Marianismo

Marianismo – koncepcja kobiecości w kulturach latynoamerykańskich.

Wizerunek Matki Bożej z Guadalupe, mającej być zgodnie z koncepcją Marianismo wzorem i ideałem kobiecości.

Początek

Termin pojawia się po raz pierwszy w eseju Evelyn Stevens Marianismo. The Other Face of Machismo in Latin America z 1973 r. Tam pada definicja marianismo jako kultu kobiecej wyższości duchowej, który pokazuje, że kobiety są półboskimi istotami, górującymi moralnie nad mężczyznami i silniejszymi od nich duchowo. W opinii Stevens marianismo jest:

• komplementarne z machismo,
• oparte na ideale maryjnym (Matka Boża z Guadalupe),
• ideologią kompensacyjną (duchowa siła czerpana z sytuacji podległości kobiet).

Rozwój pojęcia

W latach 90. XX wieku w studiach latynoamerykańskich nastąpił rozwój zainteresowania sytuacją kobiet; marianismo stało się nieomal uniwersalnym modelem zachowania kobiet w Ameryce Łacińskiej. Zostało skrytykowane przez amerykańskie gender studies jako generalizacja doświadczenia kobiet. Mimo braku zainteresowania ze strony badaczek latynoamerykańskich Sonia Montecino w 1991 uznała marianismo za, poniekąd, mit założycielski.

Krytyka pojęcia Marysy Navarro

Marysa Navarro w 2002 dokonała analizy i krytyki marianismo według Stevens jako koncepcji homogenizującej i opartej jedynie na grupie badawczej Meksykanek z klasy średniej z pominięciem zróżnicowania kulturowego Ameryki Łacińskiej.

Zarzuty Navarro wobec Stevens:

1. brak badań własnych dot. tego tematu,
2. brak dialogu z wcześniejszymi pracami latynoamerykanistów,
3. pominięcie zachodzących zmian społecznych,
4. rozciągnięcie wniosków z wąskiej grupy badanej na całe społeczności,
5. wykorzystanie opozycji machismo i hembrismo, przy pominięciu heterogeniczności kulturowej Ameryki Łacińskiej.

Zobacz też

• feminizm
• machismo

Bibliografia

• Tracy Ehlers. Debunking Marianismo: Economic Vulnerability and Survival Strategies Among Guatemalan Wives. „Ethnology”. 30 (1), 01.1991. brak numeru strony
• Renata Hryciuk: Kobiecość, męskość, seksualność. Płeć kulturowa (gender) w badaniach dotyczących Ameryki Łacińskiej. W: M. Gawrycki (red.): Dzieje kultury latynoamerykańskiej. Brak numerów stron w książce
• Marysa Navarro: Against Marianismo. 2002. Brak numerów stron w książce
• Evelyn P. Stevens: Marianismo: The Other Face of Machismo in Latin America. W: Ann Pescatello (red.): Female and Male in Latin America: Essays. 1973. Brak numerów stron w książce