Maziarnia (powiat stalowowolski)
Maziarnia (dawniej Słup Maziarnia) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie stalowowolskim, w gminie Bojanów[5]. Miejscowość położona jest w sercu Puszczy Sandomierskiej, wzdłuż drogi powiatowej 1031R, nieopodal Linii Hutniczej Szerokotorowej.
| wieś | |
 Leśniczówka i kapliczka przydrożna w Maziarni | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2015) | |
| Strefa numeracyjna |
15 |
| Kod pocztowy |
37-433[4] |
| Tablice rejestracyjne |
RST |
| SIMC |
0788910[5] |
Położenie na mapie gminy Bojanów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu stalowowolskiego  | |
 50°27′19″N 22°01′46″E/50,455278 22,029444[1]
| |
Części wsi
edytuj| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0788927 | Krzywa Wieś | część wsi |
| 0788933 | Stara Wieś | część wsi |
Historia
edytuj
Wieś założona w I połowie XVII wieku jej początki dał niejaki maziarz zwany Słupem, lub Słupkiem pochodzący z Mazur. Zbudował on chatę na wykarczowanym skrawku lasu. Miał jakoby spłodzić 14 synów i 7 córek. Synowie zbudowali własne domy i w ten sposób wieś została zasiedlona przez jedną rodzinę, zajmującą się głównie produkcją mazi i dziegciu, ale także uprawą roli. Maź używano do smarowania drewnianych osi wozów, stosowano ją także w celach leczniczych. Sprzedawana była nie tylko na lokalnym rynku, trafiała w odległe części kraju, a nawet na Węgry. Wieś rozłożyła się po prawej stronie Łęgu, gdzie wcześniej wyrąbano spory obszar puszczy, a gdzie z czasem osiedlili się osadnicy maziarscy. W ciągu dwóch stuleci wyrosła na dużą osadę leśno-rolniczą. „Słownik” pisze o niej:
„Maziarnia. Słup, także Słup maziarzy, wieś pow. niski, leży na prawym brzegu Łęgu, który płynie wśród olbrzymich sosnowych borów, tworzących południową część puszczy sandomierskiej. Nad tą rzeka wyrąbano już w bardzo dawnych czasach większe obszary, które zaludnili osadnicy mazurscy. Znaczniejszy obszar, nie pokryty lasem obsiadły tutaj gminy: na południu Bojanów, Korabina i Laski, w środku Stany i Maziarnia, a na północy Przyszów szlachecki i kameralny. Wieś jest 12 km odległa od Niska i liczy 688 mieszkańców. Posesja większa hr. Eugeniusza Kińskiego ma obszar 53 mórg roli, 37 mórg łąk, 57 mórg pastwisk i 6290 mórg lasu (...) gleba jest piaszczysta, miejscami nieprzepuszczalna tworząca moczary”.
U schyłku XIX wieku lasy zajmowały ponad 80% powierzchni gruntów Maziarni. Las pozostawał najważniejszą sferą gospodarki, a małe enklawy gruntów rolnych, kiepskiej jakości, dostarczały jedynie podstawowej żywności. Mieszkańcy Maziarni znani byli w okolicy jako sprawni cieśle – produkowali gonty, beczki, łuby do sań, trudnili się też bartnictwem i nadal wytwarzali maź, smołę i potaż. Niektórzy znaleźli zatrudnienie przy produkcji szkła w Hucie Komorowskiej i Bojanowie. Tradycyjne zajęcia przetrwały do początków XX wieku, kiedy zaczęło je wypierać rolnictwo i hodowla.
W czasie II wojny światowej w 1939 roku wieś została wysiedlona i do połowy doszczętnie zniszczona przez wojska niemieckie. Tereny Maziarni przekształcono w poligon wojskowy gdzie testowano rakiety V-1 i V-2. Po wojnie mieszkańcy którzy wrócili zastali puste pola i ruiny. Musieli zacząć wszystko od nowa i pogodzić się ze stratą bliskich podczas działań wojennych.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnobrzeskiego.
Wieś obecnie
edytujObecnie w Maziarni znajduje się: dom kultury, jednostka OSP[7], biblioteka, sklep spożywczo- przemysłowy, Leśnictwo[8] oraz Dom Opieki Dziennej[9] wraz z gabinetem fizjoterapii. W 2010 odbudowano i przekazano do próbnej eksploatacji mijankę kolejową Puszcza LHS na Linii Hutniczej Szerokotorowej[10].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 78579
- ↑ Wieś Maziarnia w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2018-05-08], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-03-11].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 770 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ Strona gminy, OSP Maziarnia.
- ↑ Nadleśnictwo Rudnik – Lasy Państwowe [online], www.rudnik.lublin.lasy.gov.pl [dostęp 2018-09-29] (pol.).
- ↑ Dom Opieki Dziennej w Maziarni [online], dodmaziarnia.pl [dostęp 2018-09-29] (pol.).
- ↑ Opis na stronie semaforek.kolej.org.pl.
Linki zewnętrzne
edytuj- Słup Maziarnia, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 850.