Kubuś Puchatek

Kubuś Puchatek
Pierwsze wystąpienie	Kubuś Puchatek
Ostatnie wystąpienie	Chatka Puchatka
Twórca	Alan Alexander Milne
Wystąpienia	3
	Dane biograficzne
Płeć	mężczyzna
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Kubuś Puchatek, również Fredzia Phi-Phi (ang. Winnie the Pooh) – fikcyjna postać z literatury dziecięcej, pluszowy miś stworzony przez brytyjskiego pisarza Alana Alexandra Milne’a.

W pierwszej książce o Kubusiu Puchatku wydanej 14 października 1926 roku pojawiły się takie postacie jak: Prosiaczek, Królik, Kłapouchy, Sowa Przemądrzała, Mama Kangurzyca i Maleństwo, krewni i znajomi Królika oraz Krzyś (którego pierwowzorem był syn autora), a w drugiej części pt. Chatka Puchatka autor dodatkowo wprowadził postać Tygrysa. W powieściach pojawiają się też wymyślone postacie przedstawiane jako antagonistyczne: Słonie (Ho-honie), Łasiczki, Lisy, Jagular, Jentyk.

Książki Alana Alexandra Milne’a:

Kubuś Puchatek (Winnie-the-Pooh; pierwsze wydanie w 1926, 1938 w Polsce)
Chatka Puchatka (The House at Pooh Corner; pierwsze wydanie w 1928, 1938 w Polsce)
Wiersze dla Krzysia (When We Were Very Young, Now We Are Six; pierwsze wydania w 1924 i 1927, w Polsce 1957; później wydane osobno jako „Kiedy byliśmy bardzo młodzi” i „Mamy już sześć lat”)

Pochodzenie imienia

Podobnie jak i wiele innych postaci z książek Milne’a, Kubuś Puchatek został nazwany imieniem jednej z zabawek Christophera Robina Milne’a (1920–1996), syna pisarza. Z kolei pluszowa zabawka Christophera została nazwana tak od imienia niedźwiedzicy Winnipeg będącej żywą maskotką kanadyjskiego wojska z Korpusu Weterynaryjnego Kanady. Została kupiona za 27 dolarów przez porucznika Iana Gary’ego w miasteczku White River w Ontario, gdzie dziś znajduje się pomnik misia. W październiku 1914 roku została przewieziona do Wielkiej Brytanii. Postanowiono pozostawić ją w londyńskim ogrodzie zoologicznym. Padła 12 maja 1934^[1].

W 1924 roku Alan Milne pierwszy raz przyszedł do zoo z czteroletnim synem Christopherem, który bardzo polubił Winnie. Trzy lata wcześniej Milne kupił w domu handlowym Harrods i dał synowi na jego pierwsze urodziny pluszaka firmy „Alfa Farnell”. We wrześniu 1981 61-letni Christopher Robin Milne, uczestniczył w odsłonięciu pomnika niedźwiedzicy Winnie (naturalnych rozmiarów, dzieło Lorne Makkina) w londyńskim zoo^{[potrzebny przypis]}.

Polskie tłumaczenia

Najstarsze i wciąż najbardziej popularne tłumaczenie obu książek (jak i Wierszy) jest autorstwa Ireny Tuwim. Istnieje też nowszy przekład, pod tytułem Fredzia Phi-Phi, autorstwa Moniki Adamczyk-Garbowskiej (wydawnictwo Lublin 1986, nakład 100 000 egz.) – kontrowersyjny przekład tytułu uważany jest przez jego zwolenników za bliższy oryginałowi.

W tłumaczeniach Kubusia Puchatka na język polski występuje problem określenia jego płci^[2]. Irena Tuwim rozumując, że nie da się przełożyć imienia tak, by sprawa jego pochodzenia i rozumienia była jasna dla polskiego czytelnika, ochrzciła misia imieniem Kubuś. Monika Adamczyk we Fredzi Phi-Phi, podobnie jak Milne, nadała imię żeńskie męskiemu misiowi, konsekwentnie stosując formy męskie np. (...) Phi miał zamknięte oczy, Fredzia Phi-Phi zatrzymał się nagle i pochylił się zagadkowo nad śladami. Milne ani razu nie nazywa „Kubusia” „Winnie”, stosuje tylko połączenie „Winnie the Pooh”, a najczęściej nazywa misia po prostu „Pooh”^[3]. Używa w odniesieniu do niego męskich zaimków osobowych.

Kaszubskie tłumaczenie

W 2015 roku został wydany przez Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie przekład utworu Milne’a na język kaszubski. Przetłumaczenia z oryginału dokonała Bożena Ugowska. Tytułowego bohatera w kaszubskiej wersji nazwano „Miedzwiôdk Pùfôtk”^[4]^[5]^[6].

Tłumaczenia na inne języki

Imię Kubusia Puchatka w tłumaczeniach na inne języki jest bardzo różnorodne. W wielu językach zachowano formę z odpowiednikiem przedimka „the”: po holendersku „Winnie de Poeh”, w jidysz װיני-דער-פּו („Wini-der-Pu”). W innych językach Kubusia nazywają jednym z dwóch jego imion: „Niedźwiadkiem Pooh” (po niemiecku „Pu der Bär”, po czesku „Medvídek Pú”), lub „Niedźwiadek Winnie” (po francusku „Winnie l’ourson”). Są także tłumaczenia, w których nie ma ani „Winnie”, ani „Pooh”, np. po węgiersku „Micimackó”, duńsku „Peter Plys” lub norwesku „Ole Brumm”.

W języku angielskim „h” w imieniu „Pooh” nie wymawia się i rymuje się w tekście z „who” i „do”. W niemieckim, czeskim, łacinie i esperanto tłumaczy się ono jak „Pu”. Tym niemniej w białoruskim tłumaczeniu („Winia-Pych”) drugą część imienia przetłumaczono jako „Pych”, co jest spółdźwięczne z białoruskimi słowami „pycha” (pol. pycha) i „zapychacca” (pol. zmęczyć się, zasapać się). Do rosyjskiej i ukraińskiej tradycji weszło imię „Puch” (słowiańskie słowa puch, puchaty).

Kwestia praw autorskich do postaci

Przygody Kubusia Puchatka doczekały się wielu ekranizacji i adaptacji teatralnych. Obecnie prawa wydawnicze do książek o Kubusiu posiada na całym świecie The Walt Disney Company, który także zarejestrował jego wizerunek i imię jako znak towarowy w wielu krajach świata. Firma Disney strzeże tego wizerunku i swoich praw autorskich do tego stopnia, że wymaga zezwolenia na użycie go na prywatnych stronach www i w adaptacjach teatralnych. W Polsce tłumaczenie Ireny Tuwim podlega ochronie prawno-autorskiej jako odrębny utwór^[7].

Pozaksiążkowe wcielenia bohatera

Firma Disney rozwija wizerunek Kubusia poprzez produkcję filmów animowanych, krótko- i długometrażowych, które mają coraz luźniejszy związek z pierwowzorem literackim oraz oryginalnymi ilustracjami E.H. Sheparda. Oprócz powieści A.A. Milne’a, postać Kubusia wykorzystywana jest też w licznych poradnikach dla dzieci i dorosłych, które starają się tłumaczyć rozmaite złożone problemy jak najprostszym językiem. Ich przykłady to m.in. książka Benjamina Hoffa Tao Kubusia Puchatka i jej kontynuacja Te Prosiaczka, które na przykładzie postaci z cyklu objaśniają założenia filozofii chińskiej.

W 2011 roku do kin weszła kolejna produkcja o Kubusiu Puchatku wytwórni Walt Disney Animation Studios pt. Kubuś i przyjaciele, zrealizowana na podstawie wszystkich wydanych do tej pory książek o Puchatku, również na podstawie Powrotu do Stumilowego Lasu autorstwa Davida Benedictusa z 2009 roku^[8].

Filmowe adaptacje Kubusia Puchatka

Seriale animowane o Kubusiu Puchatku

Welcome to Pooh Corner – amerykański serial dla dzieci (1983)
Nowe przygody Kubusia Puchatka – amerykański serial animowany (1988–1992)
Café Myszka (niektóre odcinki) – amerykański serial animowany (2001–2003)
Kubusiowe opowieści – amerykański serial animowany (2001–2002)
Moi przyjaciele – Tygrys i Kubuś – amerykański serial animowany (2007–2010)
Kubusiowe przygódki – amerykański serial animowany (2011)
Kubusiowe opowieści o przyjaźni – amerykański serial fabularno-animowany (2012)

Parodie

Puchatek: Krew i miód - horror, a zarazem parodia. Powstała gdy prawa autorskie do postaci wygasły

Zobacz też

Przypisy

↑ The Origins of the Name „Winnie”, z www.pooh-corner.org – kompletna historia + zdjęcia niedźwiedzicy i Christophera Robina. pooh-corner.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-03-10)]..
↑ Czy Puchatek była kobietą?, Grammatical Garden. kupiszewski.neostrada.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-02-06)]..
↑ A.A. Milne, Wstęp do Kubuś Puchatek – Winnie-The-Pooh (wersja dwujęzyczna), Prószyński i S-ka, Warszawa, 2000, ISBN 83-7255-432-3.
↑ BożenaB. Szymańska-Ugowska BożenaB., Ernest HE.H. Shepard Ernest HE.H., Miedzwiôdk Pùfôtk, Gduńsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, 2015, ISBN 978-83-62137-49-7, OCLC 948865742 [dostęp 2020-06-03] .
↑ Kubuś Puchatek / Miedzwiôdk Pùfôtk [online], CZEC Kaszubskie Książki i Upominki – Pamiątki z Kaszub [dostęp 2020-06-03] (pol.).
↑ Ukazał się „Kubuś Puchatek” po kaszubsku [online], dzieje.pl [dostęp 2020-06-03] (pol.).
↑ Koło Naukowe Prawa Własności Intelektualnej Uniwersytetu Gdańskiego: Kubuś Puchatek a prawo autorskie. kpwi.prawo.univ.gda.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-08-05)]..
↑ Winnie the Pooh Returns – Movies News at IGN. IGN.com, 2009-09-10. [dostęp 17.082010]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009.09.14)].

Bibliografia

Brian Sibley, Hejże ha!, Niech żyje Miś! (tytuł oryg. Three Cheers for Pooh), Warszawa 2002, ISBN 83-7337-268-7.

[1] The Origins of the Name „Winnie”, z www.pooh-corner.org – kompletna historia + zdjęcia niedźwiedzicy i Christophera Robina. pooh-corner.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-03-10)]..

[2] Czy Puchatek była kobietą?, Grammatical Garden. kupiszewski.neostrada.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-02-06)]..

[3] A.A. Milne, Wstęp do Kubuś Puchatek – Winnie-The-Pooh (wersja dwujęzyczna), Prószyński i S-ka, Warszawa, 2000, ISBN 83-7255-432-3.

[4] BożenaB. Szymańska-Ugowska BożenaB., Ernest HE.H. Shepard Ernest HE.H., Miedzwiôdk Pùfôtk, Gduńsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, 2015, ISBN 978-83-62137-49-7, OCLC 948865742 [dostęp 2020-06-03] .

[5] Kubuś Puchatek / Miedzwiôdk Pùfôtk [online], CZEC Kaszubskie Książki i Upominki – Pamiątki z Kaszub [dostęp 2020-06-03] (pol.).

[6] Ukazał się „Kubuś Puchatek” po kaszubsku [online], dzieje.pl [dostęp 2020-06-03] (pol.).

[7] Koło Naukowe Prawa Własności Intelektualnej Uniwersytetu Gdańskiego: Kubuś Puchatek a prawo autorskie. kpwi.prawo.univ.gda.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-08-05)]..

[8] Winnie the Pooh Returns – Movies News at IGN. IGN.com, 2009-09-10. [dostęp 17.082010]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009.09.14)].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]