Popowo (powiat międzyrzecki)
Popowo (niem. Poppe[4]) – wieś w Polsce, w województwie lubuskim, w powiecie międzyrzeckim, w gminie Bledzew. Według stanu na 30 czerwca 2019 mieszkały w niej 333 osoby[2].
| wieś | |
 Popowo – centrum wsi. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Sołectwo |
Bledzew |
| Liczba ludności (2022) |
315[2] |
| Strefa numeracyjna |
95 |
| Kod pocztowy |
66-350[3] |
| Tablice rejestracyjne |
FMI |
| SIMC |
0178590 |
Położenie na mapie gminy Bledzew  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | |
Położenie na mapie powiatu międzyrzeckiego  | |
 52°32′00″N 15°30′54″E/52,533333 15,515000[1]
| |
| Strona internetowa | |
Miejscowość słynie z efektownych dekoracji świetlnych, montowanych corocznie od 2007 r.[5][6][7] przed Świętami Bożego Narodzenia na niemal wszystkich budynkach i obiektach we wsi (oświetlenie prezentowane jest codziennie od połowy grudnia do połowy stycznia). Z tego powodu Popowo bywa nazywane „lubuskim Las Vegas”[8][9][10].
Położenie
edytuj
Popowo usytuowane jest 8 km na wschód od Bledzewa (siedziby władz gminy), 9 km na południe od Skwierzyny, 12 km na północ od Międzyrzecza (siedziby władz powiatu), obok czynnej linii kolejowej nr 367 relacji Zbąszynek – Gorzów Wielkopolski (ruch pasażerski i towarowy) oraz dawnej drogi krajowej nr 3 (obecnie drogi gminnej).
Historia
edytujMiejscowość pierwotnie związana była z Wielkopolską oraz przejściowo Brandenburgią. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XIV wieku. Po raz pierwszy wymieniana w dokumencie z 1312 jako „Popowe, Poppow”, 1508 „Popowo”[11].
Miejscowość była wsią duchowną czyli należącą do kleru. Wzmiankowana po w 1312 kiedy margrabia Waldemar sprzedał ją opactwu cystersów w Zemsku kwitując odbiór pieniędzy w wysokości 5 grzywien za każdą część własności z rąk ówczesnego opata zakonu Tyderyka. W 1315 Jan margrabia brandenburski nadał opatowi Maciejowi i cystersom w Zemsku całość wsi Popowo[11][12][4].
W 1429 imiennie wymieniony został sołtys wsi Wach. W 1460 król polski Kazimierz IV Jagiellończyk ustalił wymiar ciężarów i robocizny należnych zamkowi w Międzyrzeczu ze wsi klasztornych należących do opactwa w Bledzewie w tym z Popowa. Mieszkańcy wsi mieli pracować dla zamku w takim wymiarze, jak mieszkańcy wsi należących do klasztoru w Paradyżu. W 1508 miejscowość należała do powiatu poznańskiego Korony Królestwa Polskiego, a w 1580 należała do parafii zemskiej. W 1603 stała się filią parafii w Sokolej Dąbrowie, a w 1640 w Zemsku[11].
W 1509 w okolicach miejscowości odnotowano puszczę bartną. Do XVI w. była to niewielka jednostka osadnicza licząca 10 zagrodników. W 1580 r. wieś duchowna, własność opata bledzewskiego, położona była w powiecie poznańskim województwa poznańskiego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów[11][13].
Miejscowość wspominały liczne historyczne dokumenty prawne, własnościowe i podatkowe. W 1508 pobrano z miejscowości wiardunki królewskie od 6 półłanków i karczmy. W 1509 miał miejsce pobór od 6 półłanków, jednego łana sołtysa oraz z karczmy. W 1563 pobór od 6,5 łana, jednego łana sołtysa oraz łana lennego (mansus feudalis), a także od kowala, dwóch komorników i od karczmy. W 1564 we wsi było 6 łanów. W 1565 określono obowiązki mieszkańców Popowa wobec zamku w Międzyrzeczu. Mieszkańcy płacili razem 36 groszy wieprzowego oraz każdy po dwie ćwiertnie żyta, 3 ćwiertnie owsa, 2 kury oraz 30 jaj. Do ich obowiązków należało również: dwudniowe żęcie zboża na polach zamkowych, a ponadto mieli oni skosić wyznaczoną łąkę w Murzynowie koło Skwierzyny oraz zwieźć siano do zamku. Każdy miał także przywieźć wóz drewna na kwartał. Sołtys wsi był zwolniony z tych opłat. Ogólny dochód starostwa międzyrzeckiego ze wsi wynosił 17 złotych 4 grosze. W 1577 płatnikiem poboru był właściciel Popowa opat bledzewski. W 1580 zapłacił on pobór od 10 łanów, 10 zagrodników, 6 komorników, kowala oraz od pasterza wypasającego 30 owiec[11].
W 1600 imiennie odnotowany został sołtys wsi Fabian Kierstyn. Pierwszy drewniany kościół pod wyzwaniem św. Jana Chrzciciela wzniesiono tu w 1660. Poświęcił go w tym roku biskup poznański Wojciech Tolibowski. Kolejną świątynię wybudowano na miejscu poprzedniej w 1867[11].
W wyniku I rozbioru Polski Popowo wraz z całą Wielkopolską znalazło się w zaborze pruskim przechodząc pod panowanie Królestwa Prus. W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815–1848) miejscowość zaliczano do większych wsi ówczesnego pruskiego powiatu Międzyrzecz w rejencji poznańskiej[14]. Popowo należało do okręgu starodworskiego tego powiatu i stanowiło część majątku Stary Dworek, którego właścicielem był wówczas rząd pruski, który znacjonalizował majętności klasztorne po rozbiorach[14]. Według spisu urzędowego z 1837 r. wieś liczyła 229 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 27 dymów (domostw)[14]. Wzmiankowana była wówczas także osada leśna Popowo (1 dom, 7 osób)[14] – obecnie Popowo-Leśniczówka.
W XIX w. istniał tu duży folwark i wybudowano stację kolejową (funkcjonującą do dziś) z zapleczem gospodarczym. Jako wieś leżącą w parafii Bledzew oraz w okręgu pocztowym w Skwierzynie miejscowość odnotowana została przez Słownik geograficzny Królestwa Polskiego pod nazwą "Popowo", a także dwoma zgermanizowanymi, urzędowymi nazwami „Poppe, Poppen”. Wieś wraz z leśnictwem tworzyła okrąg wiejski mający 30 domów, zamieszkanych przez 351 mieszkańców w tym 333 katolików i 18 protestantów. Słownik odnotował trzy większe posiadłości, z których jedna miała 184 hektarów, druga 172,85 ha i trzecia 82 ha.[12].
We wsi zachował się pierwotny, owalnicowy układ przestrzenny.
Zabytki
edytuj- neogotycki kościół z 1867 r.,
- dwie figury na ceglanych cokołach przed frontem kościoła, murowane z II połowy XIX w.,
- dwie kapliczki na cmentarzach (komunalnym i poewangelickim), murowane z końca XIX w.,
- ogród podworski, resztki zabudowy folwarcznej i przebudowany dwór z XIX w.,
- stacja kolejowa z budynkami gospodarczymi z końca XIX w.,
- liczne stare domy i budynki gospodarcze z przełomu XIX i XX w.
Zobacz też
edytuj- Popowo Skwierzyńskie – przystanek kolejowy we wsi
- Popowo
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 108290
- ↑ a b Jednostki organizacyjne i pomocnicze: Sołectwa Gminy Bledzew. bip.bledzew.pl. [dostęp 2019-12-31]. (pol.).
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 968 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b Historia (kościół pw. Jana Chrzciciela w Popowie). bledzew.pl. [dostęp 2016-06-14].
- ↑ Popowo – Lubuskie Las Vegas [film i zdjęcia]. gorzowianin.com. [dostęp 2017-12-24]. (pol.).
- ↑ Świeci się nawet psia buda. Popowo całe w świątecznych lampkach. tvn24.pl. [dostęp 2017-12-24]. (pol.).
- ↑ Lubuskie Las Vegas stroi się na święta. Tutaj świeci nawet psia buda [film]. lubuskie24.pl. [dostęp 2020-12-09]. (pol.).
- ↑ Popowo, czyli lubuskie Las Vegas. To tutaj odpalono tysiące światełek! Zobaczcie najjaśniejszą wieś w Lubuskiem. gazetalubuska.pl. [dostęp 2020-12-27]. (pol.).
- ↑ Popowo czyli lubuskie Las Vegas. Tłumów już nie ma, a wciąż jest pięknie!. lubuskie.naszemiasto.pl. [dostęp 2021-01-02]. (pol.).
- ↑ "Koszty? Nikt się z nimi nie liczy". Tak rozświetlają wieś na święta. Nazywają ich polskim Las Vegas. natemat.pl. [dostęp 2020-12-17]. (pol.).
- ↑ a b c d e f Gąsiorowski 1999 ↓.
- ↑ a b Sulimierski 1887 ↓.
- ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, Wielkopolska t. I, Warszawa 1883, s. 42.
- ↑ a b c d Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜ztwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère) Jana Nepomucena Bobrowicza, 1846, s. 260.
Bibliografia
edytuj- Antoni Gąsiorowski: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. III, (L – Q), zeszyt 4, hasło „Popowo”. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 1999, s. 783–784.
- Filip Sulimierski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, hasło „Popowo”. Warszawa: nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1887, s. 805.
Linki zewnętrzne
edytuj- Popowo w „Słowniku historyczno-geograficznym województwa poznańskiego w średniowieczu”
- Popowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 805.