Liliensztern
Liliensztern (Liliensternus) – rodzaj teropoda z grupy celofyzoidów (Coelophysoidea). Gatunkiem typowym jest L. liliensterni, nazwany w 1934 roku przez Friedricha von Huenego na cześć niemieckiego paleontologa Hugona Rühlego von Liliensterna. Huene opisał go na podstawie skamieniałości z Knollenmergel w Turyngii i zaklasyfikował do rodzaju Halticosaurus[1]. Szczątki lilienszternów mogą pochodzić również z Frick w Szwajcarii. Liliensternus liliensterni żył w późnym triasie, w noryku[2].
| Liliensternus | |||
| Welles, 1984 | |||
 Replika szkieletu w Staatliches Museum für Naturkunde Stuttgart | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzaj |
liliensztern | ||
| Gatunki | |||
| |||
W 1984 roku Samuel Paul Welles przeniósł L. liliensterni do odrębnego rodzaju Liliensternus[2]. W 1993 roku Gilles Cuny i Peter Galton opisali gatunek L. airelensis z retyku-hettangu Normandii. Niektórzy autorzy wspierali hipotezę o siostrzanych relacjach pomiędzy tymi gatunkami[3], podczas gdy inni wątpili w nią[1][4], niekiedy uważając L. airelensis za nomen dubium możliwe do przypisania jedynie do Coelophysoidea[4]. Rauhut oraz Tykoski i Rowe uznali L. liliensterni za metatakson[2][4]. W 2007 roku Ezcurra i Cuny stwierdzili, że cechy uznawane przez niektórych naukowców za łączące te dwa gatunki są szerzej rozprzestrzenione wśród celofyzoidów i przenieśli L. airelensis do odrębnego rodzaju Lophostropheus, który według przeprowadzonej przez nich analizy kladystycznej jest bliżej spokrewniony z Coelophysidae niż z L. liliensterni[5].
Liliensztern jest najlepiej reprezentowany w zapisie kopalnym spośród znanych europejskich triasowych teropodów[1][2]. Jest też jednym z największych – długość jednego z syntypów szacuje się na ponad 5 m, przy czym obecność jedynie dwóch zrośniętych kręgów krzyżowych oraz widoczne szwy pomiędzy łukiem nerwowym a centrum kręgu sugerują, że skamieniałości te należą do osobnika, który nie zakończył jeszcze wzrostu[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Oliver W. M. Rauhut, Axel Hungerbühler. A review of European Triassic theropods. „Gaia”. 15, s. 75–88, 2000. [dostęp 2019-12-28]. (ang.).
- ↑ a b c d Oliver W. M. Rauhut. The interrelationships and evolution of basal theropod dinosaurs. „Special Papers in Palaeontology”. 69, s. 1–213, 2003. ISBN 0-901702-79-X. (ang.).
- ↑ Matthew T. Carrano, Scott D. Sampson. A review of coelophysoids (Dinosauria: Theropoda) from the Early Jurassic of Europe, with comments on the late history of the Coelophysoidea. „Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie, Monatshefte”. 2004 (9), s. 537–558, 2004. (ang.).
- ↑ a b c Ronald S. Tykoski, Timothy Rowe: Ceratosauria. W: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press, 2004, s. 47–70. ISBN 0-520-24209-2.
- ↑ Martín D. Ezcurra, Gilles Cuny. The coelophysoid Lophostropheus airelensis, gen. nov.: a review of the systematics of "Liliensternus" airelensis from the Triassic-Jurassic outcrops of Normandy (France). „Journal of Vertebrate Paleontology”. 27 (1), s. 73–86, 2007. DOI: 10.1671/0272-4634(2007)27%5B73:TCLAGN%5D2.0.CO;2. (ang.).