Oktawia Młodsza
Octavia Minor (ur. ok. 66 p.n.e. w Noli, zm. 11 p.n.e. w Rzymie) – jedyna córka Gajusza Oktawiusza (Gaius Octavius) i jego drugiej żony Atii Starszej (Atia Balba Caesonia)[1]. Siostra Gajusza Oktawiusza, po adopcji noszącego nazwisko Gajusza Juliusza Cezara Oktawiana (Gaius Iulius Caesar Octavianus), czyli późniejszego cesarza Augusta. August darzył ją zawsze miłością i szacunkiem[2] i Oktawia miała na niego duży wpływ[3].
| |
| Rodzina |
Oktawiusze |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Mąż | |
| Dzieci |
z Gajuszem Klaudiuszem Marcellusem: |
Wywód przodków
edytuj| 4. Gajusz Oktawiusz | ||||||
| 2. Gajusz Oktawiusz | ||||||
| 5. NN | ||||||
| 1. Oktawia Młodsza | ||||||
| 6. Marek Atiusz Balbus | ||||||
| 3. Atia Starsza | ||||||
| 7. Julia Młodsza, siostra Cezara | ||||||
Dzieciństwo
edytujW 59 p.n.e. zmarł jej ojciec, a matka ponownie wyszła za mąż za Lucjusza Marcjusza Filipa, konsula w 56 p.n.e. Oktawia była jedną z najbardziej prominentnych kobiet w historii Rzymu. Cieszyła się respektem i podziwem za lojalność, szlachetność, humanitarność i wierność tradycyjnej rzymskiej roli kobiety, matrony. Większość dzieciństwa spędziła podróżując z rodzicami.
Małżeństwo z Gajuszem Klaudiuszem Marcellusem
edytujPrzed 54 p.n.e. poślubiła Gajusza Klaudiusza Marcellusa[4][5], senatora z wpływowej rodziny Klaudiuszów. Ślub musiał się odbyć przed rokiem 54 p.n.e., gdyż Cezar, który był jej ciotecznym dziadkiem, zażądał wówczas[6], by rozwiodła się z Marcellusem i poślubiła Pompejusza. Zmarła właśnie w połogu żona Pompejusza, Julia, jedyna córka Cezara i proponowane małżeństwo miało podtrzymać poprawne stosunki między Cezarem i Pompejuszem. Ten ostatni odrzucił jednak propozycję, a mąż Oktawii, Marcellus stał się jeszcze gorętszym oponentem Cezara. Po klęsce Pompejańczyków w bitwie pod Farsalos uzyskał jednak przebaczenie od zwycięskiego Cezara i wraz z Oktawią spokojnie żyli w Rzymie aż do śmierci Cezara w idy marcowe 44 p.n.e. Klaudiusz Marcellus zmarł w maju 40 p.n.e. Oktawia urodziła mu trójkę dzieci:Marcelę Starszą, Marcelę Młodszą i Marka Klaudiusza Marcellusa[7][8].
W 43 p.n.e. uzyskała u swojego brata Oktawiana łaskę dla Tytusa Winiusza umieszczonego na listach proskrypcyjnych przez triumwirów[9].
Małżeństwo z Markiem Antoniuszem
edytujW tym też czasie zmarła Fulwia, żona Antoniusza, więc Oktawian i Antoniusz chcąc scementować zawarte właśnie porozumienie uzgodnili małżeństwo Oktawii z Antoniuszem[2][10][11]. Małżeństwo zostało z radością przyjęte we wszystkich kręgach społeczeństwa, a w szczególności w armii, jako zapowiedź i gwarancja trwałego pokoju. Znane było z jednej strony gorące przywiązanie Oktawiana do siostry, a z drugiej strony urok, zalety charakteru i powszechnie podziwiana uroda Oktawii, które miały zapewnić jej wpływ na męża i jego postępowanie. I rzeczywiście w pierwszym okresie – między 40 p.n.e. a 36 p.n.e., gdy żyli z Antoniuszem w Atenach wychowując dzieci Oktawii z Marcellusem, synów i córki Antoniusza z jego wcześniejszego małżeństwa oraz swoje dwie wspólne córki[12][13], ten ostatni zapomniał na pewien czas o Kleopatrze, a Oktawia wielokrotnie występowała w roli rozjemcy w narastających nieporozumieniach i sporach męża i brata.
Antoniusza pociągał jednak Wschód, tak wojna z Partami, która miała mu dać przewagę w państwie, jak i pragnienie ponownego spotkania z byłą kochanką, królową Egiptu. Oktawia towarzyszyła początkowo Antoniuszowi w wyprawie, ale po przybyciu na Korkyrę, mąż odesłał ją do brata pod pretekstem niebezpieczeństw wojny. Oktawia wraz z dziećmi wróciła do Rzymu[14]. Po przybyciu do Azji Antoniusz w ramionach Kleopatry zapomniał zarówno o Partach, jak i o żonie. Oktawia, chcąc odzyskać uczucia męża i wpływ na niego, wyruszyła w 35 p.n.e. z Italii zamierzając wspomóc go dodatkowymi oddziałami wojska i zasobami pieniężnymi. Antoniusz nie chciał się jednak spotkać z żoną i po jej przybyciu do Aten wysłał do niej list z żądaniem powrotu do domu. Oktawia usłuchała, lecz była na tyle wspaniałomyślna, że wysłała mu oddziały i pieniądze. Gdy wróciła do Rzymu, August rozkazał siostrze opuścić dom Antoniusza i powrócić do jego domu. Ona jednak odmówiła i, nie chcąc dać pretekstu do wojny, pozostała w posiadłościach męża, gdzie wychowywała młodszego syna Antoniusza i Fulwii wraz z własnymi dziećmi[15][16].
W 32 p.n.e., gdy wybuchła wojna, Antoniusz przeprowadził formalny rozwód[17] i ogłosił, że bierze za żonę Kleopatrę VII królową Egiptu, uznając syna jej i Cezara, Cezariona, za legalnego dziedzica Cezara.
Ostatnie lata życia
edytujPo śmierci Antoniusza Oktawia dalej opiekowała się dziećmi Antoniusza i jego innych żon:Aleksandrem Heliosem, Kleopatrą Selene, Ptolemeuszem Filadelfosem i Jullusem Antoniuszem, nie patrząc na krzywdy doznane od ich ojca[18][19][20]. Nie wyszła też po raz trzeci za mąż. August adoptował jej syna Marka i widział w nim swojego dziedzica. Gdy Marek zmarł[21] w 23 p.n.e., Oktawia wycofała się z życia publicznego, do końca pozostając w żałobie i w ukryciu. Według Seneki[22] Oktawia przez resztę życia opłakiwała syna i nic jej nie mogło pocieszyć. Nie chciała mieć żadnego portretu syna i nie pozwalała wymieniać jego imienia w swojej obecności. Z nienawiścią odnosiła się do innych kobiet, w tym do Liwii, których synowie żyli. Pogrążona w żałobie i samotności odrzucała wszelkie próby, czy to uhonorowania Marcellusa, czy to jej pocieszenia. Swetoniusz w „Życiu Wergiliusza” (praca, która przetrwała w komentarzach Donata)[23] opowiada o tym, jak to podczas odczytywania fragmentów „Eneidy” obecna przy tym Oktawia zasłabła w momencie, gdy w poemacie była mowa o Marcellusie[24]. Zmarła w 11 p.n.e.[21] August nakazał wystawienie jej ciała na widok publiczny w świątyni Juliusza i sam wygłosił tam mowę pogrzebową. Drugą mowę pogrzebową wygłosił zięć Druzus na Rostrach. Pogrzeb miał charakter państwowy, senatorowie wystąpili w żałobnych szatach. Uchwalono wiele zaszczytów, choć niektórych nie zaakceptował August. Została pochowana w Mauzoleum Augusta[25].
Jedna z najważniejszych budowli wzniesiona za panowania Augusta, portyk Oktawii (Porticus Octaviae)[26], została nazwana na cześć jego siostry.
Potomkowie Oktawii
edytujMałżeństwa i dzieci Oktawii oraz drzewo genealogiczne niektórych z jej potomków (od Oktawii pochodziła większość osób z rodu julijsko-klaudyjskiego, w tym cesarze Kaligula, Klaudiusz i Neron):
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Boski August, Rozdział 4. W: Gajus Swetoniusz Trankwillus: Żywoty Cezarów. Warszawa: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, 1972.
- ↑ a b Antoniusz, Rozdział 31. W: Plutarch z Cheronei: Żywoty sławnych mężów. (Z żywotów równoległych). Wrocław: Ossolineum – De Agostini, 2006.
- ↑ Boski August, Rozdział 61. W: Gajus Swetoniusz Trankwillus: Żywoty Cezarów. Warszawa: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, 1972.
- ↑ FGrH F 128 (13). W: Mikołaj z Damaszku: Żywot Cezara Augusta. edycja komputerowa www.histurion.pl.
- ↑ Filipika Trzecia [6,17]. W: Marek Tuliusz Cyceron: Filipiki. edycja komputerowa www.histurion.pl.
- ↑ Boski Juliusz, Rozdział 27. W: Gajus Swetoniusz Trankwillus: Żywoty Cezarów. Warszawa: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, 1972.
- ↑ Antoniusz, Rozdział 87. W: Plutarch z Cheronei: Żywoty sławnych mężów. (Z żywotów równoległych). Wrocław: Ossolineum – De Agostini, 2006.
- ↑ Boski August, Rozdział 63. W: Gajus Swetoniusz Trankwillus: Żywoty Cezarów. Warszawa: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, 1972.
- ↑ Księga XLVII 7, 4. W: Kasjusz Dion Kokcejanus: Historia.
- ↑ Księga XVII;64,66. W: Appian z Aleksandrii: Historia Rzymska. edycja komputerowa www.histurion.pl.
- ↑ Księga XLVIII 31,4. W: Kasjusz Dion Kokcejanus: Historia.
- ↑ Antoniusz, Rozdział 33-35. W: Plutarch z Cheronei: Żywoty sławnych mężów. (Z żywotów równoległych). Wrocław: Ossolineum – De Agostini, 2006.
- ↑ Księga XVII;76. W: Appian z Aleksandrii: Historia Rzymska. edycja komputerowa www.histurion.pl.
- ↑ Antoniusz, Rozdział 36. W: Plutarch z Cheronei: Żywoty sławnych mężów. (Z żywotów równoległych). Wrocław: Ossolineum – De Agostini, 2006.
- ↑ Antoniusz, Rozdział 53-54. W: Plutarch z Cheronei: Żywoty sławnych mężów. (Z żywotów równoległych). Wrocław: Ossolineum – De Agostini, 2006.
- ↑ Księga XLIX 33. W: Kasjusz Dion Kokcejanus: Historia.
- ↑ Księga VII; Rozdział 6. W: Eutropiusz: Breviarium ab urbe condita.
- ↑ Księga L; Rozdział 3,2. W: Kasjusz Dion Kokcejanus: Historia.
- ↑ Periocha Księgi CXXXII. W: Tytus Liwiusz: Dzieje Rzymu od założenia miasta; Księgi XLI-XLV; Periochy ksiąg XLVI-CXLII. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1976. ISBN 83-04-01318-5.
- ↑ Antoniusz, Rozdział 57-58. W: Plutarch z Cheronei: Żywoty sławnych mężów. (Z żywotów równoległych). Wrocław: Ossolineum – De Agostini, 2006.
- ↑ a b Periocha Księgi CXL. W: Tytus Liwiusz: Dzieje Rzymu od założenia miasta; Księgi XLI-XLV; Periochy ksiąg XLVI-CXLII. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1976. ISBN 83-04-01318-5.
- ↑ II,3-4. W: Seneka: Dialogi.
- ↑ 31. W: Eliusz Donat: Życie Wergilusza (Life of Vergil).
- ↑ Księga VI,860-890. W: Publiusz Wergiliusz Maro: Eneida. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1980. ISBN 83-04-00011-3.
- ↑ Księga LIV 35, 4-5. W: Kasjusz Dion Kokcejanus: Historia.
- ↑ Boski August, Rozdział 29. W: Gajus Swetoniusz Trankwillus: Żywoty Cezarów. Warszawa: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, 1972.