Medal Pamiątkowy Partyzantów 1941

Medal Pamiątkowy Partyzantów 1941 (serb.  Партизанска споменица 1941., chorw.  Partizanska spomenica 1941., słoweń. Partizanski spominski znak 1941., mac.  Партизанска споменица 1941) – jugosłowiańskie odznaczenie wojenne.

Medal Pamiątkowy Partyzantów 1941
Партизанска споменица 1941.

Awers 2 wersji medalu
Baretka
Ustanowiono	14 września 1944
Wielkość	49 mm (druga wersja)
Kruszec	brąz
Wydano	27692

Historia

Odznaczenie zostało ustanowione rozkazem dowódcy Narodowej Armii Wyzwolenia Jugosławii w dniu 14 września 1944 roku dla wyróżnienia organizatorów partyzantki i pierwszych partyzantów, którzy w 1941 roku rozpoczęli walkę z okupantami. Rozkaz mówił jedynie o ustanowieniu odznaczenia i określał ogólne zasady jego nadawania.

W dniu 5 maja 1946 roku odznaczenie to zostało oficjalnie uznane za jugosłowiańskie odznaczenie państwowe ustawą o tym medalu. W tej ustawie w art. 3 określono szczegółowe warunki otrzymania tego odznaczenia.

Odznaczenie posiada jeden stopień i było nadawane jednorazowo. Nadawanie odznaczenia zakończono 31 grudnia 1957 roku na mocy ustawy nr 44/1957 zmieniającej art. 7.

Zasady nadawania

Odznaczenie było nadawane organizatorom partyzantki oraz partyzantom, którzy wstąpili do oddziałów partyzanckich w 1941 roku, a w szczególności:

• wszystkim osobom, które wstąpiły do oddziałów partyzanckich w 1941 roku i pozostawały w oddziałach Narodowej Armii Wyzwolenia Jugosławii lub oddziałach partyzanckich jej podległych do końca wojny
• osobom, które wstąpiły do oddziałów partyzanckich w 1941 roku, a następnie zostały oddelegowane do innych zadań przez kierownictwo ruchu oporu, a później ponownie wstąpiły do wojska lub do końca wojny wykonywały inne misje zlecone im przez kierownictwo ruchu oporu
• osobom, którym w 1941 roku kierownictwo ruchu oporu zleciło zadania na tyłach wroga i wykonywały one te zadania do końca wojny lub po znalezieniu się na terenach wyzwolonych wstąpiły ponownie do wojska
• osobom, które będąc partyzantami od 1941 roku lub wykonującymi zadania kierownictwa ruchu oporu zostały wbrew własnej woli internowane lub aresztowane, a w czasie pobytu w areszcie lub miejscu internowania dalej kontynuowały działalność, a po wyzwoleniu z tych miejsc ponownie wstąpiły do wojska lub wykonywały misje zlecone przez kierownictwo ruchu oporu do końca wojny.

Medal był nadawany od 1945 do 1957 roku, łącznie nadano 27629 medali.

Opis odznaki

Odznaka odznaczenia została wykonana ze brązu. Pierwsza wersja tego odznaczenia była produkowana w ZSSR w latach 1944 – 1946.

Pierwsza wersja miała formę pięcioramiennej gwiazdy, pokrytej czerwoną emalią. Na tej gwieździe nałożona była owalna tarcza otoczona wieńcem laurowym, a wewnątrz jest rysunek przedstawiający partyzanta trzymającego flagę. Pod nim z prawej strony data 1941. Spod owalnej tarczy wystają fragmenty uzbrojenia (karabinu, topora, szabli).

Druga wersja odznaki medalu została opisana w art. 2 ustawy z 1946 roku. Wersja ta była produkowana w latach 1946 – 1957 w Jugosławii.

Odznaka ta miała formę dziesięcioramiennej gwiazdy (dwie gwiazdy pięcioramienne nałożone na siebie) o średnicy 49 mm. Pięć ramion w formie promieni słonecznych jest posrebrzane, natomiast kolejne są w kolorze brązu i wypełniają one luki pomiędzy ramionami srebrzonymi. Na awersie odznaki w środku znajduje się rysunek przedstawiający biegnącego partyzanta trzymającego flagę. Pod rysunkiem na ramieniu gwiazdy znajduje się data 1941.

Medal noszony był bezpośrednio na mundurze. Baretka jest koloru czerwonego z nałożoną na niej miniaturką odznaki.

Bibliografia

• С. В. Потрашков, И. И. Лившиц: Награды Второй мировой войны. Moskwa: Эксмо, 2008, s. 288. ISBN 978-5-699-29296-7. (ros.).