Palec serdeczny in. palec czwarty, palec obrączkowy, palec pierścienny, palec IV (łac.  digitus annularis manus) – w anatomii człowieka czwarty palec ręki umiejscowiony pomiędzy palcem środkowym a palcem małym, po stronie łokciowej dłoni.

Palec serdeczny
ring finger
digitus annularis manus
Ilustracja
Palec serdeczny lewej ręki
Tętnice

tętnice grzbietowe palców
tętnice dłoniowe właściwe palców

Żyły

sieć dłoniowa palców
sieć grzbietowa palców
żyła międzygłowowa

Nerwy

nerw łokciowy
nerw pośrodkowy

Prekursor

płytka pierwotna ręki

Układ kostno-stawowy

edytuj

Palec serdeczny zbudowany jest z trzech paliczków: bliższego, środkowego oraz dalszego, z których bliższy jest najdłuższy, a dalszy najkrótszy[1]. Za pośrednictwem stawu śródręczno-paliczkowego IV łączy się z czwartą kością śródręcza, natomiast pomiędzy sobą paliczki łączą się za pośrednictwem dwóch stawów międzypaliczkowych ręki[2]. W 0,1–2,5% w stawie śródręczno-paliczkowym IV występują trzeszczki[3].

Stawy palca serdecznego są stawami kulistymi o niepełnej ruchomości, w których możliwe jest jedynie wykonywanie zgięcia i prostowanie w zakresie około 110° oraz przywodzenie i odwodzenie o największym zakresie przy wyprostowanym palcu, ruch obrotowy jest kombinacją tych czterech ruchów[4].

Układ mięśniowy

edytuj

Palec serdeczny jest kontrolowany przez pięć mięśni:

Unaczynienie

edytuj

Palec serdeczny unaczyniony jest od strony grzbietowej przez dwie tętnice grzbietowe palców, które kończą się na wysokości paliczków bliższych, natomiast od strony dłoniowej przez dwie tętnice dłoniowe właściwe palców unaczyniające również paliczki środkowe i dalsze[8]. Tętnice palców przebiegają po ich powierzchniach bocznych, po dwie po każdej stronie i są połączone licznymi zespoleniami, szczególnie w jego opuszce[8].

Od strony dłoniowej palca serdecznego krew jest zbierana przez sieć dłoniową palców, która wytwarza na paliczku bliższym żyłę międzygłowową, natomiast od jego strony grzbietowej przez sieć grzbietową palców uchodzącą do łuku żylnego grzbietowego palca[9].

Unerwienie

edytuj

Część przyśrodkowa dłoniowa oraz przyśrodkowa część grzbietowa paliczka dalszego i częściowo środkowego palca czwartego unerwiona jest czuciowo przez nerw dłoniowy właściwy przyśrodkowy palca obrączkowego odchodzący bezpośrednio od gałęzi powierzchownej nerwu łokciowego[10], a część dłoniowa od strony bocznej oraz część grzbietowa paliczka dalszego i częściowo środkowego przez nerw dłoniowy właściwy boczny palca IV odchodzący od nerwu pośrodkowego poprzez nerw dłoniowy wspólny palca III[11]. Natomiast część grzbietowa paliczka bliższego i częściowo środkowego unerwiona jest czuciowo od strony przyśrodkowej przez nerw grzbietowy przyśrodkowy palca obrączkowego natomiast od strony bocznej przez nerw grzbietowy boczny palca obrączkowego odchodzące od gałęzi grzbietowej ręki nerwu łokciowego[12].

Rozwój płodowy

edytuj

Około 7 tygodnia ciąży na płytce pierwotnej ręki promienie palczaste zaczynają oddzielać zgrubienia – zawiązki palców[13]. Kostnienie paliczków rozpoczyna się w obrębie guzowatości paliczka dalszego już w 7–8 tygodniu, natomiast najpóźniej paliczka środkowego w 11–12 tygodniu[14].

Znaczenie w kulturze

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Anatomia Człowieka tom I 1992 ↓, s. 476.
  2. Anatomia Człowieka tom I 1992 ↓, s. 512-515.
  3. Anatomia Człowieka tom I 1992 ↓, s. 512.
  4. Anatomia Człowieka tom I 1992 ↓, s. 517.
  5. Anatomia Człowieka tom I 1992 ↓, s. 805-815.
  6. Anatomia Człowieka tom I 1992 ↓, s. 819-824.
  7. Anatomia Człowieka tom I 1992 ↓, s. 843-846.
  8. a b Anatomia Człowieka tom III 1993 ↓, s. 263.
  9. Anatomia Człowieka tom III 1993 ↓, s. 386.
  10. Anatomia Człowieka tom V 1989 ↓, s. 65.
  11. Anatomia Człowieka tom V 1989 ↓, s. 58.
  12. Anatomia Człowieka tom V 1989 ↓, s. 64.
  13. Hieronim Bartel: Embriologia. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2016. ISBN 978-83-200-3934-4.
  14. Anatomia Człowieka tom I 1990 ↓, s. 477-478.
  15. Bon ton – krótkie wykłady o dobrym stylu - Pierścienie i Sygnety [online], salon24.pl, 27 marca 2013.
  16. Sabine Denuelle: Savoir Vivre czyli jak zachować w każdej sytuacji. Warszawa: Da Capo, 1997, s. 19-21. ISBN 83-7157-068-6.
  17. Adam Magruk, Obrączka ślubna – jej historia i znaczenie w tradycji Kościoła prawosławnego, „ELPIS Czasopismo Teologiczne Katedry Teologii Prawosławnej Uniwersytetu w Białymstoku”, 18, 2016, s. 81-86, DOI10.15290/elpis.2016.18.10 [dostęp 2018-12-09].

Bibliografia

edytuj
  NODES