Osrblie
Osrblie – wieś (obec) w centralnej Słowacji, w kraju bańskobystrzyckim w powiecie Brezno. Leży na wysokości 585 m n.p.m. w dolinie potoku Osrblianka, w grupie górskiej Rudaw Weporskich. W 2011 roku zamieszkiwało ją 386 osób.
 Osrblie, w głębi Centrum Biathlonowe | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Kraj | |||
| Powiat | |||
| Starosta |
Peter Siman[1] | ||
| Powierzchnia |
24,02[2] km² | ||
| Wysokość |
585[potrzebny przypis] m n.p.m. | ||
| Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
|||
| Nr kierunkowy |
048 | ||
| Kod pocztowy |
976 45 (pošta Hronec) | ||
| Tablice rejestracyjne |
BR | ||
Położenie na mapie kraju bańskobystrzyckiego  | |||
Położenie na mapie Słowacji  | |||
 48°45′29″N 19°31′31″E/48,758056 19,525278
| |||
| Strona internetowa | |||
Historia
edytujPierwsza osada, należąca administracyjnie do odległej Predajnej, istniała tu już z końcem XVI w. Jako samodzielna wieś wspominana była po raz pierwszy w 1622 r. Zamieszkiwali ją górnicy, poszukujący w okolicy rud żelaza i węglarze, wypalający węgiel drzewny dla hut. Największy rozkwit przeżywała od końca XVIII w., kiedy w ramach rozbudowy kompleksu hutniczego w niedalekim Hrońcu zbudowano w 1795 r. w osadzie Tri vody w górnej części doliny Osrblianki jeden z pierwszych na Węgrzech wielkich pieców hutniczych, który zaopatrywał w surowe żelazo zakłady w dolinie Hronu. Powstał tu także hamer (kuźnia), ciągarnia drutu i walcownia blach[5].
W czasie słowackiego powstania narodowego funkcjonowały tu partyzanckie magazyny, a do stycznia 1945 r. działała prowizoryczna wytwórnia amunicji w miejscu zwanym Červená jama[5]. Od grudnia 1944 r. w rejonie osady Tri vody broniły się nieprzerwanie jednostki słowackiej brygady partyzanckiej "Za slobodu Slovanov", które dopiero w lutym 1945 r. przebiły się na północ, do zajętego już przez Armię Czerwoną Czarnego Balogu.
Znaczenie sportowe
edytujW latach 80. XX w. rozpoczęto na terenie wsi, w bocznej dolince Anderlová, budowę wielkiego ośrodka sportów zimowych: narciarstwa biegowego i biathlonu (słow. Národné biatlonové centrum Osrblie). W 1997 roku odbyły się tu Mistrzostwa Świata w Biathlonie. Corocznie odbywał się tu Puchar Świata w tej konkurencji. W 2015 roku Osrblie razem ze Szczyrbskim Jeziorem było gospodarzem zimowej uniwersjady.
Zabytki
edytuj- Pozostałości wielkiego pieca z końca XVIII w. w osadzie Tri vody, zakonserwowane jako trwała ruina w 1974 r.;
- tzw. Munička – pozostałości po powstańczej wytwórni amunicji z czasów słowackiego powstania narodowego;
Przypisy
edytuj- ↑ Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí. Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-09-24]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 24,02S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ a b Jozef Böhmer i in.: Slovenské rudohorie. Veporské vrchy. Turistický sprievodca ČSSR č. 20, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1987, s. 221-222, 245-256