Miecz Damoklesa
Miecz Damoklesa – związek frazeologiczny nawiązujący do anegdoty o syrakuzańskim tyranie Dionizjuszu. W przenośni oznacza stałą groźbę wiszącą nad kimś używającym beztrosko życia i korzystającym z bogactwa lub dobrodziejstw swego stanowiska.
Chcąc lepiej uprzytomnić swój los schlebiającemu mu zawistnemu dworzaninowi Damoklesowi, który nazywał go najszczęśliwszym ze śmiertelników, tyran zaproponował mu, ażeby na jeden dzień wszedł w jego rolę i znalazł się w jego sytuacji. W tym celu pozwolił mu zająć swe złote łoże w luksusowej komnacie i ucztować do woli. Zarazem jednak nakazał zawiesić nad Damoklesem ostry miecz na cienkim końskim włosiu. W ten sposób unaocznił mu niebezpieczeństwa bezustannie grożące ze strony wrogów i nieprzyjaciół wśród pozornych luksusów i przywilejów władzy. Historię tę wykorzystał Cyceron omawiając kwestię szczęścia ludzkiego w dialogach filozoficznych (Tuskulanki V 21,61).
Zobacz też
edytuj
- kompleks Damoklesa
- (5335) Damocles – asteroida
Bibliografia
edytuj- Władysław Kopaliński: Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1993, s. 192
- Władysław Kopaliński: Słownik eponimów, czyli wyrażeń odimiennych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, s. 61