Mathias Rosen
Mathias Rosen (ur. 15 sierpnia 1804[1], zm. 30 grudnia 1865 w Warszawie) – polski bankier, filantrop i działacz społeczny żydowskiego pochodzenia, działacz ruchu asymilatorskiego wśród polskich Żydów, prezes warszawskiej gminy żydowskiej.
| |
| Data urodzenia |
15 sierpnia 1804, 1806 lub 1807 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
bankier |
Życiorys
edytujUrodził się jako syn bankiera Izaaka Szymona Rosena (1765-1848) i Rebeki z domu Szwajcer. Był właścicielem założonego przez ojca banku I. S. Rosen
Był współinicjatorem akcji produktywizacji ludności żydowskiej, świadczył hojnie na rzecz ubogich, polskich wydawnictw i czasopism, udzielał stypendiów młodym polskim artystom, bez względu na ich wyznanie, był jednym z opiekunów Domu Przytułku Sierot i Ubogich Starozakonnych w Warszawie, inspektorem szkół elementarnych dla dzieci żydowskich. Był członkiem Rady Stanu Królestwa Polskiego oraz uczestniczył w Delegacji Miejskiej.
Podczas powstania styczniowego, jako delegat konspiracyjnego Rządu Narodowego, wyjeżdżał z misją dyplomatyczną za granicę.
W latach 1841–1844 stał na czele warszawskiego dozoru bożniczego. Był wiceprezesem synagogi na Daniłowiczowskiej i wiceprezesem wydziału ekonomiczno-administracyjnego Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności. Z zamiłowania zajmował się archeologią i historią, był kolekcjonerem i mecenasem sztuki.
Był zwolennikiem asymililacji Żydów i ich zbliżenia z kulturą polską[2].
Został odznaczony Orderem Świętego Stanisława III klasy.
Był żonaty z Justyną Strohblum, z którą miał cztery córki: Aleksandrę (1838-?), Józefę (1840-?), Wiktorię (1841-?) i Laurę (1844-1844).
Mathias Rosen pochowany jest na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie (kwatera 20, rząd 3)[3][4].
Przypisy
edytuj- ↑ Inne źródła mówią również o 1806 oraz 1807 roku.
- ↑ Stefan Kieniewicz: Warszawa w latach 1795–1914. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1976, s. 148.
- ↑ Grób Mathiasa Rosena w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie.
- ↑ Cmentarze m. st. Warszawy. Cmentarze żydowskie. Warszawa: Rokart, 2003. ISBN 83-916419-3-7.
Bibliografia
edytuj- Henryk Kroszczor: Cmentarz Żydowski w Warszawie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, s. 22. ISBN 83-01-04304-0.
- Alina Cała, Hanna Węgrzynek, Gabriela Zalewska: Historia i kultura Żydów polskich. Słownik. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2000. ISBN 83-02-07813-1.
- Kazimierz Reychman: Szkice genealogiczne, Serja I. Warszawa: Hoesick F., 1936, s. 163–164.