Obwód żytomierski
Obwód żytomierski (ukr. Житомирська область) – jeden z 24 obwodów Ukrainy. Leży w północnej części Ukrainy, przy granicy z Białorusią. Stolicą obwodu jest Żytomierz.
| Obwód | |||||
 Centrum Żytomierza nocą | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Siedziba | |||||
| Kod ISO 3166-2 |
UA-18 | ||||
| Przewodniczący ODA |
Witalij Buneczko[1] | ||||
| Powierzchnia |
29 832 km² | ||||
| Populacja (2021) • liczba ludności |
| ||||
| Tablice rejestracyjne |
AM; KM | ||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||
| Liczba rejonów |
4 | ||||
Położenie na mapie
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Zachodnia część obwodu leży geograficznie na Wołyniu (Zwiahel, Baranówka), większa część na Polesiu[3].
Obwód żytomierski graniczy z obwodami: rówieńskim, chmielnickim, winnickim i kijowskim oraz białoruskim obwodem homelskim.
Na pograniczu obwodów żytomierskiego i winnickiego znajduje się Krater Zapadnaja.
Historia
edytujCały obszar obwodu do II rozbioru Polski znajdował się w granicach I Rzeczypospolitej. Administracyjnie w większości podlegał województwom wołyńskiemu i kijowskiemu. Sam Żytomierz był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego[4] oraz stolicą województwa kijowskiego po 1667 r. Prywatnymi miastami szlacheckimi były m.in. Berdyczów i Zwiahel).
Obwód został utworzony w 1937 r. w ramach ZSRR i graniczył z II Rzeczpospolitą. Wcześniej, w latach 1925-1935, w pobliżu Żytomierza istniał Polski Rejon Narodowy im. Juliana Marchlewskiego.
Demografia
edytujSkład narodowościowy obwodu w 2001 roku według ukraińskiego spisu powszechnego[5]:
Obwód żytomierski jest największym skupiskiem Polaków na Ukrainie, a Żytomierz jednym z głównych kulturalnych ośrodków polskich obok Lwowa.
Miasta
edytujZabytki
edytuj- Cmentarz rzymskokatolicki w Żytomierzu – jedna z najstarszych i największych polskich nekropolii na Kresach Wschodnich[6]
- Kościoły z okresu Polski przedrozbiorowej: klasztor karmelitów bosych i kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Berdyczowie, katedra św. Zofii w Żytomierzu, kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Korosteszowie
- Pałac Hańskich w Wierzchowni
- Domy Józefa Ignacego Kraszewskiego i Jarosława Dąbrowskiego w Żytomierzu
- Żytomierska Filharmonia Obwodowa, dawniej polski Teatr Żytomierski
- Kompleks Historyczno-Kulturalny „Zamek Radomyśl”
- Monaster Przemienienia Pańskiego w Tryhorach
Przypisy
edytuj- ↑ УКАЗ ПРЕЗИДЕНТА УКРАЇНИ №587/2019. Офіційне інтернет-представництво Президента України. [dostęp 2019-08-16]. (ukr.).
- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2021 року [online] [dostęp 2021-07-31] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-26] (ukr.).
- ↑ żytomierski, obwód, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-08-05].
- ↑ Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 15.
- ↑ Всеукраїнський перепис населення 2001 | English version | Results | General results of the census | National composition of population | Zhytomyr regi... [online], 2001.ukrcensus.gov.ua [dostęp 2017-11-25].
- ↑ Polski Cmentarz w Żytomierzu | Kapelania Polska w Żytomierzu [online], www.kapelania.zt.ua [dostęp 2017-12-03] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-10] (pol.).