Niepłodność
Niepłodność – stan, w którym zachodzi niemożność zajścia w ciążę pomimo rocznego współżycia seksualnego z przeciętną częstotliwością 3–4 stosunków tygodniowo, bez stosowania jakichkolwiek środków antykoncepcyjnych[1].
| |
| Klasyfikacje | |
| ICD-10 | |
|---|---|
| Klasyfikacje | |
| ICD-10 | |
|---|---|
Problem dotyczy 10–15% par w wieku reprodukcyjnym[1]; w 35% przyczyna niepłodności leży po stronie kobiety i w tylu samo po stronie mężczyzny, a za 10% odpowiadają oboje. W 20% przypadków nie da się określić jednoznacznej przyczyny (niepłodność idiopatyczna)[1].
Wyróżnia się dwa rodzaje niepłodności[1]:
- sterilitas – trwałą niemożność zajścia w ciążę,
- infertilitas – niemożność donoszenia ciąży.
Czynniki zależne od kobiety
edytuj- Czynniki ogólnoustrojowe:
- choroby tarczycy
- choroby nadnerczy
- poważne schorzenia nerek i wątroby
- przyczyny psychogenne
- alkoholizm
- otyłość lub nadmierna chudość
- Choroby weneryczne
- Choroby przysadki mózgowej
- Choroby jajników (powodują zaburzenia jajeczkowania)
- zespół policystycznych jajników
- rak jajnika
- przedwczesna menopauza
- nieprawidłowa budowa jajnika (np. zespół Turnera)
- zaburzenia ciałka żółtego
- Choroby jajowodów (powodujące ich niedrożność)
- endometrioza
- choroby zapalne miednicy małej (zwłaszcza wywoływane przez Chlamydia trachomatis)
- zrosty otrzewnowe w miednicy małej
- Choroby macicy
- zaburzenia rozwojowe macicy
- mięśniaki macicy
- zespół Ashermana (zrosty wewnątrzmaciczne)
- Choroby szyjki macicy
- zwężenie szyjki macicy
- przeciwciała przeciwspermowe
- nieprawidłowości śluzu szyjkowego (brak transportu nasienia do światła macicy)
- Choroby pochwy
- wszystkie choroby prowadzące do zwężenia światła pochwy
- Czynniki genetyczne
- zespół Turnera (obecność tylko jednego chromosomu X)
Czynniki zależne od mężczyzny
edytuj- Choroby ogólnoustrojowe
- choroby tarczycy
- niedorozwój gonad
- niedoczynność przysadki mózgowej
- hiperprolaktynemia
- czynniki psychologiczne
- impotencja
- narkotyki, alkohol, niektóre leki
- spironolakton
- ketokonazol
- cymetydyna
- guanetydyna
- leki przeciwnowotworowe
- Choroby jąder
- nowotwory jądra
- nieczynność idiopatyczna
- wnętrostwo
- żylaki powrózka nasiennego
- wodniak jądra
- uraz jąder
- uszkodzenie jąder w przebiegu chorób wirusowych typu świnka
- Zaburzenia genetyczne
- zaburzenia kariotypu np. zespół Klinefeltera, zespół Kallmana, zespół Pradera-Williego
- mutacje lub mikrodelecje w regionie AZF na długim ramieniu chromosomu Y
- mutacja genu CFTR (gen odpowiedzialny m.in. za wrodzony niedorozwój nasieniowodów)
- Inne przyczyny
- stany zapalne w obrębie układu rozrodczego np. zapalenie gruczołu krokowego, zapalenie pęcherzyków nasiennych oraz zapalenie jąder i najądrzy
- ejakulacja wsteczna
- spodziectwo
Leczenie
edytuj
Stosuje się leczenie w zależności od przyczyny niepłodności.
- stymulacja owulacji np. przy pomocy leku o nazwie klomifen (w przypadkach zaburzeń owulacji)
- stymulacja spermatogenezy
- zabiegi chirurgiczne w przypadkach niedrożności układu rozrodczego (u kobiet i mężczyzn)
- inseminacje domaciczne[2]
- IVF (ang. In Vitro Fertilization)[1][3] czyli zapłodnienie pozaustrojowe (zwane też sztucznym zapłodnieniem)
- IMSI (ang. Intracytoplasmic Injection With Morphologically Selected Sperm ) polega na docytoplazmatycznym wstrzyknięciu plemnika do komórki jajowej-oocytu, po uprzedniej dokładnej ocenie morfologicznej komórki plemnikowej. Oceny morfologicznej plemnika dokonuje się w powiększeniu 6000x w porównaniu do tradycyjnej metody ICSI 400x. Według jednej pracy naukowej[4] oraz doświadczeń ośrodków w Izraelu, Niemczech i Austrii[5] wynika, że zastosowanie metody IMSI pozwala na dokładniejszą selekcję wstrzykiwanych do komórek jajowych prawidłowych plemników. Ocena morfologiczna w tak dużym powiększeniu zapewnia obniżenie liczby powstałych następnie nieprawidłowych genetycznie embrionów i zwiększa szanse na otrzymanie ciąży, a zarazem zmniejsza odsetek wczesnych poronień najczęściej związanych z uszkodzeniem lub nieprawidłowością genetyczną zarodków. Po raz pierwszy w Polsce metoda IMSI została zastosowana 29 września 2006 przez dr. Mariusza Kieckę oraz dr. Krzysztofa Grettkę[5].
- ICSI (ang. Intracytoplasmic sperm injection) – pojedynczy plemnik zostaje „wstrzyknięty” do komórki jajowej
- ZIFT (ang. Zygote intrafallopian transfer) – pobrana wcześniej komórka jajowa zostaje zapłodniona i następnie umieszczona w jajowodzie lub jamie macicy
- GIFT (ang. Gamete intrafallopian transfer) – pobrana wcześniej komórka jajowa zostaje umieszczona w jajowodzie razem z plemnikami, do zapłodnienia dochodzi w świetle jajowodu.
Bezpłodność
edytujW odróżnieniu od niepłodności, bezpłodność to trwała niemożność posiadania potomstwa, np. z powodu braku jajników (u płci żeńskiej) lub jąder (u płci męskiej)[6].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Położnictwo i ginekologia.. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2007, s. 737, 741. ISBN 978-83-200-3541-4.
- ↑ Rawal N., Drakeley A., Haddad N. Intrauterine insemination practice in the UK.. „Journal of obstetrics and gynaecology : the journal of the Institute of Obstetrics and Gynaecology”. 7 (28), s. 738–41, październik 2008. DOI: 10.1080/01443610802461789. PMID: 19065372.
- ↑ Management of the causes of infertility. W: Comprehensive gynecology. Philadelphia: Mosby Elsevier, 2007. ISBN 978-0-323-02951-3.
- ↑ B. Bartoov, A. Berkovitz, F. Eltes, A. Kogosovsky i inni. Pregnancy rates are higher with intracytoplasmic morphologically selected sperm injection than with conventional intracytoplasmic injection.. „Fertil Steril”. 80 (6), s. 1413-9, Dec 2003. PMID: 14667877.
- ↑ a b Informacja PAP
- ↑ Magdalena Gajda. Gdy natura odmawia rodzicielstwa. „Integracja”. 3 (66), 2004.
