Kowalów (województwo lubuskie)
Kowalów (niem. Kohlow) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie słubickim, w gminie Rzepin.
| wieś | |
 Kościół w Kowalowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
880[2] |
| Strefa numeracyjna |
95 |
| Kod pocztowy |
69-110[3] |
| Tablice rejestracyjne |
FSL |
| SIMC |
0186482 |
Położenie na mapie gminy Rzepin  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | |
Położenie na mapie powiatu słubickiego  | |
 52°24′02″N 14°45′35″E/52,400556 14,759722[1]
| |
Kowalów jest szóstą miejscowością w powiecie słubickim pod względem liczby ludności.
Historia
edytujNajstarszy zachowany dokument dotyczący wsi Kowalów pochodzi z 1405 roku, jednak wieś musiała zostać założona już w XIII wieku o czym świadczy zabytkowy późnoromański kościół z okresu 1250–1270. Wieś stanowiła ośrodek majątku ziemskiego, którego właścicielem do 1945 r. była rodzina von Kaphengst-Kohlow.
2 lutego 1945 roku wieś została zajęta przez wojska radzieckie, które w kwietniu przekazały ją polskiej administracji. Dotychczasowi mieszkańcy zostali wywłaszczeni i wysiedleni do Niemiec.
Po wprowadzeniu się Polaków zorganizowano tu gminę zbiorczą, natomiast dotychczasowy kościół ewangelicki poświęcono na katolicki 29 czerwca 1945 roku[4]. 12 sierpnia 1945 roku otworzono szkołę podstawową, nadając jej imię Niemieckich Bojowników Antyfaszystowskich; w 2009 r. jej nowym patronem został Janusz Korczak. W 1946 roku powstała w Kowalowie pierwsza w powiecie Gminna Spółdzielnia "Samopomoc Chłopska".
W latach 1945–1954 i 1973–1976 miejscowość była siedzibą gminy Kowalów. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kowalów[4]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gorzowskiego.
W miejscowości działało państwowe gospodarstwo rolne w Kowalowie – później jako Zakład Rolny w Kowalowie[5] wchodzący w skład Lubuskiego Kombinatu Rolnego w Rzepinie[6] – oraz Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna „Jubilatka” w Kowalowie i Spółdzielnia Kółek Rolniczych w Kowalowie[7].
Zabytki
edytujDo wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[8]:
- kościół parafialny pod wezwaniem śś. Apostołów Piotra i Pawła, późnoromański z XIII wieku, przebudowany w 1804, spłonął w 1996, odbudowany w 1997[9]
inne zabytki:
Demografia
edytuj
Sport i rekreacja
edytujW miejscowości znajdują się następujące obiekty sportowe:
- stadion piłkarski przy ul. Radowskiej
- hala sportowa przy Zespole Szkół
- kompleks sportowy przy Zespole Szkół
Na stadionie i hali gra Klub Sportowy „Zorza” Kowalów, założony w roku 1955, grający w słubickiej A-klasie. Charakterystyczne barwy zespołu: biało-niebiesko-czerwone oraz „Skate Team Kowalów”, klub rolkarski wspierany przez Gminę Rzepin. Rolkarze biorą udział w zawodach odbywających się w ramach Pucharu Niemiec oraz Pucharu i Mistrzostw Polski, gdzie nawiązują rywalizację z czołowymi rolkarzami w swoich kategoriach[12].
Transport
edytuj
Transport drogowy
Kowalów położony jest przy dwóch drogach wojewódzkich: nr 137 Słubice-Kowalów-Międzyrzecz-Trzciel i nr 139 Górzyca-Kowalów-Rzepin-Debrznica[13].
Transport kolejowy
W Kowalowie znajduje się stacja kolejowa Kowalów, która znajduje się na linii kolejowej nr 273 Nadodrzance łączącej Wrocław Główny ze Szczecinem Głównym. Bezpośrednie połączenia kolejowe umożliwiają dotarcie do wszystkich punktów na tej linii. Zatrzymują się tylko pociągi osobowe REGIO.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 60067
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 532 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b Jerzy Zysnarski, Zbigniew Miller: Słownik gorzowski: polski i niemiecki słownik obejmuje toponomastykę 40 gmin województwa gorzowskiego (1975-1998). Gorzów Wielkopolski: Towarzystwo Przyjaciół Archiwum i Pamiątek Przeszłości: Gorzowska Oficyna Wydawnicza, 1999, s. 160. ISBN 83-909122-3-6.
- ↑ http://www.powiatslubicki.home.pl/userfiles/file/materialy%20na%20sesje%20/XXXIV%20/druk%20nr%2010.pdf
- ↑ Gajec(Neuendorf) [online], dwory-i-palace-gorzow-landsberg.za.pl [dostęp 2017-11-24] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-29].
- ↑ http://mapy.geoportal.gov.pl/imap/?gpmap=gp0&bbox=210154.8551157127,512059.5697503425,213495.4801157127,513422.0697503425&SRS=2180 (warstwa: skany map topograficznych)
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego - stan na 31.12.2012 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 56. [dostęp 2013-02-05].
- ↑ a b Kowalów -Informacje dodatkowe. [dostęp 2010-07-24].
- ↑ Ludność Kowalowa w latach 1910-1939. [dostęp 2010-06-10]. (niem.).
- ↑ verwaltungsgeschichte.de. [dostęp 2010-07-24].
- ↑ 90minut.pl: Skarb - Zorza Kowalów. [dostęp 2010-08-08]. (pol.).
- ↑ Pojezierze Lubuskie. Mapa turystyczna 1:120 000. Zielona Góra: Zakład Kartograficzny Sygnatura, 2007. ISBN 978-83-7499-100-1.
Bibliografia
edytuj- Marian Eckert/ Tadeusz Umiński: Ziemia słubicko-rzepińska, Lubuskie Towarzystwo Kultury, Zielona Góra 1965.
- Roland Semik: Kościół w Kowalowie, w: Wiadomości Powiatowe - biuletyn powiatu słubickiego, październik 2013, s. 7 (ISSN 2299-1921).