Most średnicowy w Warszawie
Most średnicowy – most kolejowy na Wiśle w Warszawie znajdujący się na trasie linii średnicowej, zbudowany w latach 1921–1931 w celu połączenia Dworca Głównego z Dworcem Wschodnim[1].
 Most średnicowy, widok w kierunku Pragi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość |
Warszawa |
| Podstawowe dane | |
| Przeszkoda | |
| Szerokość: • całkowita |
|
| Liczba torów kolejowych |
2 |
| Liczba przęseł |
5 |
| Rozpiętość przęseł |
93 |
| Data budowy |
1921–1931[1] |
| Data zburzenia | |
| Projektant | |
| Most średnicowy po 1945 roku | |
| Przeszkoda |
Wisła |
| Długość |
445 m |
| Liczba torów kolejowych |
4 |
| Liczba przęseł |
5 |
| Data odbudowy |
1945–1949 |
| Data remontu |
lata 60. XX wieku (budowa bliźniaczego mostu) |
| Projektant | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
| 52°14′19,6800″N 21°02′15,0000″E/52,238800 21,037500 | |
Opis
edytuj
Przeprawę zaprojektował Aleksander Pstrokoński. Budowę mostu, rozpoczętą w 1921 i przedłużającą się ponad 10 lat z powodu trudności finansowych, realizowało Polskie Towarzystwo Budowlane. Na wykonanych metodą pneumatyczną fundamentach kamiennych wzniesiono filary unoszące metalową konstrukcję. Most składał się z 5 przęseł o rozpiętości ponad 90 m, z wysokimi łukami kratownic[2]. Główne prace montażowe wykonało przedsiębiorstwo K. Rudzki i S-ka[1].
Most został wysadzony przez Niemców podczas powstania warszawskiego i walk toczonych na Pradze w godzinach popołudniowych 13 września 1944[3].
W latach 1945–1949 most został w całkowicie zmienionej formie odbudowany według projektu Franciszka Szelągowskiego, na obniżonych o 5 m filarach. Podczas dyskusji nad odbudową przeprawy podnoszono m.in. argument, że przedwojenna konstrukcja wpływała negatywnie na krajobraz Wisły[4].
Odbudowany most został otwarty 23 czerwca 1949 roku[5]. Obniżenie filarów nie spowodowało fizycznego obniżenia torowiska, ponieważ odwrócono konstrukcję mostu: pierwotnie był podwieszony na łukowatych przęsłach, zaś po odbudowie wspiera się na nich. Podczas odbudowy jednocześnie dobudowano bliźniacze filary w nurcie Wisły, przewidując przyszły rozwój kolei.
Bliźniaczy most wybudowano w latach 60. XX w., niedługo przed rozpoczęciem budowy Dworca Centralnego. Obecnie most sprawia wrażenie monolitycznego, mimo że składa się w rzeczywistości z dwóch niezależnych pomostów wspartych na wspólnych filarach. Na każdym pomoście znajdują się po dwa tory kolejowe. Dwa tory od strony północnej przeznaczone są dla ruchu dalekobieżnego, dwa pozostałe są zwykle używane przez pociągi podmiejskie.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 512. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ Spacerownik Piękne stacje linii średnicowej. „Gazeta Wyborcza”, 2013-09-26.
- ↑ Adam Borkiewicz: Powstanie warszawskie. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1969, s. 407.
- ↑ Arkadiusz Borkowski: Most średnicowy w Warszawie. Warszawa: Diamteria, 2014, s. 103. ISBN 978-83-938335-0-4.
- ↑ Władysław Bartoszewski, Bogdan Brzeziński, Leszek Moczulski: Kronika wydarzeń w Warszawie 1939–1949. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 184.