Lillian Gish

Lillian Gish
	; Lillian Gish (1921)
Imię i nazwisko	Lillian Diana Gish
Data i miejsce urodzenia	14 października 1893 ; Springfield
Data i miejsce śmierci	27 lutego 1993 ; Nowy Jork
Zawód	aktorka, reżyserka, scenarzystka
Lata aktywności	1902–1988
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Lillian Diana Gish (ur. 14 października 1893 w Springfield, zm. 27 lutego 1993 w Nowym Jorku) – amerykańska aktorka filmowa, reżyserka i scenarzystka, gwiazda epoki kina niemego. W 1999 American Film Institute umieścił jej nazwisko na 17. miejscu w rankingu „największych aktorek wszech czasów” (The 50 Greatest American Screen Legends)^[1].

Ojciec aktorki był alkoholikiem. Lillian od najmłodszych lat zmuszona była pracować w przemyśle rozrywkowym, by zarobić na utrzymanie.

W 1912 Lillian została odkryta przez najsłynniejszego ówczesnego reżysera D.W. Griffitha, który od razu powierzył jej rolę w swoim filmie An Unseen Enemy. Dzięki roli Elsie Stoneman w głośnym filmie Narodziny narodu (1915), będącym adaptacją powieści Thomasa Dixona, Griffith wykreował Gish na gwiazdę.

Do historii przeszła jej rola w Męczennicy miłości z 1920, gdzie podczas kręcenia zdjęć do filmu aktorka bez żadnych zabezpieczeń, w samej sukience, biegała po płynącej w kierunku wodospadu krze lodowej. Jeszcze w 1925 Gish miała podpisany kontrakt na 800 tys. dolarów z wytwórnią MGM^[2]. Za drugoplanową rolę w Pojedynku w słońcu z 1946 – w reżyserii Kinga Vidora – otrzymała w 1947 nominację do Oskara.

Po raz ostatni aktorka wystąpiła na srebrnym ekranie w filmie Lindsaya Andersona Sierpniowe wieloryby z 1987 (po 75 latach od debiutu filmowego – co stanowi niepobity rekord) u boku innej przedwojennej gwiazdy kina Bette Davis.

W ciągu swojej kariery wystąpiła w filmach takich znakomitości jak Victor Sjöström, King Vidor czy Charles Laughton. W 1969 opublikowała swoją autobiografię Filmy, pan Griffith i ja.

Zmarła podczas snu 27 lutego 1993 w Nowym Jorku^[3].

Jej młodszą siostrą była Dorothy Gish, również aktorka.

Filmografia

Lilian Gish w 1972 (autor: Allan Warren)

1913: The Battle at Elderbush Gulch jako matka
1915: Narodziny narodu jako Elsie Stoneman
1916: Nietolerancja jako pani świata / nieśmiertelna matka
1918: Złamana lilia jako Lucy Burrows
1920: Męczennica miłości jako Anna Moore
1921: Dwie sieroty
1926: Szkarłatna litera jako Hester Prynne
1928: Wicher jako Letty Mason
1930: One Romantic Night jako księżniczka Alexandra
1933: His Double Life jako Alice
1942: Komandosi atakują o świcie jako pani Bergesen
1946: Pojedynek w słońcu jako Laura Belle McCanles
1949: Portret Jennie jako matka Mary
1953: The Trip to Bountiful jako Carrie Wats
1955: Pajęczyna jako Victoria Inch
1958: Rozkaz: zabić jako Mrs. Summers
1960: Nie do przebaczenia jako Mattilda Zachary
1965: Za mną chłopcy! jako Hetty Seibert
1967: Haiti – wyspa przeklęta jako pani Smith
1971: The Comedians jako Wdowa
1976: Twin Detectives jako Billy Haskins
1978: Dzień weselny jako Nettie Sloan
1981: Przygody Hucka Finna jako pani Loftus
1984: Hambone and Hillie jako Hillie Radcliffe
1986: Słodka wolność jako Cecelia Burgess
1987: Sierpniowe wieloryby jako Sarah Webber

Przypisy

↑ AFI's 100 YEARS...100 STARS. American Film Institute. [dostęp 2018-12-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-13)]. (ang.).
↑ About Lillian Gish. 2001-12-29. [dostęp 2023-03-03]. (ang.).
↑ Albin Krebs: Lillian Gish, 99, a Movie Star Since Movies Began, is Dead. nytimes.com, 1993-03-01. [dostęp 2014-08-29]. (ang.).

Bibliografia

Magazyn Gazeta – dodatek do Gazety Wyborczej z 30 marca 2000

Linki zewnętrzne

Lillian Gish (ang.)
Lillian Gish w bazie IMDb (ang.)
Lillian Gish w bazie Filmweb

[1] AFI's 100 YEARS...100 STARS. American Film Institute. [dostęp 2018-12-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-13)]. (ang.).

[2] About Lillian Gish. 2001-12-29. [dostęp 2023-03-03]. (ang.).

[3] Albin Krebs: Lillian Gish, 99, a Movie Star Since Movies Began, is Dead. nytimes.com, 1993-03-01. [dostęp 2014-08-29]. (ang.).

[1]

[2]

[3]