Pieski (województwo lubuskie)
Pieski – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie międzyrzeckim, w gminie Międzyrzecz.
| wieś | |
 Kościół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
220[2] |
| Strefa numeracyjna |
95 |
| Kod pocztowy |
66-306[3] |
| Tablice rejestracyjne |
FMI |
| SIMC |
0184218 |
Położenie na mapie gminy Międzyrzecz  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | |
Położenie na mapie powiatu międzyrzeckiego  | |
 52°25′08″N 15°26′02″E/52,418889 15,433889[1]
| |
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie gorzowskim.
Położenie
edytujPieski położone są nad Strugą Jeziorną – lewym dopływem Obry, przy szosie z Międzyrzecza do Sulęcina, ok. 10 km na zachód od Międzyrzecza i 23 km na wschód do Sulęcina. W pobliżu wsi znajduje się jezioro Krzewie.
Historia
edytujMiejscowość pierwotnie związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XIII wieku. Po raz pierwszy wymieniana w łacińskojęzycznym dokumencie z 1276 jako „Piser”, 1405 „de Peszeko”, 1406 „de Peszzko”, 1412 „de Pyesko”, 1420 „Pysik”, 1422 „Pyesky”, 1424 „de Pesko”, 1432 „Pyeschky” , 1434 „Peschsco, Pyeszko, Pyeszco”, 1445 „de Pyessko”, 1447 „Pyeszsky, Pyrzsky”, 1450 „Maior Pyeski”, 1452 „Pyeski”, 1453 „Pyessky, Pyeszky”, 1563 „Pieski”, 1944 „Pieske”[4].
Miejscowość była wsią szlachecką należącą do lokalnej szlachty pogranicza polsko-brandenburskiego. W 1276 wymieniony został właściciel Jasiek rycerz z Piesek, którego odnotowano jako świadka na dokumencie lokacji miejscowości Liebenau (Lubenow) (obecnie Lubrza). W 1445 miejscowość należała do powiatu poznańskiego Korony Królestwa Polskiego. Już od 1303 była siedzibą własnej parafii[4].
Miejscowość wspominały liczne historyczne dokumenty prawne, własnościowe i podatkowe. W 1445 Bartłomiej dziedzic w Pieskach sprzedał Hermanowi Zajdliczowi (Zaydlicz) z Czarmyśla (obecnie Trzemeszno Lubuskie) 1/6 Piesek za 40 grzywien. W 1445 Jodok alias Jost z Piesek sprzedał Kasprowi z Piesek oraz jego teściowej Małgorzacie wdowie po Szczepanie Konopce z Bukowca część Piesek wraz z połową dworu za 150 grzywien. W 1556 odnotowany został dwór, a w 1447 młyn. W 1450 nastąpiło rozgraniczenie Piesków z Pieskami Małymi. W 1502 odnotowano w miejscowości dom, dwór, młyn wodny ze stawem do niego należącym, jezioro, lasy oraz barcie miodne. W latach 1508, 1563, 1580 ponownie wspomniano młyn zbożowy o jednym kole przy okazji poborów podatkowych. W 1580 zawarta została ugoda dotycząca odnowienia granic i kopców między Pieskami a Kurskiem. W XVI wieku wieś należała do lokalnej polskiej szlachty Pieskowskich, Szczanieckich i Herstopskich[4].
W pierwszej połowie XVI wieku w Pieskach powstała najstarsza na ziemiach polskich gmina protestancka, udzielająca schronienia uciekającej przed prześladowaniami ludności niemieckiej. W 1580 odnotowano pobór podatków z części Jana Herstopskiego od 17. łanów, 9 zagrodników, dwóch komorników, od trzech ratajów od pługa, jednego tkacza, kowala, trzech owczarzy wypasających 40, 10 oraz 30 owiec, a także od jednego młyna o jednym kole[4].
Od połowy XVII w. do właścicielami wsi był polski odłam, tak zwany bukowiecki, możnej rodziny Unrugów. Ich portrety trumienne przechowywane są w muzeum w Międzyrzeczu.
Zabytki
edytujDo wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[5]:
- pałac, z połowy XIX wieku, nie istnieje
- spichlerz folwarczny, klasycystyczny granitowy z połowy XIX wieku
- obiekty Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego,l z at 1934-45, dec. → Międzyrzecz, Centralny Odcinek MRU:
- schron bojowy PzW nr 741
- stanowisko dla karabinu maszynowego i garaż dla działka ppanc. - 745
inne zabytki:
- kościół poewangelicki, obecnie katolicki pw. św. Apostołów Piotra i Pawła wzniesiony w 1847 r. w stylu późnoklasycystycznym z cechami eklektycznymi. Wyposażenie świątyni pochodzi w znacznej części z XIX w. Była to jedna z najpiękniejszych wiejskich świątyń protestanckich w Wielkopolsce
- resztki założenia dworskiego m.in.:
- stodoła, szachulcowa
- park krajobrazowy z końca XVIII wieku, w którym znajduje się mający 200 lat zabytkowy dąb.
Sport
edytujWe wsi działa klub piłkarski As Pieski. Założony w 1982 roku, przez Zbigniewa Kozdrowskiego. Obecnie (sezon 2010/2011) występuje w A klasie w grupie rozgrywkowej Gorzów Wielkopolski (zachód).
Kultura
edytujW Pieskach istnieje zespół folklorystyczny Ale Babki, regularnie biorący udział w festiwalach muzyki ludowej[6].
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 100815
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 938 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d Gąsiorowski 1999 ↓.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 30. [dostęp 2013-01-27].
- ↑ One zmieniły wieś - gazetalubuska.pl [online], www.gazetalubuska.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
Bibliografia
edytuj- Antoni Gąsiorowski: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. III, (L – Q), zeszyt 4, hasło „Pieski”. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 1999, s. 655–658.
- Jarosław Lewczuk, Błażej Skaziński (red.), Zabytki północnej części województwa lubuskiego, Zielona Góra – Gorzów Wielkopolski, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Zielonej Górze, 2004, ISBN 83-921289-0-7.
- Bohdan Kucharski, Informator Turystyczno-Krajoznawczy Województwa Gorzowskiego, Gorzów Wielkopolski, Urząd Wojewódzki w Gorzowie Wielkopolskim, 1998, ISBN 83-908511-1-3.