Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu
Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu (niem. Naturhistorisches Museum Wien) – muzeum historii naturalnej w Wiedniu, otwarte w 1889.
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość |
Wiedeń |
| Adres |
Burgring 7 |
| Data założenia |
1876[potrzebny przypis] |
| Zakres zbiorów | |
| Dyrektor | |
Położenie na mapie Wiednia  | |
Położenie na mapie Austrii  | |
 48°12′18,958″N 16°21′35,366″E/48,205266 16,359824
| |
| Strona internetowa | |
Historia
edytujZbiory muzeum bazują na kolekcjach monarchów austriackich. Najstarsze eksponaty pochodzą z kolekcji Johanna von Baillou (1684–1758) zakupionej w 1750 roku przez Franciszka I Lotaryńskiego – męża Marii Teresy Habsburg[2]. Zbiory cesarskie liczyły 30 tys. obiektów: skamielin, muszli, korali, minerałów i kamieni szlachetnych[2]. Franciszek I założył ponadto menażerię w Schönbrunn (1752) i ogród botaniczny (1753)[2]. Z jego inicjatywy Nikolaus Joseph von Jacquin (1727–1817) odbył ekspedycję naukową na Wyspy Karaibskie, do Wenezueli i Kolumbii, skąd przywiózł wiele roślin i zwierząt oraz 67 skrzyń z obiektami przyrodniczymi[2].
Po śmierci męża Maria Teresa Habsburg przekazała jego kolekcję państwu i udostępniła ją zwiedzającym[3]. Uporządkowanie i poszerzenie zbiorów powierzono mineralogowi Ignazowi von Bornowi (1742–1791), który sprowadził minerały ze wszystkich regionów cesarstwa[3].
W XIX wieku zorganizowano wiele ekspedycji naukowych, m.in. do Brazylii i Ameryki Południowej, podczas których zbierane okazy flory, fauny i minerałów przesyłano regularnie do muzeum w Wiedniu[4]. Okazów było tak dużo, że wkrótce zaczęło brakować miejsca w Hofburgu i rozpatrywano założenie osobnego muzeum brazylijskiego[4]. W latach 1857–1859 miała miejsce żeglarska wyprawa dookoła świata, w której wzięli udział m.in. geolog Ferdinand von Hochstetter (1829–1884), podróżnik Karl von Scherzer (1821–1903) i zoolog Georg von Frauenfeld (1807–1873), i z której przywieziono ogromną liczbę okazów[4].
Nowy gmach dla rozrastających się zbiorów wzniesiono w latach 1871–81[5].
Architektura
edytujArchitektonicznym odbiciem Muzeum Historii Naturalnej jest leżące naprzeciwko Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu. Obydwa gmachy zostały wzniesione w stylu historycznym na zlecenie Franciszka Józefa I (1830–1916) przez Gottfrieda Sempra (1803–1879) i Carla von Hasenauera (1833–1894)[5]. Gmach muzeum znajduje się na liście zabytków[6]. Dekoracje fasady nawiązują do sił przyrody i postępu naukowego[5] a na kopule budynku znajduje się rzeźba boga Heliosa; na głównej klatce schodowej wisi portret Franciszka I Lotaryńskiego[7].
Eksponaty i zbiory
edytujW muzeum znajduje się 39 sal z ekspozycjami (2015)[8]. Ekspozycje stałe znajdują się na półpiętrze oraz na 1. piętrze; parter obejmuje wejście, sklep i szatnie dla zwiedzających[9].
Na półpiętrze znajdują się wystawy geologiczne, mineralogiczne i petrograficzne. Do bardziej znaczących eksponatów należą: halit z Wieliczki o wadze około tony i długości kryształów dochodzącej do 30 cm oraz okaz kwarcu dymnego ważący 115 kg, wydobyty w 1868 roku z lodowca Tiefen w Szwajcarii. Poza tym można obejrzeć np. atakamit z Wallaroo (Australia), około 1100 meteorytów, w tym ważący około 300 kg Knyahinya z terenu obecnej Ukrainy i kawałek bazaltu z Księżyca o masie 83,7 g[9]. Wystawy w salach 6–9 poświęcone są historii Ziemi oraz ewolucji; można zobaczyć np. szczątki kopalne roślin z późnego triasu, wydobyte w Lunz. W sali 10 ekspozycje dotyczą dinozaurów; jednymi z eksponatów są szkielety diplodoka, allozaura (A. fragilis) i iguanodona, które zwiedzający mogą obejrzeć z każdej strony. Dwie sale, 14 i 15, prezentują zbiory i wystawy antropologiczne[9].
W zbiorach muzeum znajduje się około 40 tysięcy czaszek; blisko jedna czwarta z nich składowana jest w gablotach na korytarzu w części antropologicznej, mierzącym 30 na 4 m[10]. Jedno ze stoisk w części antropologicznej dotyczy odnalezionych w 2005 roku w stanowisku Krems-Wachtberg szczątków bliźniąt, pochowanych razem około 27 tys. lat temu. W muzeum przechowywane są Wenus z Willendorfu[9] i Wenus z Galgenbergu[7].
Na piętrze pierwsza sala (21) poświęcona jest mikrofaunie – m.in. organizmom jednokomórkowym, wioślarkom i owadom. W sali 22 znajdują się eksponaty dotyczące m.in. gąbek, jamochłonów i szkarłupni, w sali 23 – mięczaków, w sali 24 – stawonogów. Sale 25–39 przeznaczono na ekspozycje dotyczące kręgowców. Sale 27 i 28 obejmują wystawę na temat płazów i gadów, 33–39 – ssaków. Sala 29 prezentuje wyłącznie wypchane okazy ptaków austriackich, kolejne – 30–32 – dotyczą ptaków z całego świata; łącznie w gablotach zwiedzający mogą obejrzeć około 2500 wypchanych ptaków[9].
Na pierwszym piętrze oprócz ekspozycji znajduje się również kawiarnia dla zwiedzających[7].
Przypisy
edytuj- ↑ Naturhistorisches Museum Wien: Univ.-Prof. Dr. Christian Köberl. [dostęp 2015-05-17]. (niem.).
- ↑ a b c d Naturhistorisches Museum Wien: geschichte der sammlungen. [dostęp 2015-05-17]. (niem.).
- ↑ a b Naturhistorisches Museum Wien: museum der aufklärung und forschungszentrum. [dostęp 2015-05-17]. (niem.).
- ↑ a b c Naturhistorisches Museum Wien: expeditionen des 19. jahrhunderts. [dostęp 2015-05-17]. (niem.).
- ↑ a b c Naturhistorisches Museum Wien: Architektur. [dostęp 2015-05-17]. (niem.).
- ↑ Bundesdenkmalamt (BDA): Wien – unbewegliche und archäologische Denkmale unter Denkmalschutz. s. 19. [dostęp 2015-05-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-23)]. (niem.).
- ↑ a b c Naturhistorisches Museum. Visiting Vienna. [dostęp 2015-05-09].
- ↑ Museum of Natural History. The Skull Collection at the Natural History Museum, Vienna. [dostęp 2015-05-09].
- ↑ a b c d e Pernament exhiitions (mezzanine & erster stock). Naturhistorisches Museum. [dostęp 2015-05-09].
- ↑ The Skull Collection at the Natural History Museum, Vienna. Conserved Memories. MemScreen. [dostęp 2015-05-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (18 maja 2015)].