Nowa Sarzyna

Nowa Sarzyna
	miasto w gminie miejsko-wiejskiej
	; Centrum miasta
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	leżajski
Gmina	Nowa Sarzyna
Prawa miejskie	1973
Burmistrz	Andrzej Rychel
Powierzchnia	9,15 km²
Populacja (01.01.2024); • liczba ludności; • gęstość	; 5357; 585 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 17
Kod pocztowy	37-310
Tablice rejestracyjne	RLE
	Położenie na mapie gminy Nowa Sarzyna Nowa Sarzyna
	Położenie na mapie Polski Nowa Sarzyna
	Położenie na mapie województwa podkarpackiego Nowa Sarzyna
	Położenie na mapie powiatu leżajskiego Nowa Sarzyna
	50°19′13″N 22°20′40″E/50,320278 22,344444
TERC (TERYT)	1808054
SIMC	0974788
	Urząd miejskiul. Kopernika 1; 37-310 Nowa Sarzyna
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Wiadomości w Wikinews
	Hasło w Wikisłowniku
	Strona internetowa
	BIP

Ten artykuł od 2013-01 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Nowa Sarzyna (do 14 lutego 1968 osiedle Sarzyna^[2]) – miasto w województwie podkarpackim, w powiecie leżajskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Nowa Sarzyna. Położone jest nad Trzebośnicą w dolinie Dolnego Sanu. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. rzeszowskiego. Przez miasto przebiega droga krajowa nr 77.

Według danych GUS z 1 stycznia 2024 r. miasto liczyło 5357 mieszkańców, będąc 28. najludniejszym miastem w województwie^[1].

Historia

Miejscowość powstała na gruntach XIV-wiecznej wsi Sarzyna. Notowana jest od XV wieku pod nazwami: Vola Szarzynowa (1414), Scharzina Wolya (1430), Scharzina Wola (1433), Scharzina (1464)^[3]^[4]^[5]. Położona była w starostwie leżajskim w ziemi przemyskiej województwa ruskiego^[6].

W XVI i XVII wieku wieś i okolice były najeżdżane przez Tatarów^[7].

W ramach Centralnego Okręgu Przemysłowego, w roku 1937 rozpoczęto budowę zakładów chemicznych z przyfabrycznym osiedlem. Podczas II wojny światowej w okolicy Sarzyny były przeprowadzane liczne akcje dywersyjne polskiego podziemia^{[jakie akcje?]}. Okupacja oraz działania wojenne spowodowały na terenie fabryki ogromne straty^{[potrzebny przypis]}. Po wojnie rozpoczął się okres intensywnej odbudowy zakładu i budowy nowych osiedli mieszkaniowych. W 1956 Nowa Sarzyna otrzymała status osiedla, a prawa miejskie w 1973.

Nowa Sarzyna charakteryzuje się zupełnym brakiem „starej zabudowy”, budynki miasta są powojenne. Wyglądem bardziej przypomina duże osiedle niż miasto.

Gospodarka

Głównym pracodawcą dla mieszkańców miasta są Zakłady Chemiczne „Organika-Sarzyna” S.A., zajmujące się produkcją środków ochrony roślin oraz żywic epoksydowych i poliestrowych. Oprócz tego mieszkańcy miasta zajmują się wikliniarstwem^{[styl do poprawy]}.

Edukacja

Szkoła Podstawowa im. Marii Skłodowskiej - Curie w Nowej Sarzynie
I Liceum Ogólnokształcące w Nowej Sarzynie

Wspólnoty religijne

Obszar Nowej Sarzyny podlega parafii NMP Królowej Polski w Nowej Sarzynie. Kościół parafialny powstał w latach 1970–1979, w jego dzwonnicy znajduje się zabytkowy dzwon datowany na XVI w.

Organizacje

Szkolne Koło Geograficzno-Krajoznawcze działające przy Gimnazjum im. Jana Pawła II Nowej Sarzynie istnieje od 2007. Główne pola działalności SKGK to szeroko pojmowana turystyka, imprezy na orientację, rajdy, a szczególnie wycieczki rowerowe po najciekawszych rejonach okolic Nowej Sarzyny.

W Nowej Sarzynie działa koło PTTK, organizator m.in. corocznych czerwcowych zlotów do Rezerwatu Przyrody „Azalia” w Kołaczni koło Woli Zarczyckiej. Na zlotach gromadzą się miłośnicy (zazwyczaj wycieczki piesze i rowerowe) kwitnącej azalii. Zloty połączone są z występami artystycznymi, związanymi tematycznie z turystyką. W 2009 r. z okazji 100-lecia odkrycia stanowiska azalii pontyjskiej wystąpił m.in. zespół „Wołosatki”.

Demografia

Piramida wieku mieszkańców Nowej Sarzyny w 2014 roku^[8].

Sport

Unia Nowa Sarzyna – klub sportowy

Współpraca międzynarodowa

Miasta partnerskie:

~~Dolina~~^[9]^[10]
Olaine^[11]

Honorowi obywatele Miasta Nowa Sarzyna^[12]

Józef Skovajsa
Władysław Piłat
Stanisław Turek
Szymon Wójcik

Henryk Atemborski
Józef Półćwiartek
Jan Warchał

Jan Kida
Jan Krauz
Wincenty Pażyra

Zobacz też

Nowa Sarzyna (stacja kolejowa)

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 roku [online], Główny Urząd Statystyczny, 22 lipca 2024 [dostęp 2024-10-23] (pol.).
↑ M.P. z 1968 r. nr 6, poz. 34
↑ Józef Półćwiartek: Położenie ludności wiejskiej starostwa leżajskiego w XVI-XVIII wieku. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa – Kraków 1972, s. 35.
↑ Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1987, s. 162. ISBN 83-04-02436-5
↑ Janusz Szkutnik, Józef Świeboda: Almanach Podkarpacki 2000. Wydawnictwo AKCES, Rzeszów 1999, s. 41. ISBN 83-907343-3-8
↑ Józef Półćwiartek: Położenie ludności wiejskiej starostwa leżajskiego w XVI-XVIII wieku. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa – Kraków 1972, s. 24.
↑ Strona miasta i gminy
↑ Nowa Sarzyna w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ współpraca zawieszona w październiku 2016 z powodu nadania honorowego obywatela miasta Stepanowi Banderze, odpowiedzialnemu za ludobójstwo na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej.
↑ Strona miasta, dostęp: 18.10.2015
↑ Strona miasta, dostęp: 18.10.2015
↑ Strona miasta

Linki zewnętrzne

Sarzyna (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 329 .
Oficjalna strona

[PopulacjaPowierzchnia-1] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 roku [online], Główny Urząd Statystyczny, 22 lipca 2024 [dostęp 2024-10-23] (pol.).

[2] M.P. z 1968 r. nr 6, poz. 34

[3] Józef Półćwiartek: Położenie ludności wiejskiej starostwa leżajskiego w XVI-XVIII wieku. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa – Kraków 1972, s. 35.

[4] Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1987, s. 162. ISBN 83-04-02436-5

[5] Janusz Szkutnik, Józef Świeboda: Almanach Podkarpacki 2000. Wydawnictwo AKCES, Rzeszów 1999, s. 41. ISBN 83-907343-3-8

[6] Józef Półćwiartek: Położenie ludności wiejskiej starostwa leżajskiego w XVI-XVIII wieku. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa – Kraków 1972, s. 24.

[7] Strona miasta i gminy

[Populacja2018-8] Nowa Sarzyna w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[9] współpraca zawieszona w październiku 2016 z powodu nadania honorowego obywatela miasta Stepanowi Banderze, odpowiedzialnemu za ludobójstwo na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej.

[10] Strona miasta, dostęp: 18.10.2015

[11] Strona miasta, dostęp: 18.10.2015

[12] Strona miasta

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]