Lubań (szczyt)
Lubań – najwyższy szczyt Pasma Lubania w południowo-wschodniej części Gorców. Duży, porośnięty lasem masyw pocięty dolinami kilku potoków.
 Widok na Lubań znad Hałuszowej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
| Wysokość |
1211, 1225 m n.p.m. |
| Wybitność |
365 m |
Położenie na mapie Gorców  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
 49°29′21,6″N 20°20′20,3″E/49,489333 20,338972
| |
Topografia
edytujLubań ma dwa wierzchołki, według mapy Geoportalu obydwa tej samej wysokości – 1211 m[1]. Wierzchołek wschodni (Średni Groń) jest zarośnięty lasem i pozbawiony widoków, wierzchołek zachodni słynie z rozległych panoram, szczególnie efektowne widoki bywają wczesnym rankiem. Różne źródła podają różne wysokości: na mapach wysokość określona jest na 1211 m n.p.m.[2][3], ale tablica informacyjna na szczycie Lubania podaje wysokość 1225 m, podobnie przewodnik Gorce podaje wysokość wyższego (wschodniego) szczytu na 1225 m, a niższego na 1211 m[4]. Z kolei Numeryczny Model Terenu Geoportalu podaje wysokości: 1210,7 m n.p.m. dla Lubania oraz 1211,6 m n.p.m. dla Średniego Gronia[1].
Pomiędzy dwoma wierzchołkami Lubania rozpościera się polana Wierch Lubania, dogodny punkt widokowy na Tatry, Pieniny i Beskidy, węzeł szlaków turystycznych. Potoki spływające z północnych stoków Lubania uchodzą do Ochotnicy, ze stoków południowych do Krośnicy lub Zbiornika Czorsztyńskiego. Od południowej strony Lubań sąsiaduje z dużo niższym Wdżarem (767 m), oddzielony od niego szerokim siodłem przełęczy Drzyślawa (650 m)[3].
Graniczy tu z sobą 5 miejscowości: Ochotnica Dolna, Tylmanowa, Grywałd, Krośnica i Kluszkowce[1].
Przyroda
edytujNa południowych stokach Lubania, po wschodniej stronie potoku Kluszkowianka znajduje się leśny rezerwat przyrody Modrzewie. Z rzadkich roślin na Lubaniu rosną ostrożeń głowacz i ostrożeń dwubarwny[5]. Poniżej polany Wierch Lubania, na południowym stoku są wychodnie piaskowców magurskich z ambonką skalną, zwaną Samorodami[4].
Historia
edytujJuż od 1860 kuracjusze ze Szczawnicy wyjeżdżali chłopskimi furkami pod szczyt Lubania. W 1912 wyznakowano pierwszy szlak turystyczny z Krościenka. Przy Samorodach w latach 1936–1939 Tatrzańskie Towarzystwo Narciarzy wybudowało schronisko turystyczne o około 100 miejscach noclegowych. Podczas II wojny światowej służyło głównie partyzantom i ukrywającej się przed Niemcami okolicznej ludności, był tam punkt etapowy i zaopatrzeniowy polskich partyzantów. W odwecie Niemcy 24 września 1944 r. spalili schronisko, zabijając dwóch partyzantów. Kolejne schronisko zbudowane zostało przez PTTK w latach 1973–1974 na polanie Wyrobki, na południe od szczytu. Była to bacówka – mały obiekt przeznaczony dla turystyki kwalifikowanej. Spłonęła doszczętnie w styczniu 1978 r. Zachowały się kamienne fundamenty i piwnice po tych schroniskach[4].
Na wschodnim wierzchołku Lubania (Średnim Groniu) znajdują się kopce graniczne trzech miejscowości: Tylmanowa, Ochotnica Dolna i Grywałd. W dawnych czasach w ich okolicy porzucano zwłoki samobójców, które wyciągano tu koniem na tzw. „bosym wozie” i przykrywano gałęziami. Było 5 takich pochówków[6].
Dawniej na Lubaniu istniała drewniana wieża triangulacyjna[6], która jednak dawno już zawaliła się[4]. W 2015 roku pod szczytem zachodniego wierzchołka została wybudowana 22-metrowa wieża widokowa[7].
Studencka baza namiotowa
edytujNa polanie działa od lat 60. XX w. studencka baza namiotowa. Czynna jest w miesiącach wakacyjnych. Początkowo należała do BPiT Almatur z Krakowa, obecnie do krakowskiego Oddziału Akademickiego PTTK. Zawsze prowadzona była przez przewodników ze Studenckiego Koła Przewodników Górskich w Krakowie. Nocować można we własnym namiocie lub w kilkunastu namiotach bazowych[4]. Są namioty-stołówki, zadaszona wiata, wodę czerpie się ze źródełka położonego na południowych stokach (przy szlaku turystycznym na przełęcz Snozka).
Legendy
edytujWedług ludowych podań Lubań to miejsce przeklęte i magiczne zarazem. Miejscowi czarownicy toczyli tam między sobą spory. Po wypowiedzeniu przez jednego z baców-czarowników straszliwego przekleństwa całe stado owiec wraz z juhasami zapadło się pod ziemię. Podobno w dniu św. Jakuba (25 lipca) z tego miejsca wydobywają się spod ziemi okrzyki juhasów i dzwonki owiec[4].
Turystyka
edytuj
Główny Szlak Beskidzki na odcinku Krościenko – Przełęcz Knurowska:
fragment szlaku Tarnów – Wielki Rogacz:
- z Ochotnicy Dolnej 2:15 h, ↓ 1:30 h
- z przełęczy Snozka 2:05 h, ↓ 1:40 h
szlak Ochotnica Dolna – Grywałd:
- z Ochotnicy Dolnej 2:30 h, ↓ 1:35 h
- z Grywałdu 2:10 h, ↓ 1:20 h
- szlak Tylmanowa – Lubań (Średni Groń):
- z Tylmanowej 2:15 h, ↓ 1:15 h
Z miejscowości Kluszkowce 2:45 h, ↓ 2:00 h
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna [online] [dostęp 2021-11-02].
- ↑ Gorce. Mapa turystyczna 1:50 000, Kraków: Compass, 2007, ISBN 83-89472-59-7.
- ↑ a b Gorce. Mapa turystyczna 1:50 000, Warszawa: Demart sp. z o.o., 2005, ISBN 83-89472-59-7.
- ↑ a b c d e f M. Cieszkowski, P. Lubieński, Gorce – przewodnik dla prawdziwego turysty, P. Lubieński (red.), Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2004, ISBN 83-89188-19-8.
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirek, Czerwona księga Karpat Polskich, Warszawa: Instytut Botaniki PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-71-6.
- ↑ a b Józef Nyka, Gorce. Przewodnik, Sport i Turystyka, 1965.
- ↑ Gmina Ochotnica Dolna [online] [dostęp 2019-07-31] [zarchiwizowane z adresu 2015-11-07].
-
Panorama z podnóży Lubania (powyżej przełęczy Drzyślawa)
Linki zewnętrzne
edytuj- Lubań – opis szlaku i panorama. zieloniwpodrozy.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-13)].