Kultura Lyngby
Kultura Lyngby lub Bromme-Lyngby, zwana niekiedy kulturą łowców reniferów[1] – schyłkowopaleolityczna kultura związana z łowcami reniferów. Nazwa kultury pochodzi od stanowiska Nørre Lyngby na północy Jutlandii oraz stanowiska Bromme na Zelandii (Dania)[1].
Kultura egzystująca na pograniczu tundry i tajgi w okresie Allerødu (ok. 11 800 – 10 800 lat p.n.e.) na terenie Danii, południowej Szwecji oraz na szelfie południowego Bałtyku (poszerzonym na skutek cofnięcia się morza) aż do Litwy[1]. Wraz z ochłodzeniem się klimatu w młodszym dryasie (10 800 – 9500 lat p.n.e.) jej zasięg rozszerza się na południe, tworząc lokalne odmiany, które są podłożem tworzenia się nowych kultur: ahrensburskiej, świderskiej i desneńskiej.
Sposobami przeprowadzania polowań kultura łowców reniferów przypomina kulturę hamburską[1].
Charakterystycznymi artefaktami dla tej kultury są:
- motyki lyngbijskie – rodzaj toporka z poroża renifera;
- ostrza lyngbijskie – masywne ostrza trzoneczkowate o krótkim trzonku i mało retuszowanym ostrzu.
Poza tym w inwentarzach krzemiennych występują:
- rdzenie wiórowe, dwupiętowe i jednopiętowe stożkowate
- drapacze, głównie łukowe
- rylce, węgłowe boczne, smukłe klinowate oraz łamańce
W Polsce jeszcze przed wojną Ludwik Sawicki wydzielił tzw. przemysł nowomłyński (Nowy Młyn stan. 1a i 1b) w Polsce środkowej, który odpowiada grupom kultury lyngbyjskiej. Do ważniejszych stanowisk kultury łowców reniferów na późniejszych ziemiach polskich należały m.in. Całowanie, Grzybowa Góra czy Dębe[1].
Przypisy
edytujBibliografia
edytuj- Michael Brézillon: Encyklopedia kultur pradziejowych, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, PWN, wyd.II, Warszawa 2001.
- Janusz K. Kozłowski: Encyklopedia historyczna świata, t. I: Prehistoria, Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, Kraków 1999.
- Piotr Kaczanowski, Janusz Krzysztof Kozłowski, Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), Kraków: Fogra, 1998 (Wielka historia Polski), ISBN 83-85719-35-0.