rachel Crolla, Carl McKeating (ang.).
- ↑ City executive scales 47th peak to break record independent.co.uk (ang.) [dostęp 2019-01-31].
- ↑ On an all-time high telegraph.co.uk (ang.) [dostęp 2019-01-31].
- ↑ Meet the woman climbing the highest mountain in every European country in under a year telegraph.co.uk (ang.) [dostęp 2019-01-31].
- ↑ Strona internetowa Emmy Svensson, zawierająca relacje ze zdobycia szczytów i ich listę 49peaks.com (ang.) [dostęp 2019-01-31].
- ↑ Super User, Polskie Himalaje 2018 – KRZYSZTOF KAPES-KOWALSKI Z KORONĄ EUROPY [online], www.polskiehimalaje.pl [dostęp 2016-10-01].
- ↑ Kobieca Korona Europy, portalgorski.pl [dostęp 2019-07-17].
- ↑ Anita Polakowska z Duńkowic zdobyła Koronę Europy, rzeszow.tvp.pl [dostęp 2019-09-03].
- ↑ Kacper Chudzik: Dentysta z Głogowa to czwarty Polak, który zdobył Koronę Europy. glogow.naszemiasto.pl, 2020-01-10. [dostęp 2020-12-13]. (pol.).