Mata Hari

Mata Hari (właśc. Margaretha Geertruida MacLeod, z domu Zelle; ur. 7 sierpnia 1876 w Leeuwarden, zm. 15 października 1917 w Vincennes) – holenderska tancerka, która pod takim właśnie pseudonimem zdobyła sławę w Europie Zachodniej początku XX wieku.

Mata Hari

Margaretha Geertruida MacLeod

Mata Hari (1905)
Imię i nazwisko urodzenia	Margaretha Geertruida Zelle
Data i miejsce urodzenia	7 sierpnia 1876 Leeuwarden
Data i miejsce śmierci	15 października 1917 Vincennes
Przyczyna śmierci	rozstrzelanie przez pluton egzekucyjny
Zawód, zajęcie	tancerka egzotyczna, kurtyzana
Narodowość	holenderska
Rodzice	Adam Zelle Antje van der Meulen
Małżeństwo	Rudolf John MacLeod (w latach 1895–1903)
Dzieci	Norman-John MacLeod Jeanne-Louise MacLeod

Życiorys

Urodziła się jako córka holenderskiego biznesmena Adama Zelle i Antje van der Meulen. Kiedy miała 6 lat, jej rodzina przeprowadziła się do Lejdy. W 1891 roku zmarła jej matka, a ojciec zbankrutował. Wkrótce Margaretha Geertruida Zelle ukończyła studium nauczycielskie. W wieku 18 lat wyjechała z Amsterdamu, gdyż wywołała skandal romansem z dyrektorem szkoły. W Hadze odpowiedziała na anons matrymonialny starszego od siebie o dwadzieścia dwa lata holenderskiego oficera marynarki, Rudolfa McLeoda (niemal całe dorosłe życie spędził w służbie wojskowej w Holenderskich Indiach Wschodnich). Spotkanie w muzeum doprowadziło do intensywnego, choć krótkotrwałego związku. Po sześciu dniach zaręczyli się, a pobrali się cztery miesiące później. Wkrótce urodził im się syn, Norman John, z którym w maju 1897 roku wyjechali do Holenderskich Indii Wschodnich, gdzie kapitan McLeod wrócił do służby, jaką pełnił w kolonii. Margaretha urodziła tam córkę, Jeanne Louise, ale jej małżeństwo rozpadało się z powodu kłótni. Kres małżeństwa nastąpił po śmierci syna (podobno otrutego przez opiekunkę, namówioną do zbrodni przez swojego narzeczonego, żołnierza pragnącego się zemścić na Rudolfie McLeodzie za złe traktowanie w czasie służby).

Na początku XX stulecia, po nieudanych próbach pracy jako nauczycielka i rozpadzie małżeństwa (1903), udała się do Paryża. Jeanne Louise została z ojcem. W Paryżu Margaretha zaczęła pozować jako księżniczka z Jawy. Wkrótce została tancerką egzotyczną, wykonującą tańce w stylu orientalnym. Występowała pod pseudonimem Mata Hari (w jęz. indonezyjskim słońce, dosł. oko dnia). Była też luksusową prostytutką, a jej kochankami byli politycy, sędziowie i oficerowie armii.

W 1917 roku została oskarżona we Francji o szpiegostwo. Miała działać jako podwójny agent na usługach Francji i Niemiec. Jej działalność miała być przyczyną śmierci tysięcy żołnierzy na frontach I wojny światowej. Dowodem w jej sprawie były przechwycone przez Anglików depesze nadawane przez Niemców z Madrytu. Jako jedyne kodowane były szyfrem złamanym wcześniej przez Anglików. Wysyłane były w trakcie pobytu Maty Hari w Madrycie, a dotyczyły rzekomego niemieckiego agenta H-21, który zdołał dostać się do francuskiego wywiadu. Jeśli w ogóle była szpiegiem (szpiegostwa podjęła się prawdopodobnie z chęci zysku), jej rolę i szkodliwość wyolbrzymiono. Życie Maty Hari w czasie wojny stało się przedmiotem nieustających dyskusji. Dokładnie znany jest tylko koniec jej historii. 13 lutego 1917 roku aresztowano ją i z luksusowego pokoju w hotelu przewieziono do więzienia. Oskarżono ją o szpiegostwo i współpracę z wywiadem wroga. Twierdziła, że pieniądze dostawała za usługi seksualne. Ani obrona jednego z najsławniejszych adwokatów, mecenasa Cluneta, ani wstawiennictwo jej wysoko postawionych kochanków – Cambona, ambasadora Francji w Madrycie i de Marguerie, urzędnika Ministerstwa Spraw Zagranicznych – nie zdołały jej uratować. Uznano ją winną i 15 października 1917 roku wczesnym rankiem przewieziono na strzelnicę w koszarach w Vincennes. Została rozstrzelana przez pluton egzekucyjny składający się z dwunastu żołnierzy, odmawiając jednak w romantycznym geście nałożenia opaski na oczy.

Zobacz też

• femme fatale
• Yoshiko Kawashima

Bibliografia

• Stanisław Lewicki: Szpiedzy Kajzera i Hitlera. Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1978, s. 79–114.

Linki zewnętrzne

• Mata Hari w bazie Notable Names Database (ang.)
• galeria zdjęć Mata Hari
• Mata Hari, czyli legenda o superszpiegu – opracowanie Karola Gintera. konflikty.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-05-08)].
• Historia najsławniejszej kobiety szpiega – Bogusław Wołoszański