Luks (fotometria)
jednostka natężenia oświetlenia w układzie SI
Luks (lx) – jednostka natężenia oświetlenia E w układzie SI (jednostka pochodna układu SI)[1]. Nazwa pochodzi od łac. lux – światło[2].
| Układ |
SI |
|---|---|
| Wymiar |
|
| Jednostka |
natężenia oświetlenia |
| Typowe symbole wielkości |
E |
| w jednostkach SI |
|
![{\displaystyle \left[\mathrm {\frac {lm}{m^{2}}} \right]}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/50a60198eff9765f532a0d6fa862cf41ae68fc3a)
Objaśnienie i przykłady
edytujLuks (lx) określany jest jako oświetlenie wywołane przez równomiernie rozłożony strumień świetlny o wartości równej 1 lumen (lm) padający na powierzchnię 1 m2, a więc 1 lx = 1 lm / m².
Podwielokrotność luksa, mililuks, nosi nazwę noks (nx)[3]. Nazwa pochodzi od łac. nox – noc[4].
- 1 nx = 0,001 lx = 1 mlx
Obiekt o jasności 1 luksa, obserwowany na niebie, miałby jasność (wyrażoną w magnitudo) ok. -14,2[5][6]. Słońce miałoby taką jasność, gdyby obserwować je z odległości ok. 48,7 mld km (324,7 AU)[7]
Przykładowe poziomy jasności w zależności od miejsca i warunków:
Jasność Przykład powierzchni 0,1 nx bezksiężycowe, pochmurne nocne niebo[8] 2 nx bezksiężycowe, przejrzyste nocne niebo wraz z poświatą niebieską[8] 50 nx – 300 nx księżyc w pełni podczas bezchmurnej nocy[9] 3 – 3,2 lx poziom jasności podczas końcówki zmierzchu cywilnego przy bezchmurnym niebie[10] 50 lx natężenie światła w pokoju dziennym (Australia, 1998)[11] 80 lx natężenie światła w biurowym korytarzu/toalecie[12][13] 100 lx bardzo pochmurny dzień[8] 320 – 400 lx oświetlenie w biurze[11][14][15][16] 400 – 500 lx wschód oraz zachód Słońca (przy bezchmurnym niebie) 1000 lx pochmurny dzień[8]; natężenie światła w typowym studiu TV 10 000 – 25 000 lx światło dzienne (lecz nie bezpośrednie światło słoneczne)[8] 32 000 – 100 000 lx promieniowanie słoneczne
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ luks, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-15].
- ↑ Luks. Słownik wyrazów obcych PWN. [dostęp 2011-12-15].
- ↑ Przelicz: Natężenie oświetlenia, Noks. convertworld.com. [dostęp 2011-12-15]. (pol.).
- ↑ Noks. Słownik wyrazów obcych PWN. [dostęp 2011-12-15].
- ↑ Introduction to Astrophysics: The Stars – Jean Dufay, page 3
- ↑ Ian S. McLean, Electronic imaging in astronomy: detectors and instrumentation, wyd. 2nd ed, Berlin: Springer, 2008, s. 529, ISBN 3-540-76582-4, OCLC 288471358.
- ↑ przykładową odległość obliczono na podstawie wzoru, przedstawionego w artykule pt. "Absolutna wielkość gwiazdowa"
- ↑ a b c d e Paul Schlyter: Radiometry and photometry in astronomy - 10. How bright are natural light sources?. (ang.).
- ↑ Christopher C. M. Kyba, Andrej Mohar, Thomas Posch. How bright is moonlight?. „Astronomy & Geophysics”. 58 (1), s. 1.31–1.32, 1 lutego 2017. DOI: 10.1093/astrogeo/atx025. (ang.).
- ↑ D. Alfred Owens, Ellie L. Francis, Herschel W. Leibawitz, Visibility Distance with Headlights: A Functional Approach, 1 lutego 1989, s. 3, DOI: 10.4271/890684 [dostęp 2021-09-27], Cytat: (...) 0.3 fc (3.2 lux).
- ↑ a b Chapter 7: Appliance technologies and scope for emission reduction - Lighting - Trends in lighting, [w:] Alan Pears, Strategic Study of Household Energy and Greenhouse issues, [w:] Sustainable Solutions Pty Ltd, Department of Industry and Science, Commonwealth of Australia, czerwiec 1998, s. 61 [dostęp 2008-06-26] [zarchiwizowane z adresu 2005-07-21].
- ↑ Lighting: 5. Assessing lighting savings, [w:] Australian Greenhouse Office, Working Energy Program for Local Government - Resource and Training Kit, 2002 [dostęp 2007-03-17] [zarchiwizowane z adresu].
- ↑ Low-Light Performance Calculator for Fixed & Variable Power Scopes [online], www.scopecalc.com [dostęp 2021-09-26].
- ↑ How to use a lux meter (Australian recommendation), Sustainability Victoria (sustainability.vic.gov.au), kwiecień 2010 [dostęp 2016-06-21] [zarchiwizowane z adresu 2011-07-07].
- ↑ 1926.56 - Illumination [online], Occupational Safety and Health Administration [dostęp 2021-09-26].
- ↑ European law UNI EN 12464