Parafia Ewangelicko-Augsburska w Jaworzu
Parafia Ewangelicko-Augsburska w Jaworzu – parafia luterańska w Jaworzu, należąca do diecezji cieszyńskiej. Mieści się przy Placu Kościelnym. Według stanu na dzień 31 grudnia 2022 liczyła 2544 wiernych[1].
 kościół parafialny w Jaworzu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Adres |
Plac Kościelny 25, 43-384 Jaworze Dolne |
| Data powołania |
1782 r. |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Diecezja | |
| Kościół | |
| Filie | |
| Pastor |
ks. Władysław Wantulok |
Położenie na mapie gminy Jaworze  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu bielskiego  | |
 49°47′35″N 18°57′01″E/49,793056 18,950278
| |
| Strona internetowa | |
Historia
edytujZbór ewangelicki w Jaworzu jest jednym z pierwszych, które powstały na Śląsku Cieszyńskim po wydaniu Patentu Tolerancyjnego przez cesarza Józefa II w 1781, a więc jest też jednym z najstarszych po cieszyńskim w regionie. Duży wkład finansowy w powstanie tego zboru włożył ówczesny właściciel miejscowych dóbr, Jerzy Ludwik von Laschovsky. Pierwszym pastorem był Jan Kłapsia (1782–1800), po nim nastąpili kolejno: Jan Chmiel (1801–1808), Franciszek Czyżyk (1808–1827), Jerzy Filipek (1828–1836), Herman Juliusz Kotschy (1837–1897).
Patent Tolerancyjny ustanowił również strukturę oficjalnie działającego Kościoła ewangelickiego w Przedlitawii. Wszystkie zbory zostały podległe konsystorzowi powstałemu w 1784 w Cieszynie a w 1785 przeprowadzonemu do Wiednia. W 1784 powstała superintendentura dla Moraw, Śląska i Galicji. W 1807 powstał seniorat śląski, któremu z czasem podległe zostały wszystkie zbory na Śląsku Austriackim.
Do 1880 r. istniał w Jaworzu jeden cmentarz wokół kościoła katolickiego, gdzie chowano wspólnie katolików i ewangelików. Nasilające się spory między duchownymi poszczególnych wyznań na tle praw grzebalności zmarłych i opłat za pochówek spowodowały, że upoważniony przez hrabiego Maurycego Saint-Genois, ówczesny hrabiowski inspektor dóbr Edward Kwisda, przydzielił ewangelikom parcelę na założenie własnego cmentarza. W ciągu kilku miesięcy teren ogrodzono, w narożu postawiono marownię, by w listopadzie 1880r. dokonać pierwszych pochówków. Cmentarz znajduje się na północny zachód od kościoła parafialnego w Jaworzu, przy ul. Spacerowej[2].
W 1925 parafia zrzeszała 3 009 wiernych a w 1937 3 296[3].
W latach 1960–1995 proboszczem parafii był ks. Ryszard Janik (1930–2018)[4].
- ks. Jan Kłapsia (1782–1800)
- ks. Jan Chmiel (1800–1808)
- ks. Franciszek Czjżek (1808–1827)
- ks. Jerzy Filipek (1827–1837)
- ks. Herman Kotschy (1837–1897)
- ks. Paweł Wałach (1897–1907)
- ks. Jerzy Ruśniok (1907–1909)
- ks. Jan Lasota (1910–1932)
- ks. Artur Gerwin (1932–1939)
- ks. Hugon Pudell (1939–1945)
- ks. Jan Lasota (1945–1961)
- ks. Ryszard Janik (1961–1995)
- ks. Władysław Wantulok (od 1995)
Galeria
edytuj-
-
-
Ks. Władysław Wantulok, proboszcz -
Ks. Andrzej Krzykowski, proboszcz pomocniczy
Przypisy
edytuj- ↑ ks. Władysław Wantulok. Sprawozdanie z życia i działalności Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Jaworzu, złożone na Zgromadzeniu Parafialnym w Jaworzu w 2 Niedzielę przed Postem 12.02.2023 roku przez ks. proboszcza Władysława Wantuloka. „Z Życia i Wiary: informator parafialny Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Jaworzu”. 109, s. 7. Parafia Ewangelicko-Augsburska w Jaworzu. ISSN 1731-7940.
- ↑ Fotopolska - Jaworze - Cmentarz ewangelicki. [dostęp 2013-09-21]. (pol.).
- ↑ Stefan Król: Śląsk Cieszyński w latach 1918-1945. Krzysztof Nowak (redakcja). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2015, s. 251. ISBN 978-83-935147-5-5.
- ↑ Pogrzeb śp. ks. Ryszarda Janika. luteranie.pl, 30 listopada 2018. [dostęp 2018-12-03].
- ↑ https://parafiajaworze.pl/parafia/historia/
Bibliografia
edytuj- Franciszek Michejda: Dzieje Kościoła ewangelickiego w Księstwie Cieszyńskim (od Reformacji do roku 1909). Katowice: Dom Wydawniczy i Księgarski "Didache", 1992, s. 142-143. ISBN 83-85572-00-7.
- Informacje o parafii na stronie diecezji cieszyńskiej