Leśce
Leśce – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie lubelskim, w gminie Garbów[5][6].
| wieś | |
 Zabytkowy dwór z 1855 roku, wchodzący w skład miejscowego zespołu dworsko-pałacowego przed rozbudową na przełomie 2018 i 2019 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
186–227,9 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
81 |
| Kod pocztowy |
21-080[4] |
| Tablice rejestracyjne |
LUB |
| SIMC |
0380876[5] |
Położenie na mapie gminy Garbów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu lubelskiego  | |
 51°21′11″N 22°23′39″E/51,353056 22,394167[1]
| |
Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim województwa lubelskiego[7]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa lubelskiego.
Wieś stanowi sołectwo gminy Garbów[8]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 522 mieszkańców[9].
We wsi znajduje się zabytkowy dwór położony w zespole dworsko-parkowym z 1855 roku, który został sprywatyzowany w 2000 roku, odrestaurowany w 2010 roku ze środków unijnych i zaadaptowany na cele turystyczne[10][11]. W czerwcu 2019 roku budynek ten został rozbudowywany o północną (utraconą po II wojnie światowej) część z przeznaczeniem na salę konferencyjno-szkoleniową[12]. Ponadto nieoficjalnie ma ona także funkcję sali weselnej[13].
W latach 1954–1958 istniała gromada Leśce w ówczesnym powiecie puławskim.
W skład Lesiec wchodzą przysiółki wsi: Malinówka, Stanisławówka, Wólka Lesiecka. Nazwy są niestandaryzowane (nieoficjalne)[14].
Demografia
edytujW październiku 2018 roku, wieś miała 540 mieszkańców, a jej gęstość zaludnienia wynosiła wtedy około 70 osób na kilometr kwadratowy, ponieważ powierzchnia wsi rozciąga się na 774 hektarach[15].
Populacja w poszczególnych latach
edytujOrganizacje społeczne
edytuj- Koło Gospodyń Wiejskich (powstałe w 1962 roku),
- Ochotnicza Straż Pożarna (założona w 1964 roku),
- Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Leśce (powstałe w 2008 roku)[18]
Budynek OSP
Oświata
edytuj- Szkoła Podstawowa im. Zofii Trzcińskiej-Kamińskiej prowadzona przez Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Leśce (zbudowana w 2000 roku),
- Społeczne Przedszkole Leśminkowo znajdujące się w budynku szkolnym, także prowadzone przez wspomniane stowarzyszenie (działa od 2012 roku)[18].
Gospodarka
edytujHandel i usługi
edytuj- Sklep spożywczo-przemysłowy znajdujący się w budynku dawnej stajni z dworu[18],
- Dom weselny Dwór Leśce umiejscowiony w miejscowym zabytkowym dworze[19],
- 3 warsztaty samochodowe[20].
Działalność gospodarcza
edytujW miejscowości Leśce działa 35 zarejestrowanych działalności gospodarczych (stan na styczeń 2023)[20].
Postacie związane z miejscowością
edytujW Dworze w Leścach, wychowała się, jako córka właścicieli majątku ziemskiego Leśce, Zofia Trzcińska-Kamińska[21], polska rzeźbiarka i medalierka autorka bardzo wielu prac sakralnych. Bliska mieszkańcom Lublina z wizerunku Orła Białego na Poczcie Głównej w Lublinie, a pozostałym Polakom za m.in. wzór 10 zł monety srebrnej z wizerunkiem Traugutta. Tworzyła wraz z mężem w letniej pracowni w tzw "Rządcówce" na terenie parku w Leścach, a jej mąż – Zygmunt Kamiński, w 1927 roku zaprojektował tutaj pierwowzór dzisiejszego godła Polski[22]. Ilość wybitnych prac małżonków – Zygmunta i Zofii, trudna jest to wyliczenia.
Komunikacja
edytujDrogi publiczne
edytujPrzez Leśce przebiegają drogi:
- Droga ekspresowa S17, która na tym odcinku przebiega wspólnie z drogą ekspresową S12 i trasą europejską E372[23],
- Droga wojewódzka nr 828,
- Droga powiatowa nr 2201L relacji Leśce – Piotrowice Kolonia – Osówka – Krasienin[24],
- Drogi gminne o numerach:[25]
- 105925L (Leśce – Borków),
- 105926L (Piotrowice Wielkie – Piotrowice-Kolonia – kol. Podlesie),
- 105927L (kol. Malinówka),
- 105928L (Leśce – Wólka Lesiecka – Karolin),
- 105929L (kol. Stanisławówka),
- 105930L (kol. Kupiszówka),
- 105955L (Leśce – Bogucin, kol. Lasek Bogucki),
- 105956L (Kolonia Leśce – Piotrowice Wielkie).
Stan techniczny dróg
edytujWszystkie drogi publiczne posiadają nawierzchnię utwardzoną, z wyjątkiem trzech kilkusetmetrowych odcinków dróg gminnych[26][27].
Chodniki wzdłuż dróg
edytujNa terenie miejscowości, poza 22-metrowego odcinka przy sklepie spożywczym przy drodze gminnej oraz 250-metrowego odcinka wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 828 (przy rondzie i pod wiaduktem drogi ekspresowej nr S12/17), nie ma wybudowanych chodników wzdłuż dróg.[27]
Komunikacja publiczna
edytujW pobliżu miejscowości (3 km na południowy wschód) znajduje się przystanek autobusowy „Piotrowice Wielkie”, przy którym się zatrzymują autobusy linii nr 20 MPK w Lublinie[28]. Ponadto, przez wieś jeździ prywatna linia autobusowa jadąca przez Bogucin i Sieprawki do Lublina[29].
Geografia
edytujMiejscowość leży na pograniczu Wysoczyzny Lubartowskiej (makroregion Nizina Południowopodlaska) oraz Płaskowyżu Nałęczowskiego (makroregion Wyżyna Lubelska)[30]. Przez wieś przepływa prawobrzeżny dopływ Wisły – Kurówka, który ma źródło w okolicznych Piotrowicach Wielkich. Oprócz zabudowań wiejskich, Leśce znaczną część zajmują użytki rolne (w szczególności grunty orne oraz łąki i pastwiska), a na północy wsi znajduje się las mieszany, który przez miejscowych mieszkańców jest nazywany Lasem Lesieckim. Miejscowość sąsiaduje z Borkowem, Karolinem, Bogucinem, Piotrowicami Wielkimi, Piotrowicami-Kolonią i Zofianem.
Historia
edytujWieś Leśce (pierwotnie Leszcze) po raz pierwszy odnotowana została w roku 1383 jako należąca do parafii Garbów. W dokumentach z roku 1417 opisane są granice wsi z Bogucinem i Księżycami. Była to własność szlachecka o charakterze cząstkowym. Około roku 1400 wzmiankowany jest Piotr Leszczecki, który kupił sołectwo we wsi Jastkowa Dąbrowa i włączył je do wsi Leszcze.
Spośród XV-wiecznych właścicieli odnotowani są: w latach 1417–1430 Piotr herbu Nałęcz; 1420-1457 Jan Leszczecki; 1441-66 Piotr z Lesiec alias Piotrowic; 1470-1480 dziedzic Grot i Andrzej herbu Nałęcz. W końcu XV wieku funkcjonowały na terenie wsi dwa folwarki. W roku 1512 dobra Józefa z Lesiec zostały skonfiskowane za niestawienie się na wyprawę i nadane Stanisławowi Lodzi. W połowie XVII wieku większą częścią majątku lesieckiego władały Brygitki Lubelskie, które nabyły te ziemie od Gabryjela Lesieckiego, od potomków Aleksandra Sieprawskiego, Rafała i Wojciecha Lesieckich i Mikołaja Rybczewskiego. W rękach szlacheckich pozostawały wówczas niewielkie cząstki należące do Jakuba Sługockiego, Marcina Wolańskiego, Daniela i Jana Lesieckich oraz Hanny Sługockiej.
Około połowy XVIII w. dobra Leśce należały do rodziny Dmińskich, a następnie przeszły na własność Dąbrowskich. W roku 1785 Kazimierz Dmiński sprzedał majątek Ludwikowi Dąbrowskiemu, żonatemu z Petronelą z Bielińskich, którzy w 1795 r. zapisali Leśce swojemu synowi Michałowi Dąbrowskiemu. Po jego śmierci majątek został przekazany w 1834 r. dzieciom: Juliannie, Lucynie, Leonardowi i Eligiuszowi Dąbrowskim, które w tym samym roku sprzedały dobra Marcelemu Ligowskiemu. Po niepotomnej śmierci Marcelego Ligowskiego dobra przeszły w 1836 r. na dzieci jego brata. Po spłaceniu spadkobierców wyłącznym właścicielem został Ludwik Zembrzucki, który już w 1837 r. sprzedał majątek Wojciechowi Kołczyńskiemu, a ten z kolei w 1839 r. odsprzedał dobra Janowi Dobrzańskiemu.
Sytuacja własnościowa majątku ustabilizowała się dopiero w 1850 roku, gdy Leśce kupił Dionizy Trzciński (1817–1904). Od tego czasu aż do II wojny światowej majątek pozostawał w rękach jednej rodziny. Po nabyciu Lesiec Dionizy Trzciński wzniósł nową, zachowaną do naszych czasów siedzibę, którą usytuowano w niewielkiej odległości na zachód od starego dworu. Budowa nowego domu zakończona została w roku 1855. W sposób istotny rozbudowane zostało także zaplecze gospodarcze, bowiem na początku XIX w. na terenie folwarku lesieckiego znajdowały się 23 drewniane budynki gospodarcze i wiatrak. Według pomiaru z 1885 r. majątek liczył około 526 ha ziemi. Oprócz prowadzenia majątku lesieckiego Trzciński kierował także dużą huta szkła w Hucie Runiańskiej (vel. Rudzieńskiej) w pow. chełmskim (dziś Ruda Huta), która odziedziczyła po swoim ojcu Laura z Kamieńskich.
W 1906 r. właścicielem całości został Witold Trzciński (1851–1930). W Leścach osiadł on już kilka lat wcześniej, po śmierci swojej matki. Małżeństwo Witolda i Zofii z Unrugow miało troje dzieci – zmarłego przedwcześnie Tadeusza (1888–1913), Zofię (1890–1977) – rzeźbiarkę, żonę malarza i grafika Zygmunta Kamińskiego i Janinę (1895–1989) zamężną z Bolesławem Studzińskim. Dramatyczną cezurą w funkcjonowaniu majątku lesieckiego były wydarzenia wiosenne 1915 r., podczas których spłonęła większość budynków gospodarczych folwarku, natomiast szczęśliwie ocalał dwór. Okres międzywojenny musiał być zatem czasem odbudowy majątku. W 1933 r. w wyniku działu rodzinnego większą część majątku przejęli Janina i Bolesław Studzińscy, którzy zostali faktycznymi gospodarzami Lesiec do czasu jego upaństwowienia. Wkrótce po wojnie rozebrane zostało północne parterowe skrzydło dworu mieszczące kuchnie i w tak okrojonej formie obiekt zaczęła użytkować szkoła. W 2000 r. dwór został zakupiony przez prywatnych właścicieli, którzy przeprowadzili generalny remont, starając się przywrócić siedzibie i jej otoczeniu dawną świetność[31].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 67556
- ↑ Wieś Leśce w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-03-11], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ a b NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-03-11].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 656 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
- ↑ Strona gminy, sołtysi
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ www.funduszeeuropejskie.gov.pl. funduszeeuropejskie.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-16)]. [dostęp 2011-04-28].
- ↑ RPO dla Kultury, broszura informacyjna Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego, wyd. 2010.
- ↑ Wpisz kod – GUNB – Wyszukiwarka publiczna RWDZ [online], wyszukiwarka.gunb.gov.pl [dostęp 2019-02-09].
- ↑ Dwór Leśce [online], www.facebook.com [dostęp 2019-06-30] (pol.).
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2023
- ↑ Gmina Garbów, Gmina w liczbach, „Gmina Garbów” [dostęp 2018-02-18] (pol.).
- ↑ G³os Garbowa nr 4 Kiecieñ 1991 [online], sulimo.pl [dostęp 2024-04-24].
- ↑ Wybory samorządowe 2018 [online], wybory2018.pkw.gov.pl [dostęp 2020-07-09].
- ↑ a b c Gmina Garbów [online], www.garbow.pl [dostęp 2020-07-09] (pol.).
- ↑ Dom Weselny w Lublinie – Dwór Leśce [online], www.lesce.pl [dostęp 2019-02-01] (pol.).
- ↑ a b Przeglądanie wpisów | Ceidg.gov.pl - Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej [online], ceidg.gov.pl [dostęp 2024-04-24] (pol.).
- ↑ l, MIT Garbów – Aktualności – czytaj [online], www.mit.garbow.pl [dostęp 2018-06-10] (pol.).
- ↑ Głos Garbowa – czerwiec 2018, „Issuu” [dostęp 2018-11-12] (ang.).
- ↑ https://www.archiwum.gddkia.gov.pl/userfiles/articles/Lublin/mapy/S17_Sielce_Bogucin1.jpg
- ↑ http://zdw.lublin.pl/infohtml/wykaz_drog/dr_pow_2018_luty.pdf
- ↑ http://zdw.lublin.pl/infohtml/wykaz_drog/drogi_gminne_2018_luty.pdf
- ↑ Biuletyn Informacji Publicznej - Gmina Garbów [online], uggarbow.bip.lubelskie.pl [dostęp 2023-02-20].
- ↑ a b geoportal.gov.pl [online], mapy.geoportal.gov.pl [dostęp 2023-02-20].
- ↑ Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Lublinie [online], www.mpk.lublin.pl [dostęp 2019-07-03].
- ↑ Busiki - rozkład jazdy na trasach: Lublin,Niemce,Osówka,Kawka [online], krupapiotr.pl [dostęp 2024-04-24] (pol.).
- ↑ Way: Wysoczyzna Lubartowska (438957031) | OpenStreetMap [online], www.openstreetmap.org [dostęp 2018-09-27] (ang.).
- ↑ Rezydencje magnackie i dwory szlacheckie w Polsce – dwory.cal.pl [online], www.dwory.cal.pl [dostęp 2017-12-22].
Linki zewnętrzne
edytuj- Leśce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 153.
- Leśce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 220.
- Wieś Leśce w liczbach. http://www.polskawliczbach.pl/wies_Lesce
- Dwór Leśce. http://www.lesce.netstrefa.pl/