Pantofelek
Pantofelek (Paramecium caudatum), pantofelek ogoniasty[1] – protist zwierzęcy (pierwotniak) należący do typu orzęsków (Ciliata) z podgromady równorzęsych.
 Paramecium caudatum | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Pantofelek |
| Nazwa systematyczna | |
| Paramecium caudatum Ehrenberg, 1833 | |
Budowa
edytuj
Pantofelek ma wydłużone ciało o charakterystycznym kształcie (stąd nazwa), osiąga długość od 50 μm do 350 μm. Z zewnątrz pokryte jest rzędami rzęsek oraz wyposażone w tzw. trichocysty – specyficzne struktury wyrzucane na zewnątrz w przypadku podrażnienia. Rzęski pokrywające ciało służą mu do poruszania się i zdobywania pokarmu. Każda rzęska zakończona jest u podstawy kinetosomem czyli ciałkiem podstawowym. Pantofelek porusza się bardzo szybko, nawet do 2,5 mm/s[2]. Nie ma ściany komórkowej. Jego ciało otacza żywa osłona zwana pellikulą. Ma dwa różne jądra komórkowe – mikronukleus i makronukleus. Pantofelek nie ma w sobie ciałek zieleni z chlorofilem.
Odżywianie
edytujPantofelek pobiera pokarm przez cytostom, położony w zagłębieniu zwanym perystomem, znajdującym się na boku ciała i otoczonym długimi rzęskami służącymi do pobierania pokarmu i pływania w wodzie. Pokarm wchłonięty przez cytostom tworzy przemieszczające się w cytoplazmie wodniczki pokarmowe, zaś po zakończeniu trawienia niestrawione resztki są wydalane na zewnątrz komórki przez cytopyge. Jest drapieżnikiem, odżywia się bakteriami.
Wydalanie
edytujPantofelek ma dwie, umieszczone w biegunach komórki, wodniczki tętniące, które kurcząc się wydalają na zewnątrz nadmiar wody (osmoregulacja).
Rozmnażanie i genetyka
edytujRozmnaża się bezpłciowo przez poprzeczny podział komórki. W procesie tym makronukleus dzieli się przez amitozę, a mikronukleus przez mitozę. Pantofelki przeprowadzają również proces płciowy (koniugację) w celu rekombinacji materiału genetycznego. Koniugacja nie jest metodą rozmnażania, ponieważ w jej wyniku nie powstają nowe osobniki.
Pantofelek ma około 40 chromosomów[3].
Przypisy
edytuj- ↑ Brtek 1983 ↓.
- ↑ Зенкевич 1968 ↓, s. 134.
- ↑ Praca zbiorowa: Tablice biologiczne. Warszawa: Adamantan, 2003, s. 297. ISBN 83-7350-029-4.
Bibliografia
edytuj- L'ubomír Brtek i inni, Świat zwierząt, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1983, s. 50, ISBN 83-09-00747-7.
- Brusca, Richard C., Brusca, Gary J., Invertebrates, Sinauer Associates, Inc., Sunderland, Massachusetts, 2003, Second Edition, ISBN 0-87893-097-3
- Villee Claude A., Biologia, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa, 1976, s.349–350
- Л.А. Зенкевич, Жизнь животных. Том 1. Беспозвоночные, Moskwa 1968, s. 134–141.