Luchów Dolny
Luchów Dolny – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie biłgorajskim, w gminie Tarnogród[5][6].
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
84 |
| Kod pocztowy |
23-420[4] |
| Tablice rejestracyjne |
LBL |
| SIMC |
0901252[5] |
Położenie na mapie gminy Tarnogród  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu biłgorajskiego  | |
 50°19′09″N 22°38′20″E/50,319167 22,638889[1]
| |
Od XVI do XVIII w. wchodził w skład starostwa leżajskiego ziemi przemyskiej[7]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.
Wieś jest sołectwem w gminie Tarnogród[8]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 607 mieszkańców i była trzecią co do liczby ludności miejscowością gminy[9].
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Luchowie Górnym[10] lub do parafii Przemienienia Pańskiego w Tarnogrodzie[11].
Części wsi
edytuj| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0901269 | Zagrody | część wsi |
Historia
edytujWedług pierwszej wzmianki z 1565 roku za Ożanną było łowisko Luchów, strzeżone przez służbę z Ożannej, która pobudowała domy stanowiące zalążek przyszłej wsi. W 1578 roku istniała już osada Luchów należąca do starostwa leżajskiego, w której było 20 zagrodników, 13 komorników, młyn i karczma oraz wyrabiano kamienie młyńskie. W 1588 roku tereny te otrzymał Jan Zamoyski, a w 1652 roku wieś odłączono od starostwa leżajskiego i utworzono tenutę luchowską. W 1657 roku wieś była zniszczona przez najazd Rakoczego. W 1766 roku tenutę luchowską otrzymał Adam Potocki[12].
Wieś była wzmiankowana w regestrach poborowych, które zapisali poborcy podatkowi ziemi przemyskiej w 1589 roku. W Luchowie było 8 łanów kmiecych, młyn o dwóch kamieniach, cerkiew[13]. Następnie Luchów był wzmiankowany w rejestrach poborowych w latach: 1628[14], 1851[15], 1658[16] i 1674[17]. W 1674 roku w Luchowie było 25 domy (w tym 3 domy we folwarku zarządzanym przez Kwitowskiego).
W 1772 roku po I rozbiorze Polski Luchów wszedł w skład zaboru austriackiego, od 1809 roku Księstwa Warszawskiego i od 1815 roku Królestwa Polskiego. W latach 1810–1842 Luchów należał do powiatu tarnogrodzkiego, a następnie do powiatu zamojskiego. W 1866 roku wieś należała do gminy Wola Różaniecka i powiatu biłgorajskiego. Podczas I wojny światowej wieś była pod panowaniem austriackim. Od 1918 roku wieś należała do powiatu biłgorajskiego. W 1921 roku w Luchowie Dolnym było 142 domy[12].
14 września 1939 roku do Luchowa Dolnego wkroczyły wojska niemieckie, a 5 października 1939 roku po ustaleniu okupacyjnej granicy radziecko-niemieckiej wieś znalazła się pod okupacją niemiecką. Podczas pacyfikacji powiatu biłgorajskiego, 29 czerwca 1943 roku Niemcy wysiedlili większość Polaków na roboty przymusowe na Śląsk, a na ich miejsce osiedlono Niemców i Ukraińców. 22 lipca 1944 roku I Front Ukraiński wyzwolił wieś z pod okupacji niemieckiej, a w 1945 roku wysiedleni mieszkańcy powrócili do swoich domów[12].
Po reformie administracji Luchów Dolny w latach 1954-1960 należał do gromady Luchów Górny, a w latach 1960-1972 do gromady Wola Różaniecka. Od 1 stycznia 1973 roku wieś należy do Gminy Tarnogród. W 2010 roku utworzono Stowarzyszenia „Złota Nitka”[12].
Oświata
edytujPoczątki szkolnictwa w Luchowie Dolnym sięgają czasu międzywojennego. W 1931 roku już od jakiegoś czasu była to szkoła 2-letnia, a nauczycielem pomocniczym został Tadeusz Zielonka[18]. W 1939 roku była to szkoła 4-klasowa w drewnianym budynku, a także wynajmowano prywatne domy do nauki szkolnej. Podczas okupacji do 1943 roku nauka odbywała się na tajnych kompletach. Po II wojnie światowej, szkoła została ponownie zorganizowana przez Helenę Baszkiewicz. W 1963 roku podjęto decyzję o budowie nowej szkoły, która została oddana do użytku w 1968 roku jako tzw. Tysiąclatka. W latach 1978–1981 szkoła była 3-letnia, a klasy IV-VIII były przeniesione do Zbiorczej Szkoły Gminnej w Tarnogrodzie. W 1981 roku szkoła stała się 8-letnia[19].
Urodzeni w Luchowie Dolnym
edytuj- Michał Rękas – polityk, poseł do KRN i Sejmu Ustawodawczego.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 70527
- ↑ Wieś Luchów Dolny w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-01-09], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 682 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-04-23].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-04-23].
- ↑ Słownik historyczny miejscowości województwa zamojskiego (str. 135) [dostęp 2019-04-30]
- ↑ BIP gminy, sołectwa [dostęp 2023-12-14]
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ a b c d Z dziejów Luchowa Dolnego
- ↑ Aleksander Jabłonowski. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa Źródła dziejowe. Tom XVIII, część I. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. Tom VII, część 1. Ziemie Ruskie, Ruś Czerwona (str. 23) [dostęp 2019-05-01]
[Cytat:Luchow, lan 8, pop ½ lan., taber., mol. 2 rot., hort. c. agr. 24, inq. c. pec. 12, inq. paup. 24, hidraulus.] - ↑ Zdzisław Budzyński i Kazimierz Przyboś. Polska południowo-wschodnia w epoce nowożytnej. Źródła dziejowe tom I, część 1. Rejestr poborowy ziemi przemyskiej 1628. Wydawnictwo WSP Rzeszów 1997 ISBN 83-87288-55-1 (str. 95)
[Cytat: Luchow: de laneis 8 per gr 30; pop de medio laneo gr 15; idem de sinagoga fl. 2; taberna annualis gr 12; molendinum korzecznik 2 rotarum per gr 24; hortulani in agris residentes 24 per gr 6; inquilini pecora habentes 12 per gr 8; inquilini pauperes 24 per gr 2 ...............22/3/0] - ↑ Zdzisław Budzyński i Kazimierz Przyboś. Polska południowo-wschodnia w epoce nowożytnej. Źródła dziejowe tom I, część 2. Rejestr poborowy ziemi przemyskiej 1651. Wydawnictwo WSP Rzeszów 1997 ISBN 83-87288-55-1 (str. 73)
[Cytat: Luchow: de laneis 2 cum medio per gr 30, sinagoga, molendinum korecznik 2 rotharum gr 24, hortulani in agris 3 per gr 6, inqui[s. 30]linii pauperes 2 per gr 2, inquilini cum pecore 8 per gr 8, lanei 6, hortulani in agris 21, inquilini cum pecore 22, taberna annualis, hydraulus 1 desolati et abiurati ..............6/5/0] - ↑ Zdzisław Budzyński i Kazimierz Przyboś. Polska południowo-wschodnia w epoce nowożytnej. Źródła dziejowe tom I, część 3. Rejestr poborowy ziemi przemyskiej 1658. Wydawnictwo WSP Rzeszów 2000 ISBN 83-87288-55-1 (str. 112)
[Cytat: Luchow: de laneis 2 cum medio per gr 30, ecclesia libera, molendinum korecznik 2 rotarum gr 24, hortulani in agris 3 per gr 6, inquilini pauperes 9 per gr 2, inquilini cum pecore 8 per gr 8 ...............6/4/0[6/19/0]
Lanei vero 6, hortulani in agris 20, inquilini 20, taberna annualis, hortulanus in agro 1, inquilini cum pecore 4, hidraulus seu d u d a desolati et abiurati ...........13/24/0] - ↑ Zdzisław Budzyński i Kazimierz Przyboś. Polska południowo-wschodnia w epoce nowożytnej. Źródła dziejowe tom I, część 4. Rejestr pogłównego ziemi przemyskiej 1674 . Wydawnictwo WSP Rzeszów 2000 ISBN 83-87288-55-1 (str. 117)
[Cytat: Luchow, ad capitaneatus lezaiscen[sem]: a praedium n[obi]lis Kwitowski, a persona sua, consortis in summa [fl.] .............3/0
A personis subditorum romanorum utriusque sexus n[ume]ro viginti duo in summa fl. .............22/0] - ↑ Rok III. Nr 7-8 (31-32). Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lubelskiego. Lublin, Lipiec-Sierpień 1931 r. (str. 199) [dostęp 2019-05-04]
- ↑ Historia Szkoły Podstawowej w Luchowie Dolnym
Linki zewnętrzne
edytujLuchów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 459.