Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża

Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża, MKCK – organizacja humanitarna z siedzibą w Genewie, której głównym celem działania jest pomoc poszkodowanym w wyniku konfliktów zbrojnych. MKCK jest czterokrotnym laureatem Pokojowej Nagrody Nobla.

Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża

International Committee of the Red Cross

Siedziba	Genewa
Prezydent	Peter Maurer
Utworzenie	17 lutego 1863
Strona internetowa

Logo MKCK

Henri Dunant (1828-1910)

Czerwony Krzyż obecny podczas wyzwolenia Eindhoven w czasie II wojny światowej w 1944

Informacje ogólne

Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża jest niezależną, neutralną organizacją zapewniającą ochronę i pomoc humanitarną ofiarom wojny i przemocy. Nie jest organizacją rządową, mimo iż współpracują z nią rządy państw. Nie jest również organizacją pozarządową, ponieważ oprócz działalności społecznej i indywidualnej obejmuje także zakres działalności państwowej. Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża otrzymał obecną nazwę w 1880 po przyjęciu jako znaku rozpoznawczego dla sanitariuszy i szpitali polowych odwrotnych barw flagi Szwajcarii (biały krzyż na czerwonym tle).

Jest to centrum informacji o jeńcach, osobach internowanych i zaginionych. Interweniuje również w tych sprawach u właściwych władz, zajmuje się poszukiwaniem zaginionych oraz wymianą jeńców podczas wojny. Komitet spieszył z pomocą humanitarną ofiarom konfliktów w Wietnamie, na Bliskim Wschodzie, w Ameryce Środkowej i Afryce. Uczestniczy w przygotowaniu projektów konwencji dotyczących humanitarnego prawa konfliktów zbrojnych. Może z upoważnienia stron walczących występować w roli mediatora i pośredniczyć w wymianie jeńców wojennych, rannych i chorych osób cywilnych.

Stanowi część składową Międzynarodowego Ruchu Czerwonego Krzyża i Półksiężyca (z działalności MKCK wywodzi się Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Półksiężyca, a także normy międzynarodowego prawa humanitarnego – w szczególności Konwencje genewskie i haskie – i jako jego najstarsza część jest naczelnym organem obradującym i kontrolującym pozostałe).

Może składać się maksymalnie z 25 członków, którzy spotykają się na zgromadzeniu 10 razy do roku. Ma trwały mandat prawa międzynarodowego, by pomagać jeńcom, rannym i chorym, a także cywilom dotkniętym przez konflikt. Ze swoją kwaterą w Genewie, w Szwajcarii, MKCK jest reprezentowany w około 80 państwach i skupia około 12 000 osób. Podczas konfliktów MKCK podejmuje działalność przez narodowe stowarzyszenia Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca i ich Międzynarodową Federację.

Jego organem prasowym jest założony w 1919 Revue internationale de la Croix Rouge.

Mandat

Mimo że członkostwo w Komitecie nie jest międzynarodowe, to jego działalność ma taki charakter, ze względu na mandat utworzony na podstawie:

• statutu MKCK, który nakłada obowiązek przedsięwzięcia działań w sytuacjach wewnętrznej przemocy, do której nie stosuje się Konwencji Genewskich
• czterech konwencji genewskich z 12 sierpnia 1949 roku o ochronie ofiar wojny:
  • I konwencji genewskiej o polepszeniu losu rannych i chorych w armiach czynnych na lądzie
  • II konwencja genewskiej o polepszeniu losu rannych, chorych i rozbitków sił zbrojnych na morzu
  • III konwencja genewskiej o traktowaniu jeńców
  • IV konwencja genewskiej o ochronie osób cywilnych podczas wojny

oraz ich protokołach dodatkowych z 8 czerwca 1977 roku

• protokół I o międzynarodowych konfliktach zbrojnych
• protokół II o konfliktach zbrojnych o charakterze niemiędzynarodowym

Jakob Kellenberger – przewodniczący MKCK

Struktura wewnętrzna MKCK

Zgromadzenie MKCK jest organem naczelnym MKCK o charakterze kolegialnym. Nadzoruje wszystkie czynności MKCK, formułuje politykę, określa ogólne cele i strategię, zatwierdza budżet i rachunki.

Skład:

• Jakob Kellenberger, przewodniczący od 1 stycznia 2000
• Olivier Vodoz, wiceprzewodnicząca
• Jacques Forster, stały wiceprzewodniczący (od 1 stycznia 2008 Christine Beerli)

Rada wykonawcza jest organem kolegialnym o charakterze pomocniczym, odpowiedzialnym za ogólne prowadzenie spraw. Wykonuje także bezpośredni nadzór nad administracją MKCK. Służy jako łącznik pomiędzy Dyrektoriatem a Zgromadzeniem, które powiadamia regularnie. Składa się z 5 członków wybranych przez Zgromadzenie. Działa pod przewodnictwem przewodniczącego MKCK.

• Jakob Kellenberger, Przewodniczący
• Jacques Forster, stały przewodniczący (od 1 stycznia 2008 Ms Christine Beerli)
• Jean Abt, członek MKCK
• Jean de Courten, członek MKCK
• Jacques Moreillon, członek MKCK

Dyrektoriat jest ciałem wykonawczym MKCK, odpowiedzialny za prowadzenie spraw zgodnie z decyzjami Zgromadzenia, Rady Wykonawczej i Przewodniczącego, a jego funkcje i skład ustala regulamin.

• Angelo Gnaedinger, dyrektor generalny
• Pierre Kraehenbuehl, dyrektor operacyjny
• Jacques Stroun, dyrektor zasobów ludzkich
• Doris Pfister, Dyrektor ds. zasobów i operacji pomocniczych
• Yves Daccord, Dyrektor ds. komunikacji
• Philip Spoerri, dyrektor ds. Prawa międzynarodowego i współpracy z ruchem

Oprócz wymienionych trzech istnieją także inne departamenty, zarówno administracyjne, jak i te odpowiedzialne za poszczególne dziedziny działalności MKCK (ds. Azji i Pacyfiku, Afryki, Obu Ameryk, Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki, Wschodniej Afryki i Azji Centralnej, Zachodniej i Centralnej Europy oraz Bałkanów).

Personel

Członkami Komitetu są tylko i wyłącznie obywatele Szwajcarii (dobierani w drodze kooptacji), co ma zapewniać, że jego działalność na polu międzynarodowym jest wyłącznie humanitarna, bezstronna i niezależna od interesów narodowych. Taka struktura MKCK jest również bardzo istotna podczas trwania konfliktów wojennych, kiedy to żadna ze stron nie może powołać się na więzi narodowe w celu wywarcia wpływu na komitet. Fakt, że członkowie komitetu są wyłącznie Szwajcarami, nie wyklucza możliwości, aby jego pracownicy byli innej narodowości. Więcej niż 1400 ludzi, zarówno wyspecjalizowany personel, jak i delegaci, są obecnie na polowych misjach MKCK na całym świecie. Ta praca jest wspierana przez około 11 000 miejscowych pracowników i poparta oraz koordynowana przez około 800 osób personelu w głównej kwaterze w Genewie. Priorytety mogą zmieniać się szybko, tak więc cały personel MKCK musi być elastyczny i gotowy do podróży w momencie zawiadomienia oraz pracować w niesprzyjających warunkach toczącego się konfliktu. Personel MKCK nie może odmówić skierowaniu w dowolny region świata podczas pierwszych 24 miesięcy zatrudnienia. MKCK poszukuje dojrzałych, ambitnych ludzi z umiejętnością pracy w zespole, zdolnością do współdziałania ze społecznościami o szerokiej rozmaitości cech i kultur.

Budżet MKCK

Źródła finansowania:

• państwa strony Konwencji genewskich (rządy)
• organizacje międzynarodowe
• zasoby publiczne
• stowarzyszenia narodowe Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca
• zasoby prywatne
• inne

Całe finansowanie jest dobrowolne. Ciągle trwają zabiegi o nowych ofiarodawców.

Budżety:

• stały – służy do pokrywania bieżących kosztów działalności w Genewie i w terenie; w połowie jest finansowany przez rząd Szwajcarii
• „nagły” – służy do pokrywania wydatków w sytuacjach nagłego zagrożenia, który jest zasilany z wpłat wynikających po ogłoszeniu specjalnych apeli

Księgowość MKCK jest co roku szczegółowo badana przez 2 firmy (jedną szwajcarską, a drugą międzynarodową). Dokładne dane liczbowe są publikowane w dorocznym sprawozdaniu Komitetu.

Działalność MKCK

Promocja i wprowadzanie w życie prawa humanitarnego i uniwersalnych zasad humanitaryzmu, biorąc jednocześnie pod uwagę standardy prawne, kulturalne, etyczne i religijne w dziedzinach, w których działa. Wyłącznie humanitarna misja powstała po to, by chronić życie i godność ofiar wojny i wewnętrznej przemocy oraz zapobiegać cierpieniom towarzyszącym takim sytuacjom przez:

• wizytowanie uwięzionych – zapewnienie fizycznej i psychicznej wspólnoty z więzionym, zapobieżenie maltretowaniu
• ochrona ludności cywilnej – MKCK zbiera informacje o miejscach konfliktu, a następnie wysyła tam swoich przedstawicieli, którzy sporządzają dokładne raporty; w chwili, gdy wszystkie możliwości zapobieżenia tragedii wyczerpują się, MKCK może podjąć inicjatywę ewakuacji ludności z zagrożonych obszarów, o pomocy w scalaniu rozdzielonych rodzin oraz udzielaniu pomocy medycznej
• pomoc (wydział pomocy) – rozpoznawanie potrzeb i organizowanie, kierowanie programów pomocy; czyni przygotowania, aby dostarczana pomoc trafiała do potrzebujących. Dotyczy:

zabezpieczenia ekonomicznego wody i środowiska zdrowia

• opieka medyczna (wydział medyczny) – zaspokajanie pilnych potrzeb w dziedzinie leków i środków medycznych, potrzebnych do leczenia rannych, problemy zdrowia ofiar konfliktów, jak epidemie, niewystarczająca higiena czy złe odżywianie
• miny – „Miny mogą być określane mianem nigdy nie chybiających bojowników, uderzających na ślepo, noszących broń w ukryciu i mordujących na długo po wygaśnięciu konfliktu. W istocie są największym pogwałceniem międzynarodowego prawa humanitarnego, będąc ślepym terroryzmem” – delegat MKCK; Traktat ottawski o zakazie stosowania min przeciwpiechotnych jest konwencją zakazującą używania, składowania, produkcji, rozwoju, pozyskiwania i przekazywania min przeciwpiechotnych, zobowiązującą do zniszczenia zarówno tych zmagazynowanych, jak i tych, znajdujących się już w ziemi.

Centralna agencja poszukiwawcza (od 1960)

Działalność MKCK, którą prowadzi często we współpracy ze stowarzyszeniami narodowymi, z których wiele ma swoje własne biura poszukiwań:

• zbieranie i rejestrowanie wszelkich informacji, które mogą być pomocne przy identyfikacji zmarłych, rannych i zaginionych i przekazywanie wiadomości najbliższym krewnym;
• ułatwianie korespondencji pomiędzy członkami rodzin rozdzielonych w wyniku wydarzeń, gdy przerwana zostaje wszelka inna łączność
• próby poszukiwania osób zaginionych oraz tych, o których krewni nie mają wiadomości
• wydawanie różnego rodzaju dokumentów, takich jak zaświadczenia o pobycie w niewoli, o śmierci lub dokumenty podróży.

Dyplomacja humanitarna

Od 1990 MKCK może uczestniczyć w sesjach i pracach Zgromadzenia Ogólnego ONZ w charakterze obserwatora. Celem było promowanie współpracy pomiędzy obiema organizacjami. Ten status został przyznany w wyniku specjalnej roli i mandatów przewidywanych dla MKCK przez Konwencje Genewskie z 12 sierpnia 1949 (rozważający specjalną rolę spełnianą przez MKCK w międzynarodowych stosunkach humanitarnych). MKCK utrzymuje również stosunki i dyskutuje o sprawach humanitarnych z głównymi organizacjami regionalnymi. Jego zadaniem jest zapewnienie, żeby swoje czynności i sprawy humanitarne zostały dobrze zrozumiane przez te ciała, które często są wzywane do interwencji ze względów politycznych albo wykonują specjalne zadania podczas konfliktów i związanych z tym kryzysów.

Dyskretna dyplomacja (quiet diplomacy)

MKCK nie nagłaśnia problemu przed jego zbadaniem, nie udostępnia sprawozdań i raportów komisji pokontrolnych. Jest organizacją, której obca jest taktyka publicznego ujawniania naruszeń. Wizytacje są dokładnie zaplanowane i poufne, a badania wysoko sformalizowane. Wszystkie te zabiegi mają na celu zapewnienie rzetelnej, sprawiedliwej i neutralnej oceny państwa podejrzanego o łamanie praw człowieka.

Pokojowe Nagrody Nobla

Czerwony Krzyż otrzymywał czterokrotnie Pokojową Nagrodę Nobla: pierwszą przyznaną w historii pokojową nagrodę w 1901 otrzymał twórca Ruchu Henri Dunant, następnie w latach 1917, 1944 i 1963 – MKCK, a w 1963 wspólnie z MKCK także Liga Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża.

Zobacz też

• Amerykański Czerwony Krzyż
• Francuski Czerwony Krzyż
• Henri Dunant
• Japoński Czerwony Krzyż
• Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca
• Niemiecki Czerwony Krzyż
• Polski Czerwony Krzyż
• Turecki Czerwony Półksiężyc
• Ukraiński Czerwony Krzyż