Mycena diosma
Mycena diosma Krieglst. & Schwöbel – gatunek grzybów z rodziny grzybówkowatych (Mycenaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Mycena diosma |
| Nazwa systematyczna | |
| Mycena diosma Krieglst. & Schwöbel Z. Mykol. 48(1): 32 (1982) | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Mycena, Mycenaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten opisali w 1982 r. German Josef Krieglsteiner i H. Schwöbel[1]. W 2020 r. C. Hahn przeniósł go do rodzaju Prunulus jako Prunulus diosmus[2], ten rodzaj jednak według Index Fungorum jest synonimem rodzaju Mycena[2].
Morfologia
edytujŚrednica 15–45 mm, początkowo dzwonkowaty, potem przechodzący w płytko stożkowaty, zwykle z dość małym garbkiem i wzniesioną strefą koncentryczną w pobliżu brzegu lub w połowie wierzchołka, prześwitująco prążkowany, higrofaniczny. Powierzchnia gładka, naga, w stanie wilgotnym nieco tłusto-błyszcząca, u młodych okazów ciemnobrązowawo-fioletowado czerwonawo-fioletowej (z wyjątkiem garbka, który jest wodnistoszary-fioletowy lub nawet ochrowy), potem przechodząca w blado słomkowo-żółto-fioletową, bladoszarawofioletową lub blado szaro-różową, z brązowawymi odcieniami lub bez, garbek często stają się brudnobiały i kontrastuje ze strefą koncentryczną i brzegiem, które dłużej zachowują swój pierwotny kolor[3].
W liczbie 24–32(–36) dochodzące do trzonu, wąsko przyrośnięte, gładkie do żyłkowanych. Są tej samej barwy co kapelusz, ale z wiekiem stają się bardziej purpurowobrązowe do czerwonobrązowych. Krawędź wypukła, lekko zerodowana, biaława[3].
Wysokość 40–80(–110) mm, grubość 1,5–4,5(–6) mm, pusty, pełny, kruchy, cylindryczny, nieco rozszerzony w dolnej części, prosty. Powierzchnia na samym wierzchołku mniej lub bardziej owłosiona, poza tym gładka, naga i błyszcząca, w kolorze młodego kapelusza, z wiekiem coraz bardziej brązowa (do ciemnobrązowej), podstawa pokryta długimi, grubymi, pogiętymi, żółtawymi włóknami[3].
Cienki, o rzodkiewkowym smaku i słodkawym zapachu podobnym do zapachu zapach drewnianego pudełka po cygarach, ale po przecięciu lub stłuczeniu zapach staje się rzodkiewkowy[3].
- Cechy mikroskopowe
Podstawki 24–30 × 6,5–7 μm, smukłe, maczugowate, 4-zarodnikowe, ze sterygmami o długości 5,5–7 μm. Zarodniki 7,4–9,8 × 3,6–5,4 μm, w kształcie czopka o nieco nieregularnym kształcie, gładkie, amyloidalne. Cheilocystydy 22,5–60(-80) x 3,5–20 μm, tworzące sterylną krawędź, maczugowate, wrzecionowate lub cylindryczne do bardziej nieregularnych, gładkie. Pleurocystydy nieliczne, podobne. Trama blaszek dekstrynoidalna. SSkórka kapelusza zbudowana ze strzępek o szerokości 1,5–2,5 μm, gładkich, nie osadzone w galaretowatej substancji. Strzępki warstwy korowej trzonu mają szerokość 1,5–3 μm i gładką powierzchnię, kaulocystydy o szerokości 3,5–10,5 μm, smukłe, maczugowate do cylindrycznych, gładkie. Sprzążki obecne we wszystkich strzępkach[3].
- Gatunki podobne
Mycena diosma została opisana jako odrębny gatunek, ale bardzo podobna jest grzybówka fioletowawa Mycena pura. Opisując M. diosma jako odrębny gatunek, Krieglsteiner i Schwöbel zwrócili uwagę na jego żywe kolory, zwłaszcza na blaszkach, oraz specyficzny zapach. Nie znaleźli jednak żadnej istotnej mikroskopowej różnicy między M. diosma i M. pura[3]. Badania filogenetyczne przeprowadzone w 2020 r. przez Hardera i in. (2010) wyraźnie jednak wykazały, że M. diosma to odrębny gatunek. Podane przez Krieglsteinera i Schwöbela cechy morfologiczne nie umożliwiają pewnego rozróżnienia tych gatunków. Można go rozpoznać morfologicznie (nie zawsze) na podstawie kombinacji cech: amyloidalne zarodniki i budowa pleurocystyd. Zapach i kolor blaszek to tylko cechy wspierające diagnozę[3]
Występowanie i siedlisko
edytujW Europie podano liczne stanowiska Mycena diosma, poza nią pojedyncze w Ameryce Północnej, Azji i Afryce[4]. Brak go w opracowanym w 2003 r. przez Władysława Wojewodę zestawieniu wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski[5], ale jego stanowiska podano w latach późniejszych[6].
Grzyb saprotroficzny[5]. Występuje głównie w lasach bukowych na wapiennym podłożu, ale spotykany również z innymi drzewami, zarówno w lasach liściastych, jak i iglastych. Owocniki zwykle kępkami[3].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-08-11] (ang.).
- ↑ a b Species Fungorum [online] [dostęp 2023-08-11] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Mycena diosma Krieglst. & Schwöbel [online], The Mycenas of Northern Europe [dostęp 2023-08-11] (ang.).
- ↑ Występowanie Mycena cyanorhiza na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-08-11] (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 455, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-07-01].