Mucha domowa

Mucha domowa
	Musca domestica
	Linnaeus, 1758
	; Samica muchy domowej
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Podgromada	uskrzydlone
Rząd	muchówki
Rodzina	muchowate
Rodzaj	Musca
Gatunek	mucha domowa
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Mucha domowa (Musca domestica) – pospolity gatunek owada występujący na całym świecie.

Budowa ciała

Jest niewielka (samica jest większa od samca – osiąga do 7,5 mm długości), na ciemnoszarym tułowiu widoczne są podłużne paski. Odwłok barwy szarożółtej jest jaśniejszy na spodniej części. Odnóża zakończone są pazurkami i przylgami. Ma aparat gębowy typu liżącego, służący do zlizywania pokarmu płynnego lub stałego, który zostaje rozpuszczony enzymami śliny. Złoto-czerwono-brunatne oczy zapewniają 360° pole widzenia. Narządem oddechowym są tchawki. Jest typowym synantropem. Mucha lata stosunkowo wolno, ok. 8 km/h, uderza skrzydłami ok. 200 razy na sekundę^[2].

Długość życia

Pojedynczy osobnik żyje około 4 tygodni, jednak w budynkach ludzkich może przezimować w stanie anabiozy. Nawet w tak sprzyjających warunkach przeżywa bardzo mała część populacji – jesienią muchy są dziesiątkowane przez grzybicę.

Pokarm

Dorosłe owady żywią się substancjami płynnymi, pokarmy twarde pobierają po rozpuszczeniu śliną (wstępnym strawieniu).

Rozród

Dziewięciodniowe owady osiągają dojrzałość płciową. Jaja (2,5 mm) składane są do kału, szczególnie do świńskiego. Samica może składać jaja od 2 do 5 dni, jednorazowo ok. 100. W ciągu całego życia składają od 600 do 2000 jaj. W 1 kg świńskiego nawozu może rozwijać się 15 000 larw. Po upływie 24 godzin wylęgają się larwy o charakterystycznym, z przodu stożkowo zwężonym kształcie. Larwy pobierają pokarm płynny. Szybkość rozwoju uzależniona jest od świeżości nawozu, trwa od kilku dni do dwóch miesięcy. W ciągu rozwoju larwy wydłużają się z początkowych 2 do 12 mm, trzykrotnie liniejąc. Po przepoczwarczeniu trwającym ok. 10 dni wylegają się dorosłe owady, które po kilku minutach są gotowe do lotu.

Zagrożenia

Owad ten stwarza zagrożenie epidemiologiczne: badania dowiodły, że na powierzchni swego ciała mucha może przenieść do 6 milionów, a w jelicie nawet pięciokrotnie więcej – 30 milionów mikroorganizmów – w tym powodujących tak groźne choroby jak dur brzuszny, paratyfus, dyzenteria, cholera, gruźlica, polio, salmonelloza oraz wąglik – oraz stadia przetrwalnikowe pasożytów^[3]^[4]^[5].

Tryb życia

Muchy są aktywne w dzień, lubią ciepłe, nasłonecznione powierzchnie. W budynkach w nocy lub w chłodne dni muchy zazwyczaj odpoczywają na podłogach, ścianach, sufitach. Na zewnątrz – na roślinach, na ziemi, płotach, puszkach i innych tym podobnych elementach. Muchy wybierają rogi, załamania ścian i ich krawędzie oraz cienkie przedmioty, kable, struny, najchętniej ukrywają się blisko źródła pożywienia na wysokości 150–450 cm od podłoża.

Występowanie

Mucha domowa jest owadem kosmopolitycznym. Pierwotnie występowała w umiarkowanej strefie klimatycznej. Została przeniesiona przez człowieka również na obszary tropikalne (w 1780 roku na pokładzie okrętu kpt. Arthura Phillipa wraz z grupą skazańców i brytyjskimi owcami dotarł do Australii w pobliże dzisiejszego Sydney).

Zobacz też

owady Polski

Przypisy

↑ Musca domestica, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ MuhammadM. Sarwar MuhammadM., Life History of House Fly Musca domestica Linnaeus (Diptera: Muscidae), its Involvement in Diseases Spread and Prevention of Vector, „International Journal For Research In Applied And Natural Science”, 2 (7), lipiec 2016, s. 39, ISSN 2208-2085 [dostęp 2018-03-01] [zarchiwizowane z adresu 2018-03-01] (ang.).
↑ O.S.O.S. Levine O.S.O.S., M.M.M.M. Levine M.M.M.M., Houseflies (Musca domestica) as mechanical vectors of shigellosis, „Reviews of Infectious Diseases”, 13 (4), 1991, s. 688–696, DOI: 10.1093/clinids/13.4.688, PMID: 1925289 (ang.).
↑ MaikeM. Förster MaikeM., SvenS. Klimpel SvenS., KaiK. Sievert KaiK., The house fly (Musca domestica) as a potential vector of metazoan parasites caught in a pig-pen in Germany, „Veterinary Parasitology”, 160 (1–2), 2009, s. 163–167, DOI: 10.1016/j.vetpar.2008.10.087, PMID: 19081196 (ang.).
↑ MorrisM. Ostrolenk MorrisM., HenryH. Welch HenryH., The House Fly as a Vector of Food Poisoning Organisms in Food Producing Establishments, „American Journal of Public Health and the Nations Health”, 32 (5), 1942, s. 487–494, DOI: 10.2105/AJPH.32.5.487, PMID: 18015612 (ang.).

[itis-1] Musca domestica, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[2] MuhammadM. Sarwar MuhammadM., Life History of House Fly Musca domestica Linnaeus (Diptera: Muscidae), its Involvement in Diseases Spread and Prevention of Vector, „International Journal For Research In Applied And Natural Science”, 2 (7), lipiec 2016, s. 39, ISSN 2208-2085 [dostęp 2018-03-01] [zarchiwizowane z adresu 2018-03-01] (ang.).

[3] O.S.O.S. Levine O.S.O.S., M.M.M.M. Levine M.M.M.M., Houseflies (Musca domestica) as mechanical vectors of shigellosis, „Reviews of Infectious Diseases”, 13 (4), 1991, s. 688–696, DOI: 10.1093/clinids/13.4.688, PMID: 1925289 (ang.).

[4] MaikeM. Förster MaikeM., SvenS. Klimpel SvenS., KaiK. Sievert KaiK., The house fly (Musca domestica) as a potential vector of metazoan parasites caught in a pig-pen in Germany, „Veterinary Parasitology”, 160 (1–2), 2009, s. 163–167, DOI: 10.1016/j.vetpar.2008.10.087, PMID: 19081196 (ang.).

[5] MorrisM. Ostrolenk MorrisM., HenryH. Welch HenryH., The House Fly as a Vector of Food Poisoning Organisms in Food Producing Establishments, „American Journal of Public Health and the Nations Health”, 32 (5), 1942, s. 487–494, DOI: 10.2105/AJPH.32.5.487, PMID: 18015612 (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]