Marian Raganowicz
Marian Jan Raganowicz (ur. 12 sierpnia 1892 w Sieniawie, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.
| |
 pułkownik piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
12 sierpnia 1892 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1940 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
2 Pułk Piechoty |
| Stanowiska |
dowódca kompanii piechoty |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
        
| |
Życiorys
edytujUrodził się jako Marian Stanisław Raganowicz[1], w rodzinie Franciszka i Walerii z Kuczmińskich. Miał brata Witolda Łukasza Wincentego (ur. 1902), dziennikarza[2], oraz siostry Barbarę Helenę i Bronisławę Marię. Uczęszczał do gimnazjum realnego w Sieniawie i Jaworowie. Następnie uczył się w Szkole Przemysłowej we Lwowie. Przed I wojną światową był członkiem Polowych Drużyn Sokolich, Polskich Drużyn Strzeleckich (od 1910). Od sierpnia 1914 w 2 pułku piechoty Legionów, w 1915 trafił do niewoli rosyjskiej, z której po roku zbiegł[3]. W 1918 przeszedł z II Brygadą Legionów front, walczył pod Rarańczą i Kaniowem. Następnie w II Korpusie Wschodnim, jesienią 1918 wstąpił do 4 Dywizji Strzelców Polskich, po czym w Wojsku Polskim. W latach 1919–1938 pełnił służbę w 33 pułku piechoty w Łomży zajmując kolejno stanowiska: dowódcy kompanii, dowódcy batalionu zapasowego, dowódcy batalionu sztabowego[4] i dowódcy III batalionu[5]. Od 1 sierpnia 1919 na froncie litewsko-białoruskim. W szeregach 33 pp walczył na wojnie z bolszewikami. W maju 1927 został przesunięty na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[6][7], w styczniu 1932 został wyznaczony na stanowisko dowódcy 33 pułku[8][9]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[10], a 23 stycznia 1928 awansował na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928. 17 grudnia 1933 roku został awansowany na pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1934 roku i 7. lokatą w korpusie oficerów piechoty[11].
Od 15 sierpnia 1922 był mężem Heleny Wandy z Jakubowskich[3].
W czerwcu 1938 został wyznaczony na stanowisko komendanta Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej, następnie objął stanowisko dowódcy piechoty dywizyjnej 18 Dywizji Piechoty[12].
W trzeciej dekadzie sierpnia 1939, w czasie mobilizacji alarmowej, objął stanowisko dowódcy piechoty dywizyjnej rezerwowej 41 Dywizji Piechoty. W jej składzie walczył w kampanii wrześniowej. Próba przedostania się do Rumunii skończyła się uwięzieniem przez Sowietów w obozie jenieckim w Starobielsku[13]. Wiosną 1940 został zamordowany w Charkowie przez funkcjonariuszy NKWD i pogrzebany w Piatichatkach[13], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[14]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, poz. 2858[13].
Grób symboliczny płk. Stanisława Raganowicza znajduje się na łomżyńskim cmentarzu parafialnym.
Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 został awansowany pośmiertnie do stopnia generała brygady[15][16]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[17][18].
Awanse
edytuj- chorąży – 5 listopada 1914
- podporucznik – 27 stycznia 1915[19]
- porucznik –
- kapitan –
- major – 3 maja 1922 zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 385. lokatą w korpusie oficerów piechoty
- podpułkownik – 23 stycznia 1928 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 i 12. lokatą w korpusie oficerów piechoty
- pułkownik – 17 grudnia 1933
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 7014 (1920)
- Krzyż Niepodległości (6 czerwca 1931)[20]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928)[21][3]
- Krzyż Walecznych (dwukrotnie, 1920)[3]
- Złoty Krzyż Zasługi (18 marca 1932)[22]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[3]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[3]
- Brązowy Medal za Długoletnią Służbę[3]
- Medal Zwycięstwa („Médaille Interalliée”)[3]
Upamiętnienie
edytuj9 listopada 2004 na cmentarzu przy ul. Kopernika w Łomży odbyło się odsłonięcie i poświęcenie tablicy pamiątkowej na grobie płk. Mariana Stanisława Raganowicza.
Minister Obrony Narodowej decyzją nr 2245/MON/PSSS z dnia 9 sierpnia 2004 polecił 1 łomżyńskiemu batalionowi remontowemu przyjąć imię patrona - płk. Mariana Raganowicza. Obecnie gen bryg. Marian Raganowicz jest patronem 18. Łomżyńskiego Pułku Logistycznego[23].
Jedna z ulic w Łomży nosi imię gen. Mariana Stanisława Raganowicza.
W Ostrowi Mazowieckiej w pobliżu byłej Szkoły Podchorążych Piechoty (koszary w Komorowie) od 2006 jest ulica płk. Mariana Raganowicza.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ W 1935 dokonano zmiany imion z Marian Stanisław na Marian Jan. Stwierdzenia. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 8, s. 56, 1 czerwca 1935.
- ↑ Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 611. [dostęp 2022-06-28].
- ↑ a b c d e f g h Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 253. [dostęp 2021-09-20].
- ↑ Rocznik oficerski 1923 s. 221.
- ↑ Rocznik oficerski 1924 s. 206, 347.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 maja 1927 roku, s. 135.
- ↑ Rocznik oficerski 1928 s. 49, 167.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 224.
- ↑ Rocznik oficerski 1932 s. 21, 563.
- ↑ Rocznik oficerski 1923 s. 403.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 18 grudnia 1933 roku, s. 301.
- ↑ BETA Księgi Cmentarne [online], ksiegicmentarne.muzeumkatynskie.pl [dostęp 2017-05-13].
- ↑ a b c Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 444.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- ↑ M.P. z 2007 r. nr 85, poz. 885.
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 3 [dostęp 2024-09-19] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2024-01-09].
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich... s. 13.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 631 za zasługi na polu pracy niepodległościowej”.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 65, poz. 85 „za zasługi na polu wyszkolenia wojska”.
- ↑ Sztandar dla 18. Pułku Logistycznego im. gen. bryg. Mariana Raganowicza [online], Magna Polonia, 3 września 2021 [dostęp 2022-06-28] (pol.).
Bibliografia
edytuj- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917), Warszawa 1917.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Banaszek Kazimierz; Roman Wanda Krystyna; Sawicki Zdzisław: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.