Order Piusa IX
Order Piusa[1], Order Piano[2], Order Rycerski Ojca Świętego Piusa IX[3], Order Piusa IX[4] (łac. Ordo Pianus, wł. Ordine Piano) – trzeci w kolejności order nadawany przez Stolicę Apostolską[5].
 Awers Komandorski | |
 Awers Kawalerski | |
 Baretka Łańcucha | |
 Baretka Krzyża Wielkiego | |
 Baretka Komandora z Gwiazdą | |
 Baretka Komandora | |
 Baretka Kawalera | |
| Ustanowiono |
17 czerwca 1847 |
|---|---|
| Dewiza |
VIRTUTI ET MERITO |
| Powyżej | |
| Poniżej | |
Historia i zasady nadawania
edytujPoczątki orderu sięgają do Zakonu Rycerzy Piano założonego przez Piusa IV w 1560, który był inicjatorem kontrreformacji i promotorem sztuki i nauki[2][5]. Papieski Order Piano został ustanowiony w 1847 przez papieża Piusa IX (stąd inna nazwa tego odznaczenia – Order Piusa IX), w celu odznaczania osób świeckich za wyjątkowe zasługi dla Kościoła katolickiego i papieża, obecnie nadawany głównie zagranicznym dyplomatom, mężom stanu, głowom państw i ich reprezentantom. Przez wiele lat łączył się z przyznaniem szlachectwa (dziedzicznego w I lub osobistego ad personam w II klasie). Możliwość tę zniósł dopiero Pius XII w ramach reformy papieskich odznaczeń dokonanej w 1939[6].
Dewizą orderu jest „VIRTUTI ET MERITO” (pol. „CNOCIE I ZASŁUDZE”)[7].
Klasy orderu
edytuj
Order dzieli się na trzy klasy[6]:
- I klasa – Krzyż Wielki:
- Złoty Łańcuch – dodany w 1957, nadawany świeckim głowom państw i w wyjątkowych okazjach niezwykle ważnym osobistościom,
- Krzyż Wielki – nadawany zazwyczaj szefom misji dyplomatycznych, ministrom i w wyjątkowych przypadkach za wybitne zasługi wobec papieża,
- II klasa – Komandor:
- Komandor z Gwiazdą – nadawany zwykle dyplomatom w randze radcy i pierwszego sekretarza z dłuższym stażem,
- Komandor – nadawany zwykle dyplomatom w randze radcy i pierwszego sekretarza z krótszym stażem,
- III klasa – Kawaler – nadawany najczęściej pozostałym członkom misji dyplomatycznych.
Odznaczeni
edytujWśród odznaczonych można wymienić m.in. głowy państw[5]:
- 1966 – Artur da Costa e Silva, prezydent Brazylii,
- 1967 – Gustaw VI Adolf, król Szwecji,
- 1967 – Olaf V, król Norwegii,
- 1967 – Cevdet Sunay, prezydent Turcji,
- 1970 – Haile Selassie, cesarz Etiopii,
- 1971 – Urho Kekkonen, prezydent Finlandii,
- 1973 – Gustav Heinemann, prezydent Niemiec,
- 1977 – Jan Karol I Burbon, król Hiszpanii,
- 1980 – Antonio Ramalho Eanes, prezydent Portugalii,
a spośród Polaków:
- Jan Matejko, malarz
- Władysław Grabski, premier
- 1925 – Maciej Rataj, marszałek sejmu[8]
- 1925 – Wojciech Trąmpczyński, marszałek senatu[8]
- 1925 – Stanisław Grabski, minister oświaty[8]
- 1991 – Lech Wałęsa, prezydent[9]
- 1991 – Edward Bernard Raczyński, prezydent[10]
- 1991 – Krzysztof Skubiszewski, minister[11]
- 1997 – Stefan Frankiewicz, ambasador
- 2004 – Hanna Suchocka, premier[12]
- Ryszard Kaczorowski, prezydent[13]
Przypisy
edytuj- ↑ Stanisław Lam (oprac.): Trzaski, Everta i Michalskiego Encyklopedja XX wieku. Lwów: 1937 lub 1938, s. 1421.
- ↑ a b Krzysztof Bąkała: Historia symboliczna: znakiem, herbem i barwą pisana. Podręczny słownik. Warszawa: Egros, 2010, s. 105.
- ↑ Wiesław Bończa-Tomaszewski: Kodeks orderowy. Przepisy obowiązujące posiadaczy orderów, odznaczeń, medali i odznak. Warszawa-Kraków: Główna Księgarnia Wojskowa, Drukarnia Narodowa, 1939, s. 530.
- ↑ Stanisław Łoza, Stanisław Bieńkowski: Ordery i odznaczenia krajowe i zagraniczne. Co wiedzieć o nich należy. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1928, s. 76.
- ↑ a b c Hyginus Eugene Cardinale: Orders of Knighthood Awards and The Holy See – A historical, juridical and practical Compendium. Londyn: Van Duren, 1983, s. 45-51.
- ↑ a b Peter Bander van Duren: Orders of knighthood and of merit. The Pontifical, Religious and Secularised Orders, and their relationship to the Apostolic See. Londyn: Colin Smythe, 1995, s. 85-98.
- ↑ Stanisław Łoza, Stanisław Bieńkowski: Ordery i odznaczenia krajowe i zagraniczne: co wiedzieć o nich należy. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1928, s. 16
- ↑ a b c „Ziemia Wileńska” nr 26, R.VII, Wilno, 28 czerwca 1925 r. Ordery papieskie, s. 7-8.
- ↑ Fundacja – Instytut Lecha Wałęsy
- ↑ Tomasz Dębowski: Kościoły i związki wyznaniowe w stosunkach międzynarodowych. Wrocław: Arboretum, 2003, s. 14
- ↑ Dekret nadania orderu przez Papieża Jana Pawła II, 5 II 1991, podpisał Protosegretario di Stato (Segretario per i rapporti con gli Stati), Angelo Sodano Acta Apostolicae Sedis, 6 VI 1991, publikacja dekretu papieskiego nadającego order, Druk De equestri ordine Piano, 1905, Druk The Knights of the Holy See, s. 15-23
- ↑ Papieski order dla ambasador H. Suchockiej
- ↑ Adam Dobroński: Ryszard Kaczorowski. Dziewięć wieczorów z prezydentem. Białystok: Wyd. Benkowski, 2005
Linki zewnętrzne
edytuj- Ryszard T. Komorowski – "Nowożytne ordery monarchii europejskich i papieży"
- Megan C. Robertson: The Vatican: Order of Pius. medals.org.uk. (ang.).
- Andrzej Chojnacki, Mariusz Przytuła: Ordery Watykańskie. [dostęp 2014-05-06].
- Ordery papieskie. „Kurier Warszawski”, s. 3-4, Nr 208 z 30 lipca 1903.